Су дайындаудың кестесiн таңдау

табылады.  Терең  химиялық  тұссыздандыру  әдiсi  сапасы  жағынан  турбина 

конденсатына сәйкес келетiн су алуға мүмкiндiгiн бередi. 

Толық химиялық тұзсыздандыру сұлбасы 16-суретте келтiрiлген. 

 

1.11.2. Толық химиялық тұзсыздандыру қондырғының өнiмдiлiгi 

 

D

тхә

 = a∙n∙D

ка

+D

әос

 = 0,02∙5∙420+25 = 67 т/сағ; 

 

Мұнда  

  

а = 0,02 бу қазан өнiмдiлiгiне сәйкес келетiн қосымша судың үлесi; 

 

n = 5  ЖЭС-те қондырылған бу қазанының саны; 

 

D = 25 т/сағ блок қуатына сәйкес келетiн қосымша су шығысы.  

 

 

                         

16-сурет. Толық химиялық тұзсыздандыру қондырғының сұлбасы 

 

        ОСВ  –  су  тұндырғыш;  Н  –  насос;  МФ  –  механикалық  фильтр  (су 

сүзгiш);  Н

1

,  ОН

1 

–  ионит  фильтрлердiң  1-шi  саты;  Д  –  декарбонизатор;  Н

2

, 

ОН

2 

– ионит фильтрлердiң 2-шi саты. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.

 

Экономикалық бөлім 

 

АЖЭО  құрылысының    мақсаты    Астана  қаласын  электр  және  жылу 

энергиясымен  қамтамасыз  ету.  ЖЭО-ның  бастапқы  мәліметтеріне  сүйене 

отырып,  экономикалық  есептеуді  жүргіземіз.  NPV  ЖЭО-на  қажет  уақытты 

қанағаттандырып  және  оның  құны  өсетіндей  тиімді  жоба  қабылдау  қажет. 

Сонымен қатар осы инвестицияның өтелу мерзімін табуымыз керек.  

Есептеу  үшін  бастапқы  берілгендер  ретінде  электр  және  жылу 

энергияларының  жылдық  өндіру  көлемдері  және  1  кВт



сағ  электр  энергиясы 

мен 1 Гкал жылу энергиясын өндіруге жұмсалатын шартты отынның меншікті 

шығысы,  отын  түрі,  оның  жылу  шығару  қабілеті  (ккал/кг  көмір  үшін  және 

ккал/м

3

  газ  үшін),  отынның  бағасы  (теңге/т.о.т.  көмір  үшін  және  теңге/м

3

  газ 

үшін), қатты отынның шығарылу көзінен стансаға дейінгі тасымалданатын ара 

қашықтығы беріледі.  

 

         8-кесте.  Есептеуге қажетті бастапқы мәліметтер    

 

Э

өнд

, 

млн.кВт



сағ 

Q

өнд

, 

 мың Гкал 

Отын 

Q

б

, 

ккал/кг

 

Б

отын

, 

теңге/т.о.т.

 

Т

м

, сағ 

R, 

км

 

2880 

2600 

көмір 

5500 

5000 

7580 

300 

Бір кВт



сағ өндіруге жұмсалатын отынның меншікті шығысын 230-250 

ш.о.г/кВт



сағ  көлемінде  деп  қабылдайды;  ал  бір  Гкал  жылу  энергиясына 

жұмсалған отынның меншікті шығысы - 200-210 ш.о.кг/Гкал.

 

Газбен  жұмыс  істейтін  ЖЭО  үшін  штаттық  еселеуішті  қатты  отында 

жұмыс істейтін ЖЭО-мен салыстырғанда 15-20% -ға төмендету қажет.

 

Қатты  отынның  тасымалдану  құнының  шамасы  1,4-1,6  теңге/т-км. 

Есептеулерде газдың тығыздығын 0,83 кг/м

3

 деп қабылдайды.

 

Пәндік жұмысты орындағанда:

 



 

ЖЭО  салуға  және  жылу  стансасын  пайдаланғандағы  жұмсалатын 

қосынды

 

шығындарды есептеу;

 



 

электр және жылу энергиясын өндірудің өзіндік құнын есептеу;

 



 

NPV,  IRR,  PP  көрсеткіштерін  есептеу  және  ЖЭО-ын  пайдалануға 

лайық екендігі жөнінде қорытынды жасау керек.

 

        

2.1.

 

ЖЭО-ның жылдық энергия жіберуін анықтау 

 

Электр стансасының жұмысы кезінде өндірілетін энергияның бір бөлігі 

стансаның  өзіндік  мұқтажына  жұмсалады.  Электр  энергиясының  бұл 

шығысы  қондырғының  типіне  және  оның  бірлік  қуатына,  қолданатын  отын 

түріне,  негізгі  және  көмекші  қондырғылардың  техникалық  жетілу 

дәрежелеріне  және  стансада  техника  мен  қаржы  саясатын  дұрыс  жүргізуге 

байланысты  болады.  Стансаның  өзіндік  мұқтажына  жұмсалатын  электр 

энергиясының шығысы - 6 дан 16%-ға дейін. 

Есептерде  өзіндік  мұқтаждыққа  жұмсалатын  электр  энергиясының 

шығынын - 7- 9% (Э

ө.м.

.), ал жылу энергиясына - 0,5- 1% (Q

ө

.

м

) деп қабылдау 

керек. 

Электр  және  жылу  энергияларының  жылдық  жіберулері  келесі 

кейіптемелермен анықталады: 

 

Э

жіб

 = Э

өнд

·(1 – Э

ө.м.

)=2880·(1-0,08)=

 

2649,60 млн.

 

кВтсағ,

 

 

           Q

жіб

 = Q

өнд

·(1 – Q

ө.м.

)=2600·(1-0,007)=

 

2582 мың

 

Гкал,

 

 

мұндағы    Э

өнд

  және    Q

өнд

  –  электр  және  жылу  энергиясының  жылдық 

өндірілуі (1-кестені қараңыз). 

Мұнда  жіберілетін  энергиядан  өндірілетін  электр  және  жылу 

энергиясына жұмсалатын меншікті отын шығындары: 

 

э

b  = 230 ш.о.г/кВтсағ, 

 

ж

b

= 200 ш.о.кг/Гкал. 

 

2.2.

 

Отынға жұмсалатын шығынды анықтау 

 

Электр  және  жылу  энергияларын  өндіруге  жұмсалатын  жылдық  отын 

шығыны: 

Вэ = Эо * b

э

 

=2880·230=662400

 

ш.о.т,

 

 

                     Вж = Qо * b

ж

 

=2600·200=520000 ш.о.т. 

 

 

ЖЭО-ның жалпы отын шығыны: 

  

Вш = Вэ + Вж=662400+520000=1182400 ш.о.т.

 

  

Отынға  және  оның  тасымалына  жұмсалатын  шығындар  табиғи  отын 

бойынша анықталса, онда отынның шығысы бойынша анықталған шамаларды 

табиғи отынға айналдыру керек.

 

Табиғи отынның шығысы келесі түрде болады:

 

 

В

т

 = В

ш

 / К

а

=1182400/0,6=1970666,67

 

т.о.т. 

К

а

- шартты отынды табиғи отынға аудару еселеуіші шартты және табиғи 

отынның жылу шығару қабілетінің қатынасынан шығады (барлық берілгендер 

8-кестеде көрсетілген).  

Қатты отынның бір т.о.тоннасын тасымалдауға жұмсалатын шығын: 

 

                        Б

тасым

=R*(1,4-1,6)=300*1,5=450 тенге/т.о.т.

  

 

Отынға  жұмсалатын  шығын  құраушысы  төмендегі  кейіптемемен 

табылады: 

 

Ш

отын

=В

т

*(Б

отын

+Б

тасым

) =1970666,67*(5000+450) = 10740,13 млн. теңге.              

 

2.3.

 

Отынды қолданудың ПӘЕ-ін есептеу 

ПӘЕ-і бірге тең құрылғыда 1 кВт



сағ электр энергиясын алуға 123 ш.о.г, 

ал  1  Гкал  жылу  энергиясына  -  143  ш.о.кг  қажет  екені  белгілі.  Өзіндік 

мұқтаждыққа  жұмсалатын  электр  және  жылу  энергиясының  шығындарын 

ескергендегі отынды пайдалы пайдалану еселеуіші: 

 

ПӘЕэ = 123/

э

b

 * 100%=123/230*100%=53,4%, 

 

ПӘЕж = 143/

ж

b

 *100%=143/200 *100%=71,5%. 

 

Стансаның отынды пайдалану еселеуіші төмендегідей болады: 

                      

ПӘЕ=

%

5

,

16

100

970666,67

1

7

2582000

2649600000

86

,

0

%

100

7

86

,

0





















В

Q

Э

жiб

жiб

 

 

2.4.

 

Суға жұмсалатын шығындарды есептеу 

 

ЖЭО-да  су  шығыр  шықтандырғыштарында  буды  салқындатуға, 

жылумен 

қамдау 

жүйелерін 

толықтыруға, 

генераторлар 

мен 

трансформаторлардың  салқындатылуына,  күлді  тазалауға  және  т.б. 

шығындалады.  Стансалардың  сумен  қамдау  жүйесіне  (тікелей,  айналмалы) 

сәйкесті  су  шығындарының  шамалары  да  әртүрлі  болады.  Мысал  ретінде  

Қазақстандағы стансалардың біріндегі суға кететін шығынның көлемі 1,4-1,6 

теңге/  кВт



сағ  аралығында  екен.  Күрделі  есептер  үшін  сумен  қамдаудағы 

шығындар келесідегідей табылады 

 

Ш

с

=

 Э

с

 (1,4 -1,6 )=2880·1,4·0,15=604,8 млн.

 

теңге.

 

 

 

2.5.

 

Еңбекақы шығындарын есептеу 

 

Өндірісте  және  қызмет  көрсететін  ЖЭО-ының  өнеркәсіптік-өндірістік 

персоналға    (ӨӨП)    жұмсалатын  еңбекақыларды  анықтау  үшін  оның  санын 

білу  қажет.  ӨӨП-лар  -  пайдалану,  жөндеу  және  әкімшілік-басқару  деп 

жіктеледі. Олардың саны негізінен негізгі энергетикалық қондырғының қуаты 

мен  санына,  қолданатын  отын  түріне,  жөндеу  жүргізу  тәсілдеріне  тәуелді 

болады. 

ӨӨП  санын  электр  стансасында  1  МВт  орнатылған  электр  қуатына 

қанша  адам  саны  кететінін  көрсететін  штаттық  еселеуіш  арқылы  анықтауға 

болады.  Стансаның  орнатылған  электр  қуатын  осы  қуатты  пайдаланудың 

максималды  сағат  саны  және  электр  энергиясын  жылдық  өндіру  шамасы 

арқылы анықтауға болады, яғни: 

                                 

,

380

7500

2880000

МВт

Т

Э

N

м

онд

орн







 

 

Орнатылған қуатты пайдаланудың максималды сағат саны Т

м

-ді есепте 

6300  сағат  деп  аламыз.  ЖЭО  жылу  энергиясын  -  жалпы  тұрғын  үй  және 

қоғамдық  құрылыс  аймағын  жылуландыру  және  ыстық  сумен  қамтамасыз 

етуге жібереді.  

Қазақстанның  кейбір  стансаларындағы  жұмысшылардың  саны  туралы 

әдеби  және  іс-жүзіндегі  мәліметтер  бойынша  штаттық  еселеуіштің  орташа 

мәндерін  алуға  болады  (К

ш

):  орнатылған  қуаты  500  МВт-тан  жоғары  ЖЭО 

үшін  - 1,3 -1,5 адам/МВт, қуаты 500 МВт-тан аз болса – 1,6 - 1,8 адам / МВт. 

Тапсырмада  көрсетілгендей  ЖЭО  табиғи  газбен  жұмыс  істегенде  К

ш

  шамасы 

15 - 20 % - ға төмендейді. 

Стансаның қызметкерлер саны төмендегідей анықталады:

 

ҚС = К

ш

* N

орн

 =1,6*(1-0,15)*380=608 адам. 

Еңбекақының қосынды қорына кіретіндер:

 



 

негізгі  еңбекақы  (Ш

неа

),  оған  энергияны  өндірудің  технологиялық 

үрдісте  айналысатын  жұмысшылардың  еңбекақысы  кіреді,  сонымен  қатар 

жұмыс  істелген  уақытпен  байланысты  (тарифтік  мөлшерлемелер  және 

міндетті  айлық  ақылар,  еңбекақы  қорынан  алынатын  жұмысшылардың 

сыйақылары,  мерекелік  күндер  мен  түнгі  уақыттағы  жұмыс  үшін  төленетін 

қосымша төлемдер және т.б.) ақылар да кіреді.

 



 

қосымша  еңбекақыға  (Ш

қеа

)  жұмыс  уақытына  байланысты  емес 

(кезекті,  қосымша  және  оқуға  байланысты  демалыстарға  және    мемлекеттік 

міндеттерді орындауға байланысты төлемдер және т.б.) төлемдер кіреді.

 



 

еңбекақыдан  алынатын  төлемдерге  (Ш

еаа

)  әлеуметтік  салықтар  және 

зейнеткерлік қорға түсетін аударылымдар кіреді.

 

Еңбекақының қосынды қорын анықтайтын кейіптеме мынаған тең: 

 

Ш

еа

= Ш

неа

 + Ш

қеа

 + Ш

ееа

 =486332453,8+72949868,1+120245699,2= 679,52

 

млн. теңге.

 

Орташа жылдық негізгі еңбекақының шамасы Ш

еаа

 бір қызметкерге  800-

1000  мың  теңге  деп  қабылданады.

 

Ш

қеа

  шамасы  Ш

неа

  шамасының  10-15  % 

мөлшеріне  тең  деп  алынады.  Еңбекақыдан  алынатын    аударылымдар  Ш

еаа

 

 

(әлеуметтік  салық  және  зейнеткерлік  қорға  аударымдар)  Ш

неа

  және  Ш

қеа

 

қосындысының 21.5%  мөлшеріне тең деп қабылданады.

 

 

2.6.

 

Амортизациялық аударылымдарды есептеу 

 

Амортизациялық    аударылымдар    жабдықтардың  табиғи  және 

моральдық  тозуын  қаржылай  орнын  толтыру  екені  белгілі  және  күрделі 

жөндеу  жүргізу  мен  тозған  жабдықтардың  орнына  жаңа  жабдықтар  алуға 

(реновация) жұмсалады. Амортизациялық аударылымдар стансаның қосынды 

капиталдық  салымдар  шамасынан  (әдетте  әдебиеттерде  аталатын:  негізгі 

өндірістік  қорлар,  мекемелердің  негізгі  активтері,  негізгі  капитал)  пайызбен 

алынады.  Әрбір  жабдыққа  жұмыс  уақытына  және  өндірістік  үрдістегі 

өндірістік  қорлардың  тағайындалуына  байланысты  амортизациялаудың  өз 

нормалары белгіленген. Амортизацияның шектік нормалары ҚР Президентінің 

№2235  24.04.95  ж.,  заң  күшіне  ие  Қаулысына  байланысты  белгіленеді, 

амортизация нормаларын одан жоғары қолдануға болмайды. 

Негізгі өндірістік қорлар (капиталдық салымдар) бағасын анықтау үшін 

алдын  ала  есептеулер  жүргізгенде  ТМД  елдері  мен  шет  елдерде  меншікті 

капитал салымдары көрсеткіші К

менш

 кеңінен қолданылады. Оның мәні тіпті бір 

типті  стансалар  ішінде  блоктарының  қуатына,  олардың  санына, 

пайдаланылатын  отынның  түріне  және  экологиялық  талаптарға  байланысты 

кең ауқымда жатады.  Есептеулерде  К

менш

  шамасы белгіленген қуаты 800 МВт, 

ЖЭО үшін - 1700 $/кВт, 200 МВт - ЖЭО үшін - 2000 $/кВт деп қабылданады. 

Осы  қуаттары  диапозонына  жататын  стансалар  үшін  К

менш

  сәйкес  үлесте 

қабылданады.  АҚШ  долларының  бағасын  есептеуде  181  теңге  деп  қабылдау 

керек: 

 

К = К

менш

 * N

орн

=1910*181*380*1000= 132079,08

 

млн.

 

теңге.

 

 

Орташа  есеппен  блоктардың  және  стансаның  жалпы  қуатына, 

пайдаланылатын  отын  түріне  байланысты  амортизациялау  нормасы  5  -  7  % 

аралығында  болады.  Жалпылама  есептеулер  жүргізу  үшін  амортизациялық 

аударылымдар нормаларын К шамасының 6% мөлшерінде қабылдау керек: 

 

Ш

а

 = 0,06 * К=0,06*132079,08

 

=7924,74

 

млн. теңге.

 

  

2.7.

 

Ағымдағы жөндеу шығындарын есептеу 

 

Бұл  шығын  құраушысына  өндірістік  жабдықтарға  ағымдағы  жөндеу 

жүргізуге кететін шығындардан басқа техникалық қарап шығуға және жұмыс 

кезіндегі  жабдықтарды  жұмысқа  қабілетті  күйінде  ұстап  тұруға  (сүрту  және 

майлау  материалдары)  кететін  шығындар  жатады  және  мына  шамада 

анықталады: 

 

Ш

ж

 = 0,15 * Ш

а

=0,15*7924,74

 

=1188,71

 

млн. теңге.

 

 

2.8.

 

Шығарындыларға төлемдерді есептеу 

 

Зиянды  заттарды  шығаруға  төленетін  ақы  мөлшері  шығарындылар 

көлеміне байланысты. Олар өз кезегінде жағылатын отын түріне (көмір, газ, 

мазут),  оның  мөлшеріне  және  зиянды  заттарды  ұстау  тәсіліне  (электрлік 

фильтрлер,  эмульгаторлар)  байланысты  болады.  Біздің  жағдайда  бұл 

құраушыны жұмыс істеп  тұрған  стансалармен  салыстыра отырып,  ұқсастық 

әдіспен  анықтаған  жөн.  Екібастұз  көмірін  жаққан  кездегі  шығарындыларға 

төлем  мөлшері  бір  табиғи  отын  тоннасы  үшін  150-180  теңге  шегінде 

болатыны  анықталған,  ал  ЖЭО  –  ғы  газбен  жұмыс  істейтін  болса,  онда 

зиянды  заттарды  шығаруға  төленетін  ақы  мөлшерін  1000  м

3

  газ  үшін  40-60 

теңге болады: 

 

Ш

шығ

 =(150)*В

т

 =150*1970666,67 =295,6 млн. тенге.

 

 

 

2.9.

 

Жалпы стансалық және цехтық шығындарды есептеу 

 

Бұл құраушы әкімшілік-басқармалық шығындарды (еңбекақы, кеңселік 

шығындар,  іс  сапарлық  шығындар),  жалпы  өндірістік  (ұстап  тұру, 

амортизация,  жалпы  стансалық  құралдарды  ағымдағы  жөндеу,  сынақтар, 

зерттеулер,  ұтымды  пайдалану  және  еңбекті  қорғау),  мақсатты  шығындарға 

аударылымдар  (техникалық  насихаттау,  өзінен  жоғарғы  тұрған  мекемелерді 

ұстап тұру), цехтарға қызмет көрсету және оларды басқару (цехты басқару  

еңбекақысы,  аммортизация  және  ғимараттарды  ұстап  тұру  мен  ағымдағы 

жөндеу шығындары, еңбекті қорғауға кететін шығындар). 

Ауқымды есептеулер үшін мына кейіптемені пайдалануға болады: 

 

Ш

жалпы

=0,2 *(Ш

а

+Ш

еа

+ Ш

отын

) =0,2*(7924,74

 

+679,52

 

+10740,13)  = 

= 3868,88

 

млн. теңге.

 

       

 

 

2.10.

 

 Энергия жіберудің өзіндік құнын есептеу 

 

ЖЭО-ның  электр  және  жылу  энергияны  өндіруіне  байланысты 

шығындарды  осы  құраушылар  бойынша  бөлу  қажет.  Бұл  шығындарды  бөліп 

тарату еселеуіштері бойынша жүргізіледі: 

 

,

56

,

0

1182400

662400







ш

э

б

В

В

К

 

Ол электр энергиясын жіберуге отынның қанша мөлшері (бірлік үлеспен 

немесе  %-бен)  шығындалғанын  көрсетеді,  ал  айырмасы  (1-К

б

)  -  жылу 

энергиясына  кеткен  отын  шығынының  үлесін  көрсетеді.  Есептеуді  табиғи 

немесе шартты отында жүргізу керек.

 

Одан  кейін  жіберілетін  энергия  түріне  байланысты  алынған 

еселеуіштерге  ұқсас  әрбір  құраушыға  кеткен  шығынды  бөліп,  нәтижелерді      

9-кестеге енгізу қажет. 

 

9-кесте.  Электр  және  жылу  энергиясын  өндіруге  кететін  шығындар 

құраушылары 

Шығындар құраушылары 

Ш, жалпы, 

млн.тенге 

Шэ,  эл. 

энергия 

Шт, 

жылу,млн.тг 

Отын, Ш

отын 

10740,13 

6016,8 

4723,33 

Су, Ш

су 

604,8 

338,82 

265,98 

Еңбек ақы қоры  Ш

еа 

679,53 

380,68 

298,85 

Амортизациялық аударымдар 

Ш

а 

7924,7 

4439,57 

3485,17 

Жөндеу,  Ш

ж 

1188,71 

665,94 

522,78 

Жалпы стансалық,  Ш

жа 

3868,88 

2167,41 

1701,47 

Шығарындыларға төлемдер  

Ш

шығ 

295,6 

165,6 

130 

Барлық шығындар 

25302,4 

14174,82 

11127,58 

 

 

   

 

 

Электр энергиясын жіберудің өзіндік құны төмендегідей анықталады  

(2 кестенің үшінші бағанының алымы): 

 

саг

тг/кВт

35

,

5



















жiб

шыг

жс

ж

а

еа

с

отын

э

Э

Ш

Ш

Ш

Ш

Ш

Ш

Ш

S

 

 

                                                  

Жылу  энергиясын  жіберудің  өзіндік  құны  төмендегідей  анықталады     

(2 кестенің төртінші бағанының алымы) 

 

тг/Гкал

01

,

4310

















жiб

шыг

жс

ж

а

еа

с

отын

ж

Q

Ш

Ш

Ш

Ш

Ш

Ш

Ш

S

 

 

2.11.

 

ЖЭО салуды және пайдалануды экономикалық бағалау 

ЖЭО  салуды  және  оны  пайдалануды  экономикалық  бағалау  шешім 

қабылдаудың бастапқы сатыларында  әдетте бизнес-жоспар  құрудың негізінде 

жүргізіледі,  егер  ол  жақсы    қорытындыларды  көрсетсе,  инвестициялық  жоба 

жасалынады. Бұл ақша бағасының уақыт бойынша өзгерісін және жобаны іске 

асырудағы  барлық  кешенді  шығындарды  есепке  алатын  техника-

экономикалық шешімдер қабылдауды бағалаудың қазіргі әдісі: ол бағалар мен 

келешектегі  болатын  тарифтік  саясат,  өнімді  өткізу  көлемі,  жобаны  іске 

асырудан болатын кіріс пен пайданы, несиені қайтаруға кететін пайда бөлігін, 

кәсіпорын  несие  алатын  банктің  пайыздық  мөлшерлемесі,  несие  қайтару 

мерзімі. 

Ірі  энергетикалық  нысандарды  салу  мен  оны  пайдалануды  қаржылық-

экономикалық бағалаудың қиындығы инвестициялардың бірнеше кезеңдермен 

түсуіне  және  жобаны  іске  асыруда  нәтижелердің  пайда  болу  ұзақтығына 

байланысты. Мұндай операциялардың ұзақтығы инвестицияларды бағалаудың 

белгісіздігіне  және  қателесу  қаупіне  әкеледі.  Сондықтан  практикада 

инвестициялық  жобаларды  бағалаудың  жобаның  қателік  деңгейі  минимумға 

жеткізілген әдістері қолданылады. Бұл әдістер таза келтірілген құнын (NPV), 

жобаның өтелу мерзімін (РР) анықтау, пайданың ішкі нормаларынын есептеу 

(IRR), 

инвестицияның  рентабелділігін  есептеу  (РІ),  инвестицияның 

бухгалтерлік  рентабелділігін  есептеу  (ROI)  болып  табылады.  Әрине 

практикада  әрқашан  инвестициялық  жобаларды  бағалаудың  барлық  5  әдісі 

бірдей  қолданыла  бермейді.  Сондықтан  берілген  жұмыста  бастапқы  3  әдісі 

ғана қолданылады.

 

Кіріспеде  айтылғандай  электр  стансасы  сияқты  ірі  нысандарды  салу 

дамыған  елдерде  әдетте  мемлекеттің  үлкен  қаржылық  және  құқықтық 

қолдауымен, оған стратегиялық нысандарды басқаруға мүмкіндік бере отырып 

жүргізіледі.  Ал  қаражаттың  қалған  бөлігі  жеңілдетілген  несиелерді 

пайдаланылатын,  көбінесе,  акционерлік  қоғамдардың  құрылуымен  жүзеге 

асады.

 

Есептеулерде ЖЭО салу капиталының үлестік таратылуы (К) мынандай: 

75% мемлекет салады және 25% «Астана-Энергия» АҚ қамтамасыз етеді. Бұл 

қаражат  тек  стансаның  салынуына  ғана  кетеді,  бірақ    стансаның  жұмыс 

істеуінің  бірінші  жылында  пайдалану  шығындарына  да  қаражат  қажет           

(9- кесте). 

 

Сонымен  «Астана-Энергия»  АҚ  банктен  (10%)  жеңілдетілген  несие 

алатын инвестиция көлемі (І

о

)  ЖЭО салуға толық капитал

 

салымдарының 25% 

-ын құрайды.

 

Инвестициялық  жобаны  бағалауды  тек  төрт  көрсеткіш  пайдаланатыны 

белгілі:

 

І

о

 – бастапқы инвестициялар;

 

CF - несиені қайтаруға жіберілетін қаржы ағыны; 

r - банктің несие бойынша пайыздық мөлшерлемесі (10%);

 

n -  несиенің күнтізбелік жылы. 

 

 

77

,

33019

8

,

132079

25

,

0

25

,

0

0











K

I

 млн. тенге. 

 

Инвестициялық  жобаларды  жасағанда  және  талдағанда  ең  қиыны 

пайданы  есептеу  және  несиені  қайтаруға  жіберілетін  қаржы  ағынын  CF 

есептеу болып табылады.  

Біздің  ЖЭО-ның  электр  және  жылу  энергиясын  жіберу  тарифінің   

рентабелділігі  20% делік, демек: 

 

Т

э

 = S

э

 * 1,2=5,35*1,2=6,42 теңге/кВтсағ, 

 

                             

Т

ж

 = S

ж

 * 1,2=4310,01*1,2=5172,01 теңге/Гкал. 

ЖЭО-ның  электр  және  жылу  энергиясын  өткізуден  түсетін  кірісі 

мынаған тең:   

                 К

іріс

 = Т

э

*Э

жіб

 +Т

ж

*Q

жіб

=6,42*2649600000+5172,01*2582000= 

 

                                             =30362,88

 

млн. теңге,

 

ал қосынды шығындар мына түрде анықталады:  

                          Ш = S

э

*Э

жіб

+S

ж

*Q

жіб 

= 5,35*2649600000+4310,01*2582000= 

                                                  =25302,4

 

млн. теңге. 

 

               

Олардың айырмасы пайданың мөлшерін береді:

 

       П = К

іріс

 – Ш = 30362,88

 

– 25302,4=5060,48

 

млн. теңге.

 

Мөлшері 20 % тең табыс салығын төлегеннен кейін таза пайда шығады,  

    ТП = П * (1-0,2)= 5060,48*0,8 = 4048,38 млн. теңге.

 

бұл толығымен банкке несие қайтаруға кетеді, демек қаржылық ағынды 

CF-ті құрайды.

 

жүктеу/скачать 1,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: