+репрессор-ақуызының   индуктормен

141. Эукариоттарда «молшылық» гендермен реттелетін гендер активтілігінің реттелу 

деңгейі

142.   Эукариоттар   гендері   экспрессиясының   посттрансляциялық     деңгейдегі       реттелуін

бақылайтын факторлар:  

143. Эукариот генінің активтілігінің реттелу деңгейлері: 

144.   Эукариоттар     гендері   экспрессиясының     посттрансияциялық   деңгейдегі     реттелуінің

бұзылуы, қандай аномальдық заттардың  түзілуіне әкеледі: 

145. Эукариоттардағы гендер экспрессиясының реттелу типтері

146.   Эукариоттардың   гендер   белсенділігінің   бастапқы   реттелуін   бақылайтын   элементтерді

көрсетіңіз 

147. Сплайсинг сызбасының өзгеруі қай деңгейдегі реттелуге мысал бола алады: 

148. Эукариоттардағы гендер белсенділігінің реттелуіндегі энхансердің рөлі:

149.   Рибосоманың   антибиотикалық   молекулаларды   қосудан   кейінгі   жұмысының   өзгеруі

реттелудің қай деңгейіне мысал бола алады?

150. Постранскрипциялық деңгейдегі про-а-РНҚ-ға тән:

151.   Эукариот   гендерінің   белсенділігі   транскрипциялық   деңгейде   қандай   өнімнің   түзілуіне

әкеледі 

152.   Зертханалық   жағдайларда,   сайленсерлерді   зерттеу   үшін   эксперимент   жүргізілді.

Эукариоттардағы сайленсер генінің  гендер белсенділігіндегі рөлі:

153. Эукариоттық жасушаларда транскрипцияны реттеу кезінде  РНҚ полимераза ДНҚ-ның қай

бөлігімен байланысады?

154.   Эукариот   гендерінің   белсенділігі   транслияциялық   деңгейде   қандай   өнімнің   түзілуіне

әкеледі 

155.   Адамдарда   лактозаны   лактаза   ферменті   ыдыратады.   Лактозаның   ыдырамауы   немен

түсіндіріледі:

156.   Төмендегі   жауаптардың   ішінен   эукариот   жасушаларының     гендері       белсенділігінің

геномдық деңгейде бақылануын сипаттайтын ЕҢ ТОЛЫҚ дұрыс жауабы қайсы?     

157. Адениннің гуанинге алмасуынан болатын гендік мутация

158.   Триплеттегі   нуклеотидтің   өзгеруінен   мағналы   кодонның   мағнасыз   кодонға   айналуына

алып келетін гендік мутация 

159. Митохондриялардағы ДНҚ –ның құрылысының өзгеруі қандай мутацияға жатады?

160. Динамикалық мутациялар тән, тек 

161. Қандай үрдістің дұрыс жүрмеуі гендік мутациялардың себебі болады?

162. Адамдарда УК сәулесінің әсерінен терінің пигментациясы күшейеді. Бұл қандай   өзгеріс

нәтижесінде пайда болады?

163. Темекі түтініндегі химиялық элементтер ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтерд қатарын

аденинді тиминге немесе гуанинді цитозинге алмастыра алады. Бұл қандай мутация?

164.   Науқаста   ұзақ   уақыт   темекі   шегуден     қызыл   иегінде   метастаздалған   жаңа   түзілістер

анықталды. Төменде келтірілген үдерістердің қайсысы жаңа түзілістің себебі болып табылады?

165. Нейтралды мутацияларға алып келе алатын генетикалық кодтың қасиеті 

166. β-каротин, С және Е дәрумендері ДНҚ-дағы спонтанды өзгерістерді төмендететіні белгілі.

Бұл заттар қандай топқа жатады? 

167.   Гемолитикалық   анемияның   ауыр   түрімен   ауыратын   науқастың   гемоглобиннің     бета

тізбегіндегі   глутамин   аминқышқылының   валинге   алмасуына   байланысты   эритроциттерінің

пішіні орақ тәрізді. Мутацияның қандай типі анемияның дамуына себеп болған?  

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: saniya-rysbek (rysbekovvas@gmail.com)

168.   Генетикалық   зертханада   ақ   Вистар   егеуқұйрықтарының   ДНҚ   молекуласымен   жұмыс

барысында нуклеотидтердің  алмасуы жүргізілді.  Нәтижесінде  полипептидтік  тізбекте  тек бір

ғана аминқышқылы өзгерді. Байқалған өзгеріс қандай мутация нәтижесі болып табылады?

169. Антисептик  профлавин және акридиндік  бояулар көрші орналасқан негіздердің  арасына

еніп, ДНҚ деформациялануына, инсерцияға алып келеді. Аталған өзгеріс қандай мутация типіне

алып келеді?

170. Жасушада геннің  құрылымдық бөлігіндегі  бірінші экзонда мутация болды. Ондағы жұп

нуклеотидтер 290-нан 288 болып азайды. Бұл қандай мутация типі?

171.   Кейбір   химиялық   элементтер   (брома   препараттары,   профлавин   және   т.б.)   инсерция

инсерция  типті   мутацияларға  алып  келетіні  белгілі.   Егер  бұл  өзгерістер  геннің  құрылымдық

бөлігінде болса қандай муатацияға алып келеді?

172.   ДНҚ   молекуласындағы   матрицалық   тізбекте   мутация   нәтижесінде    ТАЦ  триплеті  АТЦ

триплет өзгерді. Мұндай мутация типі аталады:  

173. ATGCGA        Гендік мутация типін анықтаңыз 

      

     ATACGA

174.   Бірқатар   гемоглобинопатияларда   гемоглобиннің   альфа-   және   бета   тізбектеріндегі

аминқышқылдарында   өзгерістер   болады.   Төмендегі   өзгерістердің   қайсысы   HbS   (орақ   тәрізді

жасушалық анемияға) тән?

175. Дюшен үдемелі бұлшықет дистрофиясында науқастарда аномальды дистрофин ақуызының

синтезделуіне алып келетін экзондардың делециялары анықталады. Мутация типін анықтаңыз

176. Күн сәулесі әсерінен адамның тері жасушаларындағы ДНҚ молекуласында  көбіне түзіледі

177. Молекулалық деңгейдегі антимутациялық кедергі болып табылатын геннің қаситеті

178. SOS репарациясының ерекшелігі

179. Репликация кезінде ДНҚ полимераза қызметінде болуы мүмкін қателіктер

180.   Бұл   репарация   типінде   тимин   димерлері   және   химиялық   модификацияланған   негіздер

кесіліп алынады. Қандай репарция туралы айтылыр тұр?

181.   УК   сәулесі   әсерінен   адамның   ДНҚ   молекуласында   өзгерістер   болды.   Алайда,   арнайы

ферменттер көмегімен ДНҚ молекуласындағы өзгерістер бастапқы қалпына келді. Бұл құбылыс

қалай аталады?

182. Рекомбинативтік репарация кезінде қалпына келетін тізбек 

183. Репарацияның қандай түрінде зақымдалмаған комплементарлық тізбек қажет емес?

184.   ДНҚ   молекуласындағы   бір   тізбекті   үзілулерді   фосфодиэфирлік   байланысты   қалпына

келтіретін фермент

185. Эксцизиялық репарация кезінде түрлі зақымдалуларды танитын фермент 

186. Бұл репарция жүйесі ДНҚ молекуласында зақымдалулар көп болып, жасуша тіршілігіне

қауіп төнгенде іске қосылады. Қандай репарация типі туралы айтылып тұр?

187.   Аутосомды   рецессивті   мутация   бойынша   гомозиготалы   пигменттік   ксеродермамен

ауыратын балалар туылғанда қалыпты болып өмірге келеді. Бірақ, ерте балалық шақтарында

күн   сәулесі   әсерінен   олардың   терілерінің   зақымдалуы   байқалады.   Қандай   үдерістің

бұзылыстары пигменттік ксеродерма ауыруына алып келеді? 

188.   ДНҚ-да   зақымдалулар   көп   болғанда   жасуша   эксцизиялық   репарация   арқылы   оларды

толығымен   жөндеп   үлгермейді.   Нәтижесінде   осындай   ДНҚ   молекуласында   репликациядан

кейін   бастапқы   тізбектегі   зақымдалған   жерге   комплементарлы   жаңа   тізбекте   нуклеотид

қойылмай «бос қуыс» қалады. Репарацияның қандай типі арқылы аталған өзгерістер жөнделеді?

189.   ДНҚ   репликациясы   нәтижесінде   комплементарлық   принцип   сақталмай   жұптаспаған

негіздер  орналасуы   мүмкін.  Жұптаспаған  негіздер  тек  жаңа   тізбекті  ғана  қамтиды.  Мисмэтч

репарациясы   жүйесі   жаңа   тізбекті   тауып,   комплементарлы   емес   нуклеотидті   түзетуі   керек.

Мисмэтч-репарациясы кезінде жаңа тізбекті танитын фермент 

190. Әйел соляриде болғаннан  кейін терісінде жаңа түзілістердің көбейгендігін  байқады. УК

сәулесі   әсерінен   нуклеотидтер   жүйесіндегі   өзгерістер   жаңа   түзілістердің   себебі   болып

табылады. Қандай үдерістің дұрыс жүрмеуі жаңа түзілістердің пайда болуына алып келді?

191. УК сәулесі ДНҚ тұтастығын бұзып, мутацияға алып келетін пиримидиндік димерлердің

түзілуіне алып келеді. Неліктен сәулеленген жасушалар қараңғыға қарағанда жарықта көбірек

тіршілік қабілеттілігін сақтайды?

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: saniya-rysbek (rysbekovvas@gmail.com)

192.   Пигменттік   ксеродерма   ауруымен   ауыратындардың   терілері   күн   сәулесіне   өте   сезімтал

болып   келеді.   Сондықтан,   тері   рагі   дамуы   мүмкін.   Қандай   ферменттің   синтезінің   дұрыс

жүрмеуі аталған ауруға алып келеді?   

193.  Блум  синдромы-   бұл   жоғарғы   фотосезімталдық   және   репарацияның   бұзылуымен

сипатталатын   ауру.   Сидромның   клиникалық   белгілері   бойдың   өсуінің   тежелуі,   терінің

гипопигментациясы,   мойында   және   бетте   «көбелек»   тәрізді   қызыл   дақтардың   болуы,   ісік

ауруларына   бейімділік.   Репарацияның   қандай   типінің   дұрыс   жүрмеуі   Блум   синдромының

себебі болып табылады?

194. Рактың көпшілік формасында гендік мутация нәтижесінде репликация қателігінен пайда

болған   жұптаспаған   негіздердің   репарациясы   дұрыс   жүрмейді.   Жұптаспаған   негіздердің

репарациясының дұрыс жүрмеуі полипозды емес рактың қандай түріне алып келеді? 

195.   Коккейн   синдромы   бойдың   қысқалығымен   (өсу   гормонының   қалыпты   болуына

қарамастан),   бас   сүйегінде   кальцидің   көп   жинақталуымен,   көру   нервінің   атрофиясымен,

кереңдік және ерте қартаюмен сипатталатын ауру. Коккейн синдромында қандай ферменттің

синтезінің дұрыс жүрмеуі байқалады?   

196. ДНҚ зақымдалуын тексеруші, соныменқатар “геномның қорғаушысы” саналатын ақуыз:

197. Жасушалық циклді бастайтын циклин-CDK кешені

198. Жасушаны митозға “өткізетін”және ол процесті реттейтін  циклин-CDK кешені

199. Жасуша пролиферациясының стимуляторы

200.   Адам терісінің жасушасы шамамен күніне   бір рет бөлінеді. Тері жасушасы G1 бақылау

нүктесінен өтпеуіне келесі шарттардың қайсысы себеп болуы мүмкін?

201. Келесітұжырымдардың қайсысы pRb ақуызының ролін дұрыс сипатайды?

202. Жасуша циклінің G1 бақылау нүкесінде «рұқсат» сигналын алған  эукариоттық жасуша 

203. Жасушалық циклдің реттелуіндегі циклиннің роліне ең жақсы салыстыру:

204. Cdk белсенділігін реттеуші «жасушалық циклді басқару жүйесі» механизмін қай тұжырым

жақсы сипаттайды?

205. Жасуша циклін бақылауға қатысатын реттеуші ақуыздардың ыдырауы  жүзеге асырылады

убиквитиннің ... бекітілуі арқылы 

206.   Гиперфосфорланған   күйде   бұл   ақуыз   ДНҚ   синтезін   жүргізуге   қатысатын   Е

2

F

транскрипциясы факторларын тежейді 

207. Cdk-циклин кешендерінің белсенділігін реттеуші қосымша деңгей қамтамасыз етіледі: 

208. МРF деңгейінің жоғарылауы алып келеді: 

209. Прогестерон стероиды МРF синтезін активтендіретіні белгілі. Бұл гормонды цитоплазмаға

ендіргенде G2 –кезеңде тежелген бақа ооциттеріне не болады?

210. G2 –кезеңдегі бақа ооциттеріне ақуыз синтезінің ингибиторын қосса, онда бақа жасушасы

211. Митоз чекпойнтында жасуша циклінің тоқтау себебі

212.АРF белсенділігінің жоғарылығы тудырады 

213. Хромосома кинетохорасын бөліну ұршығының микротүтікшелеріне бекітуді қамтамасық

ететін кешен: 

214. Жасуша циклі арқылы өтуді бақылау процесінде маңызды роль атқаратын бұл супрессор

гені зақымдалса, онда адамның көз торында ісік пайда болады. Бұл қандай ген?

215. Жасуша циклінің  протекиназа  ингибиторлары  қандай  ауруларды емдегенде қолданылуы

мүмкін?

216.   Апоптоз   үрдісінде   ультракүлгін   сәулесінің   әсерінен   болатын   ДНҚ   зақымдануларды

танитын фермент қандай?

217.   Бұл   ақуыздың   жасуша   цитоплазмасындағы   арақатынасының   өзгеруі   митохондрия

мембранасының   өткізгіштігін   жоғарлатады,   нәтижиесінде   ақуыздар   оны   тастап,   каспазалық

каскадты белсендіреді. Қандай ақуыз туралы айтылды?

218. Каспазалар әсер ететін цитоплазмалық нысана болып табылатын ақуыз

219.   Жасушада   осы   фактордың   болмауы,   р53   ақуызының   мөлшері   жоғарлап,   содан   кейін

«бұйрықтық апоптоз» басталады.   Қандай фактордың болмауы апоптоздың белсенді болуына

алып келеді?

220.   Ақуыз,   митохондрия   каналдарын   ашылуына   және   AIF   и   цитохром   С   протеазаларының

босап   шығуына,   каспазалық   каскадты   белсендіруіне   алып   келеді.   Митохондрия   каналдарын

ашатын ақуыз қайсы? 

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: saniya-rysbek (rysbekovvas@gmail.com)

221. Генетикалық бағдарланған жасушаішілік  механизмнің атқаратын қызметі: қажетсіз немесе

дефектісі   бар   жасушаны   жою.   Сондықтан   да   жасушаның   органоидтары   және   нуклеотидтері

көршілес  жасушалармен  жойылады. Дефектісі бар жасушаны  жоюда апоптоздың тиімді типі

қайсы?

222.   Иондаушы   немесе   УК   сәулеленуімен     ДНК   зақымданған   кезде,   топоизомераз   II

ингибиторлары және басқа да әсерлерден, p53 генінің экспрессиясы жүреді.

Қандай ақуыз арқылы ДНҚ зақымдануы туралы сигнал р53 геніне беріледі?

223.   Ядролық   ақуыз-апоптоздың   реттеуші   немесе   транскрипциялық   факторы   ДНҚ

зақымданулары бар жасушаның бөліну үрдісін тоқтатып, апоптозды іске қосады. Қандай ақуыз

апоптоздың көптеген гендерінің транскрипциялық факторы болып табылады?

224. Көп жасушалы ағзаның онтогенздік даму  кезеңіндегі морфогенетикалық үрдістерде және

жасушалар   санының   реттелуінде   бағдарланған   жасушаның   өлімі   маңызды   рөл   атқарады.

Эмбриональдық   морфогенез   барысында     саусақаралық   «жарғақтардың»   жойылуында   тиімді

апоптоздың типі қандай? 

225.  «Бұйрықтық   апоптоз  механизмінің»   іске  қосылуы,  каспазалық   каскадтың   белсенділігіне

байланысты   болады.   Жасушаның   «өлім   рецепторларының»   адаптор   ақуыздары   арқылы   іске

қосылуы,   прокаспазалардың   белсенді   болуына   алып   келеді.   Қандай   каспаза     плазмалемадан

келген синалға бірінші болып активтенеді?

226.   Алғаш   рет   бакуловируста   апоптоз   ақуыздарының   ингибиторлары   анықталды.     Осы

ашылудан   кейін   ашытқы   саңырауқұлақтардан,  сүтқоректілерге   дейінгі   барлық  эукариоттарда

ингибиторлар гомологтары анықталды. Апоптоз ақуыздарының ингибиторларының негізгі рөлі

3, 7, 9 каспазларының белсенділігін басып тастау. Апоптоз сигналдарының берілуін тоқтататын

ингибиторды анықтаңыз?

227.   Жасушаішілік   органеллалардағы   кальцийді   реттейтін   препараттарды   қолдану,

жасушаішілік Ca2 + деңгейінің жоғарылауы эндонуклеаздардың тікелей белсенді болуына және

митохондрияның өткізгіштігінің жоғарлауына байланысты апоптоздың индукциялануына алып

келуі   мүмкін.   Апоптоздың   іске   асырылуына   Ca

2+

,Mg

2+

-  тәуелді   эндонуклеазалар   қатысады.

Апоптоздағы Ca

2+

,Mg

2+

- тәуелді эндонуклеазалврдың қызметін анықтаңыз.

228. Арнайы жасушаның өлімінен  (некроздан) апоптоздың ерекшелігі тән: 

229. Қандай  жасуша  өлімі  үшін  осы  келтірілген  сипаттамалар  тән:  хроматиннің  тығыздалуы

және  жасушаның  жиырылуы  (қитоплазманың  тығыздалуына  байланысты  ) жүреді,  хроматин

ядрода   гомогенді   масса   түрінде   орналасады,   цитопалазма   көлемі   кішірейеді,   жасуша   өзінің

пішінін өзгертеді? 

230. Липидтердің пероксидті тотығуының салдарынан  митохондрия несінің жоғарлауына алып

келеді

231.   Жедел   лейкозбен   ауыратын   науқаста   сүйек   кемігін   биопсиясын   иммуноцитохимиялық

зерттеуде   ДНҚ   фрагментациясы     апоптозға     тән   белгілері   бар   жасушалардың   саны   көп

мөлшерде кездесті. Апоптозда ДНҚ фрагментациясы ферменттің көмегімен жүреді:

232. Емізулі баланы зерттелгенде, қолдың үшінші және төртінші 

саусақтарының қосылып қалғандығы анықталады. Апоптоздың типін анықтаңыз 

233. 10-12 аптасында түсік тастау  қаупі болған жүктіліктен, 2600,0 г. салмақпен бала туылды.

Туылғаннан кейін 12 сағаттан соң баланы тексергенде  жағдайы ауыр болып, құсулар байқалды.

Өкпенің екі жақты көптік қырылдары естіледі. Іші кебіңкі, жұмсақ. Балаға өңештің туа біткен

ақаулығы   диагнозы   қойылды.   Бұйрықтық   апоптоздың   бұзылуынан   болатын   өңештің     даму

ақаулығы  қайсы?

234.  Ауру   Д.,   62   жаста,   бұрын   от   жағушы   болып   жұмыс   істеген,   ауруханаға   түскендегі

шағымдары,     жалпы  әлсіздік,   бірден  азуы,  дауысының  жуандауы,  тыныс алудың  қиындығы,

ауызындағы   жағымсыз   иістің,   құрғақ   жөтелдің   болуы.   Ларингоскопия   жасағанда

жұтқыншақтан ісік анықталды Апоптоздың қандай типі бұзылғанда ісіктің осы түрінің дамуына

алып келеді?

235. Екінші күні тексеру кезіндегі орташа ауырлықтағы баланың күйі: терісі қызғылт шырышты

қабыршықты, тіндердің тургорі біршама азайған.   Асқазанын тексеру барысында 40 мл қою-

қоңыр түсті қоймалжың зат бөлінді. Іш қуысының радиографиясын қарау кезінде, ащы ішектің

атрезиясы,   ішектің  бітеулігі  анықталды.    Қандай   механизм  жұмыс  істемеді   баланың  қуысты

мүшелеріндегі қуыстардың түзілуінде?

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: saniya-rysbek (rysbekovvas@gmail.com)

236. Жасушаның ісіктік трансформациялануына алып келетін факторлар +канцерогендік

237. Қалыпты жасушаның ісік жасушасына айналу үдерісі +онкогенез

238. Жасушаның ісіктік трансформациялануына себепші болатын вирус +папилома

239. Жоғарыда келтірілгендердің қайсысы физикалық канцерогендерге жатады, көрсетіңіз:

240. Жоғарыда келтірілгендердің қайсысы химиялық канцерогендерге жатады, көрсетіңіз:

241. Протоонкогеннің онкогенге айналу жолын анықтаңыз: +мутация

1. Төмендегі жасушаішілік құрылымдардың қайсысы прокариоттарға тән: 

жүктеу/скачать 1,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: