10-БӨЛІМ: ТҰҚЫМҚУАЛАУШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ӨЗГЕРГІШТІК &48. Белгілердің тұқымқуалаудағы ДНҚ-ның рөлі • Барлық тірі ағзаларға тән жалпы қасиет: Тұқымқуалаушылық және өзгергіштік • Тұқымқуалаушылық – ағзалардың өз ататегіне ұқсау қабілеті
• Өзгергіштік – ағзалардың өз ататегінен ерекшелену қасиеті
• Нуклеин қышқылы, Тұқымқуалаушылық заты: ДНҚ • Қосылған және өрілген 2 тізбектен тұрады: ДНҚ-ның әрбір молекуласы • ДНҚ молекуласының құрылысын ашты: Дж.Уотсон, Ф.Крик, М.Уилкинс ДНҚ-ға қатысты бірнеше қағидалар 1. ДНҚ – кез келген тірі жасуша құрамына кіреді 2. ДНҚ, РНҚ – вирустарда да бар 3. ДНҚ-ға ағзаның бүкіл тұқымқуалау ақпараты жазылған 4. Бір түр арасында ДНҚ абсолютті бірдей бола алмайды 5. ДНҚ-сыз көбею мүмкін емес 6. ДНҚ өздігінен 2 еселенеді. ДНҚ ешқашан таусылмайды
7. ДНҚ өзгеруі – мутацияға ұшырауы мүмкін 8. ДНҚ – химиялық зат, денешіктерден тұрады
• Тұқымқуалау ақпараты – ағзадағы барлық нәруыздардың аминқышқылдары ретінің жазбасы
&49. ДНҚ, гендер және хромосомалар, олардың құрылымы • Хромосомалар – эукариотты жасушалардың ядросында болатын ұсақ органоидтар
• Хросомалар тұрады: ДНҚ-дан және Нәруыздан • Ген – бір нәруыз туралы тұқымқуалау ақпараты жазылған ДНҚ бөлігі
• Хромосома бөлігі: Ген • Сызба: ДНҚ – Ген – Хромосома • Дұрыс тұжырым: Бір ген – бір нәруыз • Нәруыз қабықшадағы ДНҚ молекуласы: Хромосома • ДНҚ мен нәруыздардан тұратын, хромосома түзетін қосылыс: Хроматин • 50. Тұқым қуалайтын және жүре пайда болған белгілер • Өзгергіштік – тірі ағзалардығы өз ата-анасынан ерекшеленетін жалпы қасиет
• Ағзада болатын барлық белгілер бөлінеді: Тұқым қуалайтын және Тұқым қауаламайтын • Тұқым қуалайтын белгілерді алады: ДНҚ, ген, хромосома арқылы • Тұқым қуаламайтын белгілерді алады: Қоршаған орта әсерінен • Тұқым қуалайтын белгілер: Генетикалық • Тұқым қуаламайтын белгілер: Жүре пайда болған, Қоршаған орта әсерінен • Тұқым қуалайтын өзгергіштік: Мутация • Тұқым қуаламайтын өзгергіштік: Модификация • Қоршаған орта әсерінен пайда болатын өзгергіштіктер: Мутация, Модификация • Қандай да бір белгіге әсер ететін генетикалық материалдардың аяқ астынан өзгеруі: Мутация
nurbakyt_sarsenov
8708 747 3804
28
• Генетикалық материалдарды өзгеріске, мутцияға ұшыратады: Радиация, химиялық заттар,