76
Киелі жазба қалай, қашан пайда болды?
Хрис тиан дар дың қа сиет ті кі та бы.
Хрис тиан дық ұзақ уа қыт бойы
аңыз-әң гі ме лер, «Игі ха бар лар» тың дау сияқ ты ауыз ша дәс түр ге не гіз-
дел ген уа ғыз дар ар қы лы та ра ды. Хрис тиан ді ні ілі мі нің не гі зі бол ған
Киелі жаз ба лар да ал ғаш қы ға сыр лар да пай да бол ды. Сол уа қыт тар да
бел гі лі бол ған жа зу лар: Петр, Анд рей, Вар фо ло мей, Лу ка, Иоанн Інжіл-
де рі, Мат фей ден кел ген Киелі жазбалардың әр түр лі нұс қа ла ры. Со ны мен
қа тар на зо рит тер, эбио нит тер, ев рей лер сияқ ты әр түр лі топ тар дың ата-
уы мен ата лып кет кен Киелі жаз ба лар да кез дес ті. Петр дің «Апо ка лип-
си сі», Па вел дің лаоди кей лік тер ге, алек санд рия лық тар ға ар на ған ха бар-
ла ры, оның Се не ка ға жазған хаттары, Петр дің уа ғыз да ры, 12 апос тол
ілі мі, Гер ма «Пасто ры» сияқ ты кі тап тар да жа зыл ды. Бұл кі тап тар да
Иса ілі мін жет кі зу де бі різ ді лік бол ма ды. Нә ти же сін де хрис тиан дық та
әр түр лі ді ни көз қа рас, ілім қа лып тас ты.
Им пе ра тор Конс тан тин хрис тиан дар ара сын да ғы әр түр лі көз қа-
рас тың се бе бін тү сін гі сі ке ліп, бә рі не ор тақ қа сиет ті кі тап тар ті зі мін
жа сауды та лап ет ті. Сөйт іп ол бір ор та лық тан бас қа ры ла тын, им пе рия
мүд де сі не сәй кес ке ле тін ілім не гі зін де шір кеу лер ді бі рік ті ру ді ұсын-
ды. Конс тан тин қайт ыс бол ған нан кейін, 363 жы лы Лаоди кей Со бо ры
заңдас тырылған хрис тиан дық шы ғар ма лар дың ті зі мін бел гі ле ді.
Жа ңа Өсиет құ ра мы на ен ген кі тап тар ті зі мі 429 жы лы Кар фа ген Со бо-
рын да бе кі тіл ді. Жа ңа Өсиет құ ра мы на 4 Киелі жаз ба , апос тол дар дың
21 Өсиеті жә не Иоан ның «Апо ка лип си сі» кір ді. Бұ лар дың бар лы ғы хрис-
тиан дар үшін аса киелі кі тап тар бо лып са на ла ды. Ал қал ған да рын шір-
кеу лік дәс түр апок риф тік (жал ған) шы ғар ма лар қа та ры на жат қыз ды.
Көне Өсиет пен Жаңа Өсиет біріктірілген кітап «Інжіл» деп аталды.
Достарыңызбен бөлісу: