Цитоплазма мен сыртқы ортада К+, Na+ иондарын белгілі бір арақатынаста ұстау



бет202/340
Дата28.11.2023
өлшемі9,47 Mb.
#130742
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   ...   340
Байланысты:
Цито Сарыағаш-2

Уотсон-Крикұсынғанмодель:


1953 жылы Джеймс Уотсон жәнеФренсис Крикұсынған ДНҚ-ның молекулалық моделімынамәліметтергенегізделіпқұрастырылған:

  1. ДНҚ–полимер,ондағынуклеотидтер3-5фосфодиэфирлікбайланыстарарқылыжалғанып,полинуклеотидтіктізбектердіқұрайды.

  2. ДНҚ-дағынуклеотидтерқұрамыЧаргафережесінебағынады:ДНҚқұрамындағыпуриндик негіздер (А+Г) әрқашанда жәнепиримидиндік (Т+Ц) негіздер қосындысына тең;АмөлшеріТтең,ЦмөлшеріГтең.

  3. ДНҚмолекуласы2полинуклеотидтітізбектентұрады, қосширатылғанқұрылым.

  4. ТабиғижағдайдағыДНҚ-нықұрайтынқосарланғантізбекөзарасутектікбайланыстарарқылыұстасыптұрады.

  5. ДНҚүштікмоделі:ширатылғанқұрылым,қосарланғанполинуклеотидтітізбектіқұрайотырыпбір-біріменбайланысыптізбекоралғанкүйдеболады.

  6. Екітізбекбір-бірінеантипаралелльді

  7. ДНҚ тізбегі бағытымен және де полярлығымен ерекшеленеді: әрбір тізбектің 5/ ұшы мен 3/ұшыболады.Тізбектіңұзындығытекқанабірбағытта5/-тан3/-қадейінұзарады.Әрқаанда 3/ұшыұзарады.

  8. Тізбектің азоттық негіздері келесі комплементарлық арқылы бірігеді: А мен Т, Г мен Ц.Комплементарлық–ДНҚ-ныңбастыкілттік құрамы.

ДНҚ молкулаларыекі түрлі бағытта ширатылған болуы мүмкін: 1) оңға қарай ширатылған-В–пішінді;2)солғақарайширатылған–Z–пішінді.


Табиғатта ДНҚ молекулалары көпшілік жағдайда оңға қарай ширатылған күйде кездеседі.Құрамында ГЦ нуклеотидтерінің болуы не болмауына байланысты ДНҚ молекуласының кейбіручаскелеріВ-пішініненZ–пішініненемесекерібағытташиратылып пішіндерінөзгертуімүмкін.ДНҚқұрылымыныңауытқуыныңсебебіәлікүнгебелгісіз.
ДНҚ-ныңбастықызметі –тұқымқуалау ақпаратынсақтау жәненуклеотидтерарқылысақталған ақпаратты ұрпақтан-ұрпаққа беру. Тұқым қуалау ақпаратының жасушадан-жасушағаберілуі ДНҚ молекуласының редупликациясына байланысты. ДНҚ молекуласында жасушаныңқұрылымы мен өмір сүруге бейімділігі туралы ақпарат жазылған. Бұл ақпарат генетикалық депаталады.ДНҚмолекуласындааминқышқылдарыныңтұқымқуалаутуралы ақпаратыжазылған.
ПрокариоттардыңДНҚ-сықостізбектісақиналы,қаттыширатылғанмолекула,олцитоплазмадаорналасқан.Онынуклеоиддепатайды.НуклеоидцитоплазмаданбөлінбегенядролықмембранаондаДНҚ-ныңбірнешекөшірмесіболуымүмкін.Прокариоттардыңгеномындағы генлер тығыздығы эукариоттарға қарағанда әлдеқайда жоғары. Прокариотты гендерэукариоттыгендерденерекшелігіэкзон-интронсекілдімозайкалыққұрылымболмайды.Прокариоттардафункциональдыбайланысқангендероперондардепаталатынқұрылымдардықұрайды.
ЭукариоттардыңДНҚ-сы біркелкі емес және ол нуклеотидтердің үшкласс қайталанатыннуклеотидтерқатарынажатады:
–жиіқайталанатынқатарлар,геномда1млндейінкездеседі;бұндайДНҚхромосоманыңцентромерлік учаскелерінің гетерохроматиндерінде орналасады және де ақуыз синтезіне қатысыболмайдыбірақжекегендердіңарасынбөліптұруымүмкін..
–аз қайталанатын қатарлар,геномда 100 және 1000 рет кездеседі (мысалы, тРНҚ, рРНҚ жәнеақуыздар, рибосома мен хроматиннің құрамына кіретіндер және т.б ) «үй шаруашылық гендер»туралы ақпаратты алыпжүреді,ақуыздыңжәнеРНҚмолекуласымен синтезделуінбақылайды;
–ДНҚ уникальды бөліктері –бұл ДНҚ бөлігі қайталанбайтын нуклеотидтеріне сәйкес, олардыңүлесі геномның15-98%-ын алады(адамда – 56%);және де структуралық гендердің құрамынакіреді,полипептидтіңбіріншілікқұрылымытуралыақпараттыалыпжүреді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   ...   340




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет