Цель курса

Жүйелік  тақша  (system  board)  компьютердің  маңызды  құраушыларының  бірі, 

кейде аналық (motherboard),  негізгі немесе бас тақша (main board) деп те аталады. Бұл 

компьютердің  ішкі  байланысын  және  басқа  да  бӛліктерін  басқарады.  Оның  сапасына, 

функционалдығына және жылдам әрекетіне тікелей барлық жүйенің тұрақтылығы мен 

жылдамдығы тәуелді.  

Онда келесі құрылғылар орналасады: 



 

процессор; 

шина; 

жедел жады; 

тұрақты жады; 

слоттар   (қосымша   құрылғыларды   қосуға   арналған   ағытпалар). 

жедел  жадымен  шина  деп  аталатын  ӛткізгіштер  тобы  арқылы  байланысқан. 

Шиналардың негізгі үш түрі бар: мәліметтер, адрестік және командалық шинасы. 

Жүйелік  тақшаларды  ӛңдеу  кезінде  есепке  алынатын  бірқатар  кӛп  таралған 

форм-факторлар  бар.  Форм-фактор  (form  factor)  тақшаның  физикалық  параметрімен 

орнатуға келетін қораптың түрін білдіреді. 

Ең танымал жүйелік тақшалардың форм-факторлары: 



  ATX  –  mini-tower  және  full-tower  қораптарға  келетін  стандартты  қазіргі 



  mini-ATX – ATX-тің кішірейтілген нұсқауы; 

  micro-ATX  –  desktop  немесе  mini-tower  қораптарға  келетін  орта  деңгейдегі 

компьютерлер; 



  flex-ATX  –  қымбат  емес  немесе  ӛнімділігі  тӛмен  desktop  немесе  mini-tower 



  NLX - desktop немесе mini-tower қораптарға келетін бірлескен жүйелер.