Төлейтін клиенттен орташа табыс - Бір төлейтін клиентті тарту құны - Бірінші сату кезіндегі шығасылар - (Әрбір сатуға арналған шығасылр* Бір клиенттен орташа төлем саны)
1000
= 1500 – 100 – 250 – (50 * 3)
950
= 1500 – 150 – 250 – (50 * 3)
-300
= 750 – 750 – 250 – (50 * 1)
Кестені құрастырып, сіз кестенің соңғы екі жолына бағдар жасай отырып, сату арналарын бағалай аласыз. Егер соңғы екі жолдағы сан оң болса, демек онда сату арнасындағы юнит-экономика үйлеседі деген сөз. Егер теріс болса, онда сату арнасы шығынға жұмыс істейді және одан бас тарту керек.
Барлық метрикаларды есептеп, оларды салыстыруға болады. Егер төлем жасайтын клиенттен орташа табыс (ARPPU) 1500 теңгеге тең болса, ал бір төлем жасайтын клиентті тарту құны (CAC) – 100 теңге болса, онда сату арнасы тиімді және сіз пайда табасыз.
1-тапсырма
Өз стартабыңыздың үш сату арнасы үшін төмендегі кестені толтырыңыз. Әрбір сату арнасының тиімділігі туралы қорытынды жасаңыз.
Сату арнасы
Пайдаланушылар ағыны, адам
Төлейтін клиенттер, адам
Конверсия, %
Төлейтін клиенттер / пайдаланушылар ағыны
Орташа чек, теңге
Бір клиенттен алынатын төлемдердің орташа саны, дана
Тартылған пайдаланушыдан алынатын орташа табыс, теңге
Клиенттердің төлемдері / пайдаланушылар ағыны
Төлейтін клиенттен орташа табыс, теңге
Орташа чек * Бір клиенттен алынатын төлемдердің орташа саны
Клиенттердің төлемдері, теңге
Төлейтін клиенттен орташа табыс * Төлейтін клиенттер
Арнадағы жарнамаға жұмсалған шығындар, теңге
Бір пайдаланушыны тарту құны, теңге
Арнадағы жарнама шығындары / пайдаланушылар ағыны
Бір төлем жасайтын клиентті тарту құны, теңге
Арнадағы жарнама шығындары / Төлейтін клиенттер
Бірінші сатудағы шығасылар, теңге
Әрбір сатуға арналған шығасылар, теңге
Сату арнасынан пайда, теңге
Бір клиенттен түскен пайда * Төлейтін клиенттер
Бір клиенттен түскен пайда, теңге
Төлейтін клиенттен орташа табыс - Бір төлейтін клиентті тарту құны - Бірінші сату кезіндегі шығасылар - (Әрбір сатуға арналған шығасылр* Бір клиенттен орташа төлем саны)
9-бөлім. ИНВЕСТИЦИЯЛАР ТАРТУ ЖӘНЕ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ ШАРАЛАРЫ
9.1. ТАҚЫРЫБЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАРДЫ ТАРТУ ТӘСІЛДЕРІ. МЕМЛЕКЕТТІК ШАРАЛАР Қолдау Инвестицияларды тарту тәсілдері
Кәсіпкерлерді қолдаудың мемлекеттік бағдарламалары
1. ИНВЕСТИЦИЯЛАРДЫ ТАРТУ ТӘСІЛДЕРІ
Әдетте, оның дамуының белгілі бір кезеңінде даму үшін стартап қосымша қаржы тарту қажеттілігіне тап болады Стартапер қайдан ақша ала алады? Әлбетте, ақшаны туысқандардан немесе таныстардан қарызға алуға, банктен несие алуға немесе инвесторға ұсыныс жасауға болады. Бұл адамдар кім және олармен қарым-қатынас қалай құрылады, біз оны осы сабақта талқылаймыз.
Инвестор - болашақта одан пайда табу мақсатында қандай да бір бөгде жобаға өз қаражатын салатын жеке тұлға немесе ұйым.
Неге инвестор сізге ақша береді? Әдетте, өз қаражатының орнына инвестор болашақта сіздің жобаңызды жүзеге асырғаннан кейін немесе компанияңыздағы үлесті алатын пайданың алдын ала белгіленген пайызын алады. Инвестор тәуекелге барады - егер сіздің стартапыңыз сәтті болмаса, ол өз салымдарынан айырылады. Сондықтан оған қатысу үшін алған пайдасының пайызы инвестор жобаға бизнестің қай кезеңіне салғанына байланысты болады. Егер сізде идея болса, ол өте тартымды болса да, бірақ сізде алғашқы сатылымдар, тапсырыс берушілер болмаса немесе бірнеше айдан кейін сіздің бизнесіңіздің қалай жұмыс істейтіні туралы нақты түсінік болмаса, инвестор сіздің инвестицияңыздың орнына сіздің компанияңыздың үлкен үлесін алғысы келеді. Егер сізде бұрыннан жұмыс істейтін бизнес болса, онда сіз тұрақты пайдаға ие боласыз, өзіңіздің жеке клиенттік базаңыз бар және компания инвестициялар алғаннан кейін қалай өсетінін түсінесіз, сіз инвесторға төмен пайыздық пайда ұсына аласыз, өйткені оның тәуекелі минималды болады. Кейін инвестор жобаға кіргеннен кейін, бұл сізге тиімдірек, өйткені бұл жағдайда сіз оған сіздің пайданың немесе компанияның аз пайызын ұсына аласыз.
Қалай болғанда да инвестор кәсіпкердің жобаның жетістігіне деген сенімін; пайымдаулар мен есептеулердің дәйектілігін; сондай-ақ жоба сәтті болады деп болжауға мүмкіндік беретін стартапердің жеке қасиеттерін көруге үміттенеді. Сондықтан барлық үш құрамдас бөлікке қамқорлық жасау керек, әйтпесе инвестор өз қаражатын жобаға салуға мүдделі болмайды.
Инвестиция – маңызды іс болғандықтан, инвестормен шарт жасаспас бұрын, төменде берілген барлық сұрақтарға жауап беру және оларға жазбаша көрсету қажет.
Ақша
1. Жоба, жарғылық капиталдың мөлшері, жарғылық капиталға салымдар қалай қаржыландырылады?
2. Егер инвестор шартты бұзса және қаржыландыру бойынша міндеттемелерді орындамаса не болады?
3. Болашақта инвестор компанияны қайта қаржыландырады деп болжанып отыр ма?
4. Инвестор компанияда қандай үлес алады?
Табысты бөлу
5. Инвестордың компанияны басқаруға қатысу құқығы бола ма?
6. Инвесторға ақшалай қаражатты, мысалы, қарыз бойынша пайыздарды төлеу жоспарланып отыр ма?