Психология ғылымының дамуының негізгі кезеңдері
4-кезең
Психология- психикалыќ ќұбылыстарды зерттейтін ғылым.
XX-ғасырдыњ екінші жартысынан басталады.
3-кезең
Психология - мінез ќұлыќ туралы ғылым.
XX.психология –адамныњ мінез-ќұлќын реакциясын т.б. баќылап отыру.
2-кезең
XVII-ғ. басталады. Сезіну ќабіле-ті мен ойлау сана деп аталады. Негізгі єдіс адамныњ өзін-өзі баќылауы.
Психология –сана туралы ғылым.
1-кезең
Психология –жан туралы ғылым.
Адам өмірінде түсініксіз болмысты жанның бар болуымен түсіндіреді. Бұдан екі мыњ жыл бұрынғы көзќарас.
Мұнда бірінші кезеңде психология “жан туралы ғылым” болғандықтан ежелгі замандардан бері, біріншіден психика бейнесі “рух” пен материяның өзара байланысынының жалпы проблемасын шешу барысында да қалыптасты. “Рух” материядан тыс бола ала ма, “жан” денеден бөлек өмір сүре ала ма? Осындай және осы тектес философиялық және идеологиялық проблемаларды талдау барысында психикаға адамдардың қиялында бейнеленетін қасиеттерді басқа қасиеттерге байланысты анықтаса, екінші жағынан нақты осы қасиеті арқылы барша табиғатты мифологиялық тұрғыдан түсіндіруге мүмкіндіктер ашады.
Екінші кезеңде психологияның зерттеу объектісі – сана деп қарастырылып мұнда ұзақ уақыт интроспекция әдістемесі негізгі ғана емес жалғыз психологиялық әдіс болды. Ол екі негізгі бағытпен тұжырымдалады; біріншіден, сана процесі сыртқы бақылау үшін “жабық”, ал екіншіден сана процесі субъектінің өзінде ашылады. Бұл тұжырымдардан сана процесі басқаға түсініксіз нақты адамның өзінде ғана оқылады. Осы интроспекция әдісінің негізін қалаған Дж. Локк. Психология ғылымының дамуы үшін интроспектифті психология айтарлықтай мәнді әсер қалдыра отырып, мынандай теориялар қатарын ұсынды;
В.Вундт және Э.Титченер негізін қалаған сана элементтерінің теориясы;
Ф.Брентано атымен байланысты дамыған сана актілерінің психологиясы;
У.Джемсом құрған сана қарқыны теорясы;
В.Дильтеяның түсіндірмелік психологиясы.
Қазіргі психологияда интроспекция ұғымын өзін-өзі бақылау әдістемесі
ретінде қолданылып жүр.
Достарыңызбен бөлісу: |
