Есепке жататын барлық зат екі көзқарастан: есептің осы объектісі нендей заттан тұрады және ол қандай көздердің есебінен алынған, деген сауалдар тұрғысынан қарастырылады. Осы қатынас баланстық әдістің (тәсілдің) негізіне салынған. Ол төмендегі екіжақты тәсіл арқылы іске асырылады: актив (сол жағы) және пассивтен (оң жағы) тұратын кестеден құрастырылады. Активте есептің объектілері
(шаруашылық құралдар), ал пассивте олардың сатып алыну неме- се пайда болу көздері жазылады. Активтің жиынтығы пассивтің жиынтығына тең болуы тиіс.
Бұл жиынтықтардың мөлшері «валюта балансы» деп аталады. Төмендегі кесте кәсіпорынның өз құрылтайшылары, салық ин- спекциясы және тағы басқалардың алдында есеп беру үлгісі бо- лып та саналады, өйткені ол кәсіпорынның қаржылық жағдайын қорытындыланған түрде көрсетеді.
Баланс көрсетілген мерзімге, әдеттегіше, есепке қойылатын та- лаптармен белгіленген тоқсанның басына құрастырылады.
Баланс белгіленген мерзімге шаруашылық құралдар мен олардың көздерінің жағдайын көрсетеді. Олар үнемі өзгеріп тұрады, яғни қозғалыста болады. Және ол қозғалыс қосарлы жазудың жәрдемімен бухгалтерлік шоттарда бейнеленеді.
Енді бухгалтерлік балансты қарастырып көрейік.
Кәсіпорынның 20__ жылға арналған жай-күйі бойынша бухгалтерлік балансы (1-нысан)
-
АКтИВтеР
|
Жол коды
|
есептік кезеңнің соңында
|
есептік кезеңнің басында
|
I. Қысқа мерзімді активтер
|
|
|
|
Ақша қаражаты және олардың
эквиваленттері
|
010
|
|
|
Қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
|
011
|
|
|
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек
|
012
|
|
|
Қорлар
|
013
|
|
|
Ағымдағы салықтық активтер
|
014
|
|
|
Сатуға арналған ұзақ мерзімді
активтер
|
015
|
|
|
Өзге де қысқа мерзімді активтер
|
016
|
|
|
Қысқа мерзімді активтердің жиыны
|
100
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |