3-Хромосомалардағы гендердің ара қашықтығы айқасу жиілігіне тура пропорционал 4-Бір хромосомада орналасқан гендердің тіркесу топтарын құрайды.Тіркесу топтарының саны сол организмге тән хромосомаладың гаплоидты санына сәй Кес келеді. 228. Хромосомалық теорияның қағидаларына жатады: 1-Гендер хромосома бір сызықтың бойымен тізбектеле орналасқан.Әр геннің хромосомада нақтылы бір орны бар. 2-Ұқсас хромосомалардың арасында аллельді гендердің алмасуы жүреді. 3-Хромосомалардағы гендердің ара қашықтығы айқасу жиілігіне тура пропорционал 4-Бір хромосомада орналасқан гендердің тіркесу топтарын құрайды.Тіркесу топтарының саны сол организмге тән хромосомаладың гаплоидты санына сәйкес келеді. 229. А және Д гендерінің ара қашықтығы 16 морганид, ал В гені А генінен 5 морганид қашықтықта орналасқан. ВД гендерінің арасындағы кроссинговердің жиілігі қанша:11 % 230. Адамда эктодерманың ангидрозді дисплазиясы Х – хромосомамен тіркес рецессивті белгі түрңнде тұқым қуалайды. Мұндай кемтарлығы жоқ ержігіт әкесінің тер бездері жоқ, ал анасы және нағашылары сау қызға үйленді. Осы некеден тер бездері жоқ балалардың туылу мүмкіндігі қандай:25% 231. А және В гендері бойынша дигетерозиготалы (доминантты геннің біреуі анасынан, ал екіншісі әкесінен) Дигетерозиготалы әйел дигетерозиготалы (рецессивті а және в аллелдерді ата-аналарының біреуінен алған) еркекке тұрмысқа шықты. Осы жанұяда туылатын балалардың генотиптері қандай болады, егер гендер толық тіркесіп тұқым қуаласа:1:2:1 ААББ,АаБб,аабб 232. АвС\аВс гендері гомолог хромосомаларда орналасқан. А және В гендерінің арақашықтығы 4 морганидке тең, ал в және С гендері толық тіркескен. Осы дара қандай гаметлар түзеді: АвС\аВс 233. Дәстүрлі гемофилия мен дальтонизм Х-хромосомамен тіркес рецессивті белгілер түрінде тұқым қуалайды. Олардың арақашықтығы 9,8 морганид. Әкесі гемофилиямен ауру, анасы сау және барлық нағашылары сау отбасында туылған
дені сау қыз, дені сау жігітке тұрмысқа шықты.Отбасында туылатын балалардың генотиптерін анықтаңыз:XHXh,ХHY 234. аВС\Авс гендер гомолог хромосомаларда орналасқан. а және В гендерінің арақашықтары 6 морганид тең, ал В және С гендері тығыз тіркескен. Осы дара қанша % кроссоверлі және кроссоверсіз гаметалар түзеді:6% кроссоверлі 94 % кроссоверлі емес 235. Егер АаВв генотипті дара 46٪кроссоверсіз гаметалар түзген болса, А және В гендерінің арақашықтығы неге тең болады: 54 мoрганид 236. Бір хромосомада орналасқан А және с гендерінің арақашықтығы 16 морганидке тең, В гені А генінен 10 морганид қашықтықта орналасқан. В және с гендерінің арақашықтығын анықтаңыз: 6 мoрганид 237. Алты саусақты және түсті дұрыс ажырататын еркек дені сау әкесі дальтоник әйелге үйленді. Алты саусақты дальтоник ұлдардың туылу мүмкіндігі қандай, егер алтысаусақтық аутосомды доминантты генмен бақыланатын белгілі болса:50% ИЛИ 25% 238. Гаметогенез кезінде мейоздың анафазасында аталық және аналық гомологты хромосомалардың полюстерге тәуелсіз ажырауы қандай өзгергіштікке алып келеді:Рекомбинативті өзгергіштік 239. Тұқым қуалайтын аурулардың белгілеріне ұқсас генотиптегі тұқымқуаламайтын өзгергіштік: генокопиялар+ 240. Химиялық мутагендік факторларға жатады:гербицид,пестицит,ауыр металдар 241.Кейбір киімдер жұмыртқа безінің температурасының жоғарлауына (киімсіз тұрғандағдан 6о С және одан жоғары) нәтижесінде адам сперматазоидттарындағы мутациялардың жартысынан астамының себебі болып табылады.
Бұл қандай мутагендік фактор: физикалық 242. Полиполидты ағазалар пайда болады:геномдық мутациядан 243. Кариотипте екі гомологиялық хромосоманың болмауы:нуллисомия 244. Моносомияның формуласы:2n-1 245. Кариотипте бір хромосоманың болмауы:моносомия 246. Трисомияның формуласы:2n+1 247. Гомологты емес хромосомалардың сәйкес бөлігімен алмасуынан болатын мутацияға жатады:транслокация,реципрокты 248.Алелльді емес әртүрлі гендердің әсерінен пайда болған ұқсас фенотиптер: генокопиялар 249. 5 жасар қыздың кариотипін зерттеу барысында 46 хромосома анықталды. 15 жұп хромосоманың біреуі оған 21 жұп хромасоманың қосылуынан әдеттегіден ұзынырақ. Қызда мутацияның қандай түрі анықталған: Реципрокты емес транслокация,транспазиция 250. 12 жасар балада төменгі жақтың саркомасы анықталды. Баланың ата-анасы сау. Аталған аурудың пайда болуына қандай мутация себеп болған:Сомалық жасушаның сублетальды мутациясы 251. Кеш некелескен отбасында туылған баланың кариотипін зерттегенде 21-жұп хромосоманы үшеу екендігі анықталды. Балада мутацияның қандай түрі? Доминатты спонтанды мутация (Даун синдромы 21 хромосомада трисомия) кездейсоқ мутация 252. Сау ата-аналардан тұқым қуалайтын фенилкетонурия (тұқым қуалау типі аутосомды рецессивті) ауруымен бала туылды. Аталған жағдайды өзгергіштіктің қандай түріне жатқызуға болады? Комбинативтік өзгергіштік 253. Жүкті әйелде жүктіліктің 7 аптасында өздігінен түсік болды. Эмбрионның жасушаларын зерттеу барысында 45, ХУ кариотип анықталды. Аталған патология қандай мутация нәтижесінде пайда болды? Анеуплоидия (гетероплоидия) моносомия 254. Мутация типін анықтаңыз
Дупликация 255. Мутация типін анықтаңыздар
Транслокация 256. Мутация типін анықтаңыз
Инверсия 257. Мутация типін анықтаңыз
Инверсия 258. Ағзаның тіршілік барысында өзгере алатын барлық сыртқы белгілердің жиынтығы фенотип 259. Әйел жүкті кезінде қызамықпен аурған. Баласы жырық ерін болып туылды. Бұл туа біткен ақау жүйесі эмбриопатия (жасуша пролиферациясының дұрыс жүрмеуі) пренатальді онтогенез кезеңінің бұзылуы 260. Гендердің көптік аллелизмінде а) аллельдер хромосаманың нақты бір локусында болады; ә)кроссинговер жүрмейді; б) біркелкі белгілердің дамуын бақылайды. в) екі мутантты аллельді шағылыстырса міндетті түрде мутант фенотип қалыстасады. Доминатты және рецессивті гендерден басқа аралық аллельдер болады. 261. Ағзаның тіршілік барысында тұрақты болатын барлық гендерінің жиынтығы
