Бизнес-план, а также рассмотрены вопросы безопасности жизнедеятельности

8

 

 

 

9

 

 

 

 

10

 

 

 

 

 

11

 

 

 

 

12

 

 

АҢДАТПА 

Бұл  дипломдық  жобада  Ұржар-  Өскемен  аумағында  DWDM 

техналогиясының негізінде талшықты- оптикалық байланыс желісін жобалау 

қарастырылған.  Жобаланатын  желі  сипаттамаларының  негізгі  техникалық 

көрсеткіштеріне  есептеулер  жүргізілді.  Сонымен  қатар  таңдалатын  құрылғы 

сипаттамалары келтірілген. Балама байланыс желісінің техника-экономикалық 

есептеулері келтірілген. 

Жобаның техника-экономикалық негіздемесі шығарылған және бизнес-

жоспар ұсынылған, сондай-ақ тіршілік қауіпсіздігі мәселелері қарастырылған. 

 

АННОТАЦИЯ 

В данном дипломном проекте рассмотрена проектирование волоконно- 

оптические линий связи на базе технологии DWDM на участке Урджар- Усть-

Каменогорск.  Произведены  расчеты  основных  технических  показателей  по 

параметрам  проектируемой  линий.  В  том  числе,  приведены  основные 

характеристики  выбираемого  оборудования.  Приведены  технико  – 

экономические расчеты альтернативной линий связи. 

Произведено  технико-экономическое  обоснование  и  представлен 

бизнес-план, а также рассмотрены вопросы безопасности жизнедеятельности. 

 

 

 

ANNOTATION 

In  this  graduate  work  it  is  considered  design  of    fiber  –  optical 

communication  lines  on  the  basis  of  the  DWDM  technology  on  a  Urdzhar  –  Ust- 

Kamenogorsk  site.  Calculations  of  the  main  technical  indicators  for  parameters 

projected  lines  are  made.  Including  ,  the  main  characteristics  of  the  chosen 

equipment  are  provided.  Technical  and  economic  calculations  alternative 

communication lines are given.  

The  feasibility  study  is  made  and  the  business  plan  is  submitted,  and  also 

activity safety issues are considered.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13

 

 

Мазмұны 

Кіріспе 

1 Қaзіргі кездегі желіге aнaлитикaлық тaлдaу және ұсынылaтын шешім

 

  1.1 Ұржар ауданы мен Өскемен қаласы жайлы жалпы мәліметтер

 

  1.2 Ұржар ауданының байланыс желісінің қазіргі жағдайы 

  1.3 DWDM технологиясының артықшылықтары мен қолдану аясы 

  1.4 DWDM-жабдығының негізгі орамдары 

  1.5 Топология түрлері 

2 Ұйымдастырылатын желі құрылғысы 

  2.1 Кәбілді таңдау 

  2.2 DWDM OptiX BWS 1600G жүйесінің аппараттық құралдарының   

        құрылымы                                                                                              

  2.3 OptiX BWS 1600G жүйесінің құрылымы                                              

    2.3.1 Оптикалық мультиплексор (OM)                                                        

    2.3.2 Оптикалық желілік үдеткіш (OLA)                                                     

    2.3.3 Енгізу/шығару оптикалық мультиплексоры (OADM)                       

    2.3.4 Регенератор   

    .3.5 Оптикалық түзетуші                                                                           

  2.4 ТОБЖ төсеу тас жолын таңдау                                                                                                     

3 Есептеу техникалық бөлім                                                                         

  3.1 Қажет арна сандарының есебі                                                               

  3.2 Ағындардың топтық жылдамдығы есебінің негізінде иерархия   

        деңгейі мен мультиплексор түрін таңдау                                                         

  3.3 Байланысты ұйымдастыру сұлбасын өңдеу                                         

  3.4 Регенерация аймағының ұзындығын есептеу 

  3.5 Поляризациялық модалық дисперсияны есептеу                                

  3.6 Оптикалық талшықтың негізгі сипаттамаларының есебі                    

  3.7 Апертура есебі                                                                                      

  3.8 Оптикалық кәбілдегі өзара әсер есебі                                                  

  3.9 Сенімділік көрсеткішінің есебі                                                             

  3.10 Жобаланатын ТОБЖ-ның өткізгіш қасиетін анықтау                        

  3.11 Жабдық қалпы көрсеткіштерінің есебі                                                

  3.12 Жүйенің жылдам әрекетін анықтау                                                      

4 Тіршілік қауіпсіздігі                                                                                   

  4.1 Еңбек жaғдaйын тaлдaу                                                                       

    4.1.1 Aдaм aғзaсы үшін лaзерлік сәулеленудің әсері                               

    4.1.2 Жұмыс oрнындaғы тaбиғи жaрықтaндырудың көрсеткіштері       

    4.1.3 Өнеркәсіптегі жaсaнды жaрықтaндыру                                             

    4.1.4 Өндіріс oрнының микрoклимaты және желдету                             

  4.2 Тіршілік қaуіпсіздігін қaмтaмaсыз етудің техникaлық шешуі            

    4.2.1 Лaзерлік қaуіпсіздікті есептеу                                                           

    4.2.2 Тaбиғи жaрықтaндыруды есептеу                                                          

    4.2.3 Жaсaнды жaрықтaндыруды есептеу                                                  

14

 

 

5 Бизнес жоспар                                                                                              

  5.1 Түйін 

  5.2 Өтім нарығын бағалау. Қызметтер нарығын меңгеру                          

  5.3 Өнім 

  5.4 Технология және дәрежелеу                                                                  

  5.5 Өндірістік жоспар                                                                                  

  5.6 Маркетинг жоспары                                                                               

  5.7 Капиталды шығындарды есептеу                                                           

  5.8 Ұйымдастырушылық жоспар                                                                

  5.9 Жылдық эксплуатациялық шығындар есебі                                         

  5.10 Кіріс есебі                                                                                            

  5.11 Экономикалық тиімділің көрсеткішінің есебі                                    

  5.12 NPV таза табытың абсолютті мөлшерін есептеу әдісі                      

 Қорытынды 

 Әдебиеттер тізімі     

 А қосымшасы  Кәбіл төселетін жолдың орналасу жоспары                           

 Ә қосымшасы  Ұржар-Өскемен аумағында байланысты ұйымдастыру       

                           сұлбасы                                                                                      

 Б қосымшасы   Жобаланатын аймақтағы оптикалық тракт құрылымы          

 В қосымшасы  Негізгі көрсеткіштерді есептеу                                                 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      

 

15

 

 

 Кіріспе 

Заманауи  кезең  қоғамның    ақпараттану  үрдісінің  жылдам  дамуымен 

сипаталады.  Бұл  әсіресе  ақпараттық  желілердің  өткізу  қабілетінің  дамуынан 

көрініс  табуда,  соған  сәйкес  алда  кең  көлемді  ақпараттарды  максималды 

жылдамдықпен және алыс мекендерге жеткізу кепілдігінің жоғары деңгейімен 

жіберу және оны өңдеу міндеті тұр.   

Тек  қана  оптикалық  талшықтарды  қолдана  отырып,  желілік  жолдар 

деңгейінде  жіберілетін  ақпараттар  көлемінің  өсуіне  қарсы  әрекет  етуге 

болады.  

Байланыс  құралдарын  жеткізушілер  заманауи  ақпараттық  желілерді 

құрастыруда  талшықтық-оптикалық  кәбілді  жүйелерді  аса  көп  пайдаланады.  

Бұл  өткізілген  телекоммуникациялық  жолдардың  құрылуына  да,  локальды 

есептеуіш  желілердің  құрылуына  да  қатысты.  Оптикалық  талшық  қазіргі 

уақытта алыс аймақтарға ақпарат жіберудің едәуір дамыған физикалық ортасы 

болып  саналады.  Талшықты  оптика  қоғамның  ақпараттандыру  үрдісінің 

негізгі  жұмыс  күші  бола  тұрып,  өзінің  қазіргі  және  болашақтағы  дамуына 

деген  сенімділікке  ие  болды.  Бүгінгі  таңда  талшықты  оптика  ақпарат 

жіберумен байланысты барлық тапсырмаларда қолданылады. 

Талшықты-  оптикалық  кішігірім  кабілдерді  пайдалану  арқылы  жұмыс 

бекеттерін ақпараттық желілерге қосу мүмкін болды. Алайда, егер талшықты-

оптикалық  интерфейс  үстелдік  ДК  деңгейінде  сымды  интерфейстермен 

сынасатын  болса,  онда  желі  жолдарын  құрудағы  оптикалық  талшықтың 

мықтылығы сөзсіз айғақ. 

Оптикалық  талшықтың  коммерциялық  аспектілері  оның  пайдасына, 

талшық  кварцтан,  яғни  құм  негізінде  дайындалатындығын  айтады,  ал  оның 

босалқы қорлары өте көп.  

Қазaқстан  Республикасының  заманауи  электрлік  байланысы  әртүрлі 

ақпарат көздерін қажетті қашықтарға таратуға мүмкіндік беретін біріктірілген 

автоматты байланыс желісі базасы бойынша даму үстінде. Қазіргі уақытта 

Қазақстан Республикасының бaйланысы желілер мен байланыс қызметтерінің 

жиынтығын көрсетеді және оны осы территорияда өндірісті шаруaшылық 

комплекс байланысы рeтінде функциялайды. 

Қазіргі  уақытта  бүкіл  әлем  бойынша  байланыс  қызметін  жеткізушілер 

бір  жыл  ішінде  жер,  теңіз,  көл,  тоннель  мен  коллекторлар  астында  он  мың 

километрдей талшықты-оптикaлық кабілдeрді төсейді. 

Елдің  біріншілік  байланысы  цифрлық  талшықты-оптикалық, 

 радиорелейлік 

және  спутниктік  байланыс  арналарын  қолданылуда 

негізделеді. Бұл арналар цифрлық тарату жүйелерін қолдана отырып ақпарат 

ағындарын  таратуды  қамтамасыз  ете  отырады.  Әсіресе  сонгы  жылдарда 

байланыс техникасында хабарламаларды сигналдарға түрлендірудің цифрлық 

әдістерін қолдану, цифрлық тарату жүйелері кең қолданысқа ие. 

16

 

 

Информациялық    технологиялардың    дамуы    дауыс    пен    ақпаратты 

таратудың  цифрлық  таратудың  әдістері  локальды  желілер  технологиялары 

мен ISDN, PDH, SONET, SDH cяқты жаңа жоғары жылдамдықты глобальды 

технологиялық 

желілердің 

пайда 

болуы 

микропроцессорлық 

техникалардың 

интенсивті 

дамуына 

алып 

келді. 

SDH-мультиплексрлеу 

технологияларындағы 

WDM толқын ұзындығы және (DWDM) тығыз мультиплексрлеу толқын 

ұзындығы  бойынша  жаңа  технологиялардың  дамуын  атап  көрсетуге 

болады. 

Бұл  технологиялар  бір  оптикалық  талшық  арқылы  бірнеше  цифрлық 

ағындарды  әртүрлі  толқын  ұзындығында  магистральдің  өткізу  қабілетін 

жоғарылатуға мүмкіндік  береді.  Осы  технологиялар  талшықты-оптикалық  

байланыс арналарында кеңінен қолданыла бастады. 

Көптеген компаниялар, соның ішінде ірілері: IBM, Lucent Technologies, 

Nortel,  Corning,  Alcoa  Fujikura,  Siemens,  Pirelli  талшықты- оптикалық 

технологиялар  аясында  қарқынды  зерттеулер  жүргізуде.  Барынша  дамыған 

технологиялар  қатарына  қолданыстағы  талшықты-оптикалық  жолдардың 

өткізу  қабілетін  көбейтуге  мүмкіндік  беретін,  DWDM  жүйесін  жатқызуға 

болады.  

Дипломдық  жобада  жаңа  DWDM  технологиясы  қарастырылады  және 

оның Ұржар -Өскемен аумағында қолдануды қарастыру. Осы жобаны жүзеге 

асыру  негізінде  бұл  бағыттағы  байланыс  сапасын  арттыру  және  өткізу 

қабілетін жоғарылату мәселелері қарастырылады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

17

 

 

1 Қaзіргі кездегі желіні тaлдaу және ұсынылaтын шешім 

1.1 Ұржар ауданы мен Өскемен қаласы жайлы мәліметтер 

Ұржар  ауданы – Шығыс  Қазақстан  облысының әкімшілік-аумақтық 

бөлігі, 1928    жылы  ұйымдастырылған.  Семей  қаласынан  512  шақырым 

қашықтықта.  Ең  жақын  Аягөз  темір  жол  станциясы  175  шақырым.  Алғаш 

рет 1923 

жылы 

Семей 

облысының 

(губерниясының) 

құрамында 

құрылды. 1997    жылы  оның  құрамына  Мақаншы  және  Таскескен 

аудандарының  жерлері  енді.  Жерінің  жалпы  ауданы  23,4  мың  км

2

.  Тұрғыны 

85,1 мың (2006). Аудандағы 58 елді мекен 27 ауылдық округке біріктірілген. 

Аудан орталығы — Ұржар ауылы. 

Ұржар  ауданы  батысы  мен  солтүстік-батысында  облыстың  Аягөз 

ауданымен, 

солтүстігінде 

Тарбағатай, 

оңтүстік-батысында 

Алматы 

облысының 

Алакөл 

ауданымен, 

ал 

шығысында Қытай 

Халық 

Республикасымен шектеседі. 

Аудандағы халықтың басым бөлігін (92,2%) қазақтар құрайды. Сондай-

ақ орыстар, украиндар, немістер, т.б. ұлт өкілдері тұрады. Халықтың көпшілігі 

Тарбағатай  жотасының  биікт.  1000  м-ге  дейінгі  беткейлеріндегі  өзендер  мен 

жыра-сайлардың бойындағы жазық жерлерде және жазықтағы өзендердің орта 

бойында  қоныстанған.  Сондықтан  халықтың  тығыздығы  таулардан  жазыққа 

қарай  азая  түседі.  Аудан  бойынша  оның  әр  1  км2-ге  шаққандағы  орташа 

тығызд. 3,7 адам. 

Көктем  болса  ең  бірінші  бауырындағы  алқапқа  келеді,  ал  шыңдар 

жаздың ыстығына дейін қармен демалады. Бұл жақтың адамдарыда еңбекқор 

және  олжалы.  Ұржар  станицасы 

1854

 жылы  құрылған.  Бұл  арада  бірінші 

болып Сібірден қоныс аударғандар, онан кейін Жетісу қазақтарының  

әскерлері  тұрған  еді.  Кейінен  Батыс  Сібірдің  шаруаларына  бұл  жаққа 

көшіп  келуіне  рұқсат  берілді.  Қазіргі  уақытта  облыс  бойынша  аудан  –  ең 

үлкен ауданның біріне жатады. 

1999

 жылғы санақ бойынша мұнда қазір 95350 

адам тұрып жатыр. 

Ірі елді мекендері: 

–

 

Ұржар (16,7 мың адам); 

–

 

Мақаншы (12,2 мың адам); 

–

 

Қабанбай (4,5 мың адам); 

–

 

Науалы (4,2 мың адам); 

–

 

Таскескен (3,5 мың адам), т.б. 

Ұржар  ауданы  негізінен 

қой

,  ет-сүт  бағытындағы  ірі  қара  мал  және 

дәнді  дақылдар  өсірумен  айналысады.  Ауыл  шаруашылығына  жарамды 

жерінің аумағы 2265,3 мың га, оның ішінде 376,3 мың га-сы егістік, 102,9 мың 

га-сы  шабындық,  1786,1  мың  га-сы  жайылым.  90-жылдың  ортасына  дейін 

аудан  экономикасын  негізінен  ұжымшарлар  мен  кеңшарлар,  қосалқы 

шаруашылықтар,  аудандық  aуыл  шаруашылығы  бірлестіктер  құрады.  Нарық 

экономикасына  өтуге  байланысты  басым  бөлігі  жекешелендірілді.  Олардың 

18

 

 

негізінде  көптеген  шаруа  қожалықтары  (1,2  мың),  АҚ  (10),  ЖШС  (53)  және 

ӨК-тер құ-рылды. Бұлардан басқа аудан бойынша ірі елді мекендерде (Ұржар, 

Мақаншы, 

Таскескен

  ) 

машина

-

трактор

 жөндеу  шеберханасы,  тұрмыстық 

қызмет  көрсету  мекемелері, 

май

, 

нан  зауыттары

 мен 

диірмендер

,  т.б.  жұмыс 

істейді.  Қазір  ауданда  ауыл  шаруашылығының  жақсы  жолға  қойылуынан 

жергілікті  экономиканың  көтеріле  бастағаны  байқалады.  Ауыл  шаруашылық 

өнімдерін  өңдеу  жоғары  деңгейде  дамып,  дүкендерге  жергілікті  өндірістің 

тамақ  өнімдері  көптеп  түсуде.  Сауда  мен  тұрмыстық  қызмет  көрсету, 

кәсіпкерлік кеңейе түсуде. Ауданның одан әрі өркендеп, дамый түсуіне, жаңа 

заманның құрылымдары; ЖШС «Юбилейный» - Т. Қарашев, «Келдімұрат» К. 

Қасенов,  АҚ  «Ұржар-Астық»  -  Н.  Коваленко,  «

Атамекен»

 фирмасының 

президенті  -  Ә.  Садықов,  «Бәкей»  шаруа  қожалығының  жетекшісі  –  Т. 

Жирентаев,  үлкен  үлес  қосуда.  Бұлар 

2000

  жылы 

Қазақстан

  Республикасы 

Үкіметінің жоғары наградаларының иегері атанды.[1] 

Өскемен  -  Қазақстанның  шығыс  бөлігінде 

Ертіс

 пен 

Үлб

і

 өзендерінің 

сағасында  орналасқан,  көлемі  54,4мың  га  жерді  алып  жатыр.  Табиғаты 

континенталды. 

Қала

 халқын 320,2 мың адам құрайды. Қазіргі күні Өскеменде 

76,8  мың  зейнеткер  (жалпы  санының  23,9 %  құрайды),  оның  2476  –ы  Ұлы 

Отан соғысына қатысқан адамдар. 

Қазіргі  Өскемен 

Қазақстандағы

 түсті  металдар  орталығының  бірінен 

саналады.  Аймақтың  жетекші  салалары  –  түсті  металдар  өндіру,  машина 

жасау.  Өскемен  қаласы  бойынша  6072  шаруашылық  субьектісі,  143 

акционерлік  қоғам,  2335  жауапкершілігі  шектеулі  серіктестік,  48  шаруа 

қожалығы, 1333 сауда кәсіпорны тіркелген. Өскемен қаласының ірі және орта 

кәсіпорындары  мен  ұйымдарына  78,7  мың  адам  еңбекке  тартылған,  оның 

ішінде 31,4 мың адам өндіріс сферасында, 5,8 мың адам - құрлыста, 16,1 мың. 

адам – білім мен денсаулық сақтау саласында, 9,7 мың. адам саудада, 10,3 мың 

адам – көлік пен байланыс саласында т.б. еңбек етеді. 

17,7 мың. адам шағын және орта бизнеске қамтылған. 

Шығыс Қазақстан

 

облысындағы

 байланыс  автомобиль,  теміржол,  өзен  және  әуе  жолдары 

арқылы 

жүзеге 

асырылады. 

Көлік 

желісі 

автомобиль 

жолдарына 

негізделген. 

Қала 

аумағында  631  орындық  10  қонақжай,  63  мектеп  (52- 

мемлекеттік  түрдегі  және  11-  жеке),  олар  47,1  мың  оқушыны  қамтиды,  14 

жоғары оқу орны (17,1 мың студент), 11 орта оқу орындары (6,3 мың оқушы), 

7  кәсіби-техникалық  мектеп  (3,4  мың  оқушы),  26  мектепке  дейінгі  балалар 

мекемелері және 29 мәдениет мекемелері бар. 

Өскемен  қаласы  –  егемендік  алған  Қазақстанның  көрікті  қалаларының 

бірі.  Мемлекеттік  билік 

ҚР

Конституциясына  сәйкес  заңдық,  атқару  және  сот 

билігі  принциптеріне  негізделген.  Қаладағы  заңдық  билікті 

Мәслихат

 жүзеге 

асырады. Оның құрамында 25 депутат бар. Сот билігін Өскемен қалалық соты 

және арбитраж соты жүзеге асырады.[2] 

 

 

19

 

 

1.2 Ұржар ауданының байланыс желісінің қазіргі жағдайы 

Қазіргі  байланыс  телекммуникациясының  жағдайы  осы  аймақтың 

экономикалық  дамуының  келеңсіз  жағдайларының  бірі.  Қазіргі  жұмыс 

жасайтын  желінің  сапасы  өте  төмен.  Осы  аймақтағы  желінің  негізгі 

кемшіліктерінің  бірі  ол:  төмен  өткізу  қабілеттігі,  бөгеуілдерден 

қорғанушылығының    төмендігі,  техника  қауіпсіздігінің  нашарлығы. 

Сондықтан  телекоммуникация  желісінің  дамуы  осы  аймақтағы  абоненттер 

желісінің  байланыс  аумағын  кеңейтіп,  мәдени  және  халықаралық 

қатынастарының  дамуына  септігін  тигізуі  мүмкін.  Қазір  Ұржар  –  Өскемен  

аймағында  белгі  қолданатын  көпхаттамалы  коммутация  (Multiprotocol  Label 

Switching  —  MPLS)    технологиясын  қолданылуда.  Тарату  ортасы  ретінде 

МКСАПБ-4×4×1,2 кәбіл түрі қолданылады.  

Кәбілдің негізгі электрлік сипаттамасы: 

–

 

номиналдық толқынды кедергісі (f=1кГц) Z

В 

= 448 Ом; 

–

 

1 кГц жиіліктегі өшу коэффициенті 0,38 дБ/км; 

–

 

тұрақты токтың сынақ кернеуі U = 2,0 кВ 

 «Қазақтелеком»  АҚ  жергілікті  аудандарды  телефондық  және  цифрлық 

байланыспен қамтамасыздандыру мақсатын алдыға қояды. Сол себепті Ұржар 

–  Өскемен  аумағында  телефондық  трафик  өседі,  сондықтан  осы  аумақта 

жоғарғы жылдамдықты, көп сыйымдылықты байланыс желісін орнату қажет.    

  

1.3 DWDM технологиясының артықшылықтары мен қолдану аясы 

Трафик  көлемінің  өсуіне  байланысты  байланыс  операторларының 

алдында  қолданыстағы  қалалық  транспорттық  желілерді  модернизациялау 

мәселесі  көкейкесті  болып  тұр.  Талшықты-  оптикалық  желілердің  өткізгіш 

қабілетін екі негізгі жолмен көбейтуге болады: STM-дабылы деңгейін көтере 

отырып  немесе    қатты  толқынды  мультиплекстеу  технологиясын  (Dense 

Wavelength  Division  Multiplexing  -  DWDM)  енгізу  арқылы.  Аталған 

технология талшықты өткізу жолақтарын бірнеше оптикалық арнаға спектрлі 

бөлуді жүзеге асырады. Осылайша, бір талшық жұбында бір мезетте бірнеше 

тәуелсіз  арналар  жіберіледі  (әр  қайсысы  өз  ұзындығы  бойынша),  бұл  жіберу 

жүйесінің өткізгіш қасиетін жоғарылатуға мүмкіндік береді. 

Көптеген  атқарушы  өндірушілерде  DWDM-жабдығы  бар,  ол    С-

диапазонында  (1530-1565  нм)    бір  арнаның  кеңдігі  100  ГГц-ті  құрайтын  40 

оптикалық  арнаға  дейін  немесе  50  ГГц  -ті  құрайтын  80  оптикалық  арнаға 

дейін  мультиплекстеуге  мүмкіндік  береді.  Бұл  жағдайда,  бір  оптикалық 

арнаның максималды сыйымдылығы  10 Гбит/с (STM-64 деңгейі) құрайды. L 

(1570-1605  нм)  диапазонында  оптикалық  арналардың  максималды  саны  50 

ГГц арна кеңдігінде 160-қа жетуі мүмкін. 

DWDM-жабдығын  160  арнаға  бір  уақытта  C  және  L  (C  +  L)  

диапазондарда  пайдалану  кезінде  оптикалық  кәбілдерге  белгілі  бір  талаптар 

қойылады,  атап  айтқанда:  C-  және  L-диапазондарында  өшу  бірдей  болуы 

20

 

 

керек. Демек, оптикалық кәбілді осы диапазондарға тән өшу сипаттамаларына 

сәйкес қолдану керек. Мұндай кәбілдердің пайда болғанына көп уақыт болған 

жоқ.  Операторлар көп жағдайда  C- және  L-диапазондарының  сипаттамасына 

үйлеспейтін  кәбілдерді  қолданады.  Сонымен,  G.652  ұсынымының 

талаптарына  сәйкес  келетін  кәбілдер  үшін  көрсетілген  диапазондардағы  өшу 

ажырымы 0,02 дБ/км-ге жетуі мүмкін, бұл бір үдеткіш аймаққа санағанда 2 дБ 

дейін  ажырымды  көрсетеді.  Бұл  жағдайда  жабдықтың  орналасуын  есептеу 

үшін  үлкенірек  өшулерді  алу  керек,  ол  жіберілуші  жабдықты  жиі  орнату 

қажеттігіне әкеліп, соңында оның бағасын өсіруге әкеледі. 

Қазіргі уақытта нарықта жаңа солитонды DWDM-жүйелер пайда болды, 

олар  арналардың  өткізгіштік  қабілетін  және  жіберу  алыстығын  айтарлықтай 

өсіруге мүмкіндік береді. Оптикалық солитонның негізгі қасиеті  - оптикалық 

импульсті дисперсионды бұлыңғырланусыз тарату мүмкіндігі. Солитон  - бұл 

қарқындылығы  бойынша  модульденген  оптикалық  импульс,  ол  желілік  емес 

әрекет  негізінде  спектрлі  құрамдармен  талшықта  таралуы  бойынша 

өзгермейтін оптикалық форманы ұстанады. Байланыс орталарында оптикалық 

импульстің спектрлі құрамдастары бір-бірімен әрекет етпейді, бұл дабылдың 

дисперсионды  бұлыңғырлауына  әкеледі.  Спектрлі  құрамдар  арасындағы 

энергияны қайта бөлудің байланыссыз нәтижесін есепке ала отырып, талшық 

бойына тарайтын дисперсионды бұлыңғырдың алдын алуға болады.  Аталған 

технология STM-256 (40 Гбит/с) дабылдарын алыс кеңістіктерге жіберу үшін 

едәуір тиімді болып табылады. Алайда  солитонды технологиялар оптикалық 

кәбілдерге белгілі бір  талаптар  қояды,  бұл олардың қолданыстағы желілерде 

толықтай  ауыстырылу  қажеттігіне  әкелуі  мүмкін.  DWDM  технологияларын 

пайдалану  үлкен  көлемдегі  трафиктерді  жіберуге  арналған.  Бір  талшық 

бойынша  жіберілетін  оптикалық  арналар  санының  артуына  байланысты, 

ақпарат  бірлігін  жіберу  құны  азаюда.  Осылайша,  160-арналы  жүйеде  толық 

жүктелген  бір  бит  ақпаратты  жіберу  құны    40/32-арналы  жүйе 

көрсеткештерінен аз. Алайда толық емес жүктеу кезінде 40/32-арналы жүйесі 

жабдығының  бағасы  160-арналы  жүйе  бағасынан  төмен  екендігін  ескеру 

қажет.  

Жоғарыда  айтқандай,  С  диапазонында  80  оптикалық  арнаға  дейін 

пайдалануға  болады.  Түрлі  оптикалық  арналардың  байланыссыз  әрекет 

етуімен  байланысты  жоғалтып  алуды  болдырмау  үшін,  сонымен  қатар 

санитарлық  нормалардың  сақталуы  үшін  оптикалық  талшықтағы  дабылдың 

суммарлық  қуаты      100  мВт  (немесе  20  дБм)  аспауы  тиіс.  Бұл  қуатты  бір 

оптикалық арнаға шектейді. 80-арналы  жүйе үшін  бір  арнаның  қуаты  1 дБм, 

40-арналы  жүйе  -  4,  32-арналы  -  5  дБм  құрайды.  Осылайша,  әрбір  үдеткіш 

аймақта 32-арналы жүйе 40 арналы жүйемен салыстырғанда  1 дБ қорға және 

80-арналы  жүйемен  салыстырғанда 4 дБ ие. Егер    DWDM-желісін  жобалауда  

80 арнада жұмыс жасау мүмкіндігін енгізсе, онда үдеткіш аймақтар ұзындығы 

күрт төмендейді, сонымен қатар желідегі байламдар саны мен бір оптикалық 

арнаға  шаққандағы  жабдық  құны  өседі.  DWDM  80-арналы  жүйе  тек 

оптикалық  арналардың  үлкен  санымен  жұмыс  жасағанда  ғана  экономикалық 

21

 

 

жағынан  тиімді.  Мысалы,  телекоммуникациялық  нарықта  әлем  бойынша 

екінші  орын  алатын  Қытайда,  DWDM-желілерінде  оптикалық  арналарды 

пайдалану саны 12-ден аспайды. 

Әр  фирманың  өндірілген  тауардың  сұлбада өзіндік орны  бар.  Көбінесе 

бұл  фирманың  ғылыми-техникалық  деңгейінен  көрініс  табады.  Тағы  бір 

фактор  -  белгілі  бір  компания  сүйенетін  нарықтың  даму  деңгейі.  Демек, 

солитонды  технологияларды  қатайту  үшін  STM-256  дабылдарын  немесе 

DWDM  160/80  арналы  жүйесін  пайдалану  өте  жоғары  дамығын 

телекоммуникациялық нарықта ғана сұранысқа ие бола алады. 

Қазіргі  уақытта  көптеген  ресейлік  операторлар  жол  аралық  және 

қалалық желілерді құру үшін STM-64 деңгейдегі жабдықтарға көшіп, DWDM-

технологияларын  пайдалану  мүмкіндіктерін  қарастыруда.  Заманауи  қалалық 

желілер біркелкі емес трафиктермен жұмыс жасауы керек, соның ішінде SDH-

жүйелерінің  базасында  таржолды  трафикпен,  ATM  кең  жолды  трафигімен 

және  Ethernet-трафигімен.  DWDM  технологиясы  түрлі  трафиктерді  жіберуді 

біріктіруге мүмкіндік береді. Ол үшін әр трафик түріне өз оптикалық арналы 

немесе  өзіндік  толқын  ұзындығы  бөлінеді.  DWDM  технологиясы  40  Гбит/с 

көлемінде экономикалық тиімді болып бара жатыр деп айтуға болады. Алайда 

ол  10  Гбит/с  көлеммен  де  тиімді  бола  алады.  Қала  жағдайындағы  DWDM 

желілерін  құру  артықшылықтарын  жетік  түсіну  үшін  сәйкес  жабдықтың 

негізгі функционалдық орамдарын қарастырайық.