Моноцистронды ген - ДНҚ бөлігі, бірнеше ферменттерді немесе ақуыздарды транскрипциябірлігіарқылы текбірғанапептидкодталады,МоноцистрондыДНҚэукариоттыгендергетән.Полицистрондыген-ДНҚ бөлігі,бірнешепептидтер немесе ақуыздар кодталады.
ПолицистрондыДНҚпрокариоттыгендергетән.
Генніңцистрондыққұрылымы.
Генің нәзік құрылымын зерттеудегі келесі маңызды жаңалық ген ішіндегі мутация бірлігі-мутонныңжәнерекомбинациябірлігі–реконныңашылуыболды.
Ген (ДНҚ молеуласының кесіндіс) күрделі құрылымдық –функционалдық бірлік болып табылады. Ол екі бөліктен тұрады: 1.Реттеуші учаскесі 2.Ақпараты бар кодтаушы учаскесі. Бұлекінші учаскеде осы ген анықтайтын полипептид ,ияғни құрылымдық белок немесе ферментжайлыақпараткодондардыңретіменжазылған.
Генніңмолеулалыққүрылымы
Реттеуші бөлік әдетте транскрипцияланбайды. Геннің реттеуші учасксі транскрипцияныңбасталуын(иницияцияны) бақылып,оныңжылдамдығыменқарқындылығынреттейді.
Транскрипция басталатын нүктенің сол жағында,реттеуші учаскеде орналасқан барлықнуклеотидтер реті –жүйелікдеп аталады.Ал транскрипция басталатын нүктенің оң жағында(төменірек)орналасқан.Генніңкодтаушыучаскесіндегінуклеотидтерреті+жүйелікдепаталады.
Транскрипция басталатын нүкте немесе «О» сайты- транскрипция басталатын жердікорсетеді,300-гежуыкнуклеотидетрдіңарқылыжүреді.
Аттенуатор- структуралық (құрылымдық) гендердің алдында орналасып, транскрипцияныңаяқталуы(терминация)жайлыбелгіберетінарнайынуклеотидтержүйесі.
Промоторы – транскрипция кезінде РНҚ полимеразамен байланысатын нуклеотид-р-ңарнайы жуйесі. Оператор структуралык ген-ретін алдында н\е оператордың 2-ші бір реттеушінуклеотидтер жуйесі аркылы болініп орналасады. Кейбір гендерде промотор кодтаушы учаскеде,траскрипциялыкбірліктіңортасындаорналасадыюолардыішкіпромотрдепаталады.
