ПАЙҒАМБАРЫМЫЗ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛҒАН СИПАТТАР МЕН

 

411

КЕЙБІР АТАУЛАРДЫҢ ТҮСІНДІРМЕЛЕРІ 

• Аллаһтың Хабибі - Аллаһтың сүйіктісі. 

•  Аләйһис-сәлам  -  Кез  келген  пайғамбар  есімі  аталғанда  "Оған  сәлем 

жаусын" деген мағынада айтылатын тіркес. 

•  Ақса  мешіті  -  Иерусалимдегі  көптеген  пайғамбарлардың  тұрағы 

болған  қасиетті  орын.  «Бәйтул  Мақдис»  деп  те  аталатын  бұл  мешіт  дүние 

жүзіндегі Қағбадан кейінгі екінші құрылыс. 

•  Асры  саадат  -  Бақытты  ғасыр.  Пайғамбар  өмір  сүрген,  Ислам 

дәуірлеген милади 7-ғасыр. 

• Асхаб - сахабалар, Хазіреті Мұхаммедтің үндеуін өз аузынан естіген, 

мәжілістеріне қатысқан алғашқы мұсылмандар. 

•  Ахмеди  нұр  -  Болмыс-дүние  жаратылмас  бұрын  Аллаһ  құдіретімен 

Хазіреті Мұхаммедтің символы ретінде жаратқан нұр. 

• Ажамдар - Арабтардан өзге ұлт өкілдері. 

•  Әнсар  -  Жәрдемші,  көмектесуші.  Ислами  әдебиеттердегі  мағынасы 

Меккеге  көшіп  келген  мұсылмандарды  қолдап,  көмек  көрсеткен  мәдиналық 

мұсылмандар. 

•  Әһли  кітап  -  Жаратушыдан  кітап  түскен  діннің  өкілдері,  яһудилер 

(еврейлер), христиандар. 

•  Бәдір  -  Мәдинаның  оңтүстік-батысыңдағы  150  шақырымға  жуық 

қашықтықты орналасқан жер аты. Үлкен жәрмеңкелер осы жерде өткізілетін 

болған. 

•  Бәдір  соғысы  -  Милади  624  жылы  мүшріктер  мен  мұсылмандар 

арасында болған, мұсылмандардың пайдасына шешілген соғыс. 

• Бәйтуллаһ - Аллаһтың үйі қасиетті Қағба. 

• Ғайып намазы - Мәйіт жоқ жерде қылынатын жаназа намазы. 

• Ғафур - Ең кешірімді мағынасында Аллаһтың сипаты. 

•  Дарул  Әркам  -  625  жылы  Меккеде  ең  алғашқы  мұсылмандар 

медресесі болған үй. Әркам ибн Әбил Әркам есімді сахабаның үйі. 

• Дарул Қурра - Қурралардың, яғни Құран ілімін таратушылардың үйі. 

• Дирхәм - 3 грамға тең ауырлық өлшемі. 

• Жиһад - Аллаһ жолындағы күрес. 

• Жәһил - Надан. 

• Жәһилия - Исламға дейінгі Арабстандағы надандық жайлаған кезең. 

• Зиннурайн - Қос нұрдың иесі. Хазіреті Османның лақабы. 

•  Иннә  лилләһ  уә  иннә  иләйһи  ражи'ун  -  Бәріміз  Аллаһтан  келдік, 

қайтадан  Соған  ораламыз.  Әр  мұсылман  біреудің  дүниеден  қайтқанын 

естігенді осылай дегені жөн. 

• Иншааллаһ - Аллаһ қаласа. 

•  Ила  -  міндетті  түрде  орындалатын  серт.  Фыкхтағы  мағынасы  ер 

адамның әйелімен жақындаспауға сөз беруі. 

• Исра - түнгі сапар. Пайғамбарымыздың жеті қат көкке көтерілуі. 

• Истилам - Қағбадағы қасиетті қара тасты сүю немесе соның ырымын 

жасау ғұрпы. 

• Ихрам - Қажылыққа барғандар үстіне оранатын арнайы тігіссіз киім. 

 

412

•  Куәлік  кәлимасы  -  Иманның  бірінші  шарты  "Әшһәду  ән  лә  иләһа 

иллаллаһ уә әшһәду әнна Мұхаммедун абдуһу уә расулуһу". 

• Кусуф намазы - Күн  тұтылғанда оқылатын екі рәкаттық намаз.  Азан, 

қамат оқылмайды. 

•  Құба  -  Мәдина  маңыңдағы  Пайғамбарымыз  ең  алғаш  түскен  ауыл. 

Хижреттен кейін тұңғыш мешіт осыңда салынған. 

• Қурра - Құран ілімін таратушылар. 

• Қасида - Көлемі он бес бәйіттен кем болмауға тиіс мадақ жыры. 

•  Құдси  хадис  -  Мағынасы  пайғамбарымызға  Аллаһ  тарапынан 

білдірілген қасиетті хадис. 

• Лат - Жәһилия кезеңінде араб мүшріктері табынған үжен пұт. 

•  Муһажир  -  Көшіп  келуші.  Меккеден  Мәдинаға  көшіп  барған 

мұсылмандар осылай аталған. 

•  Мұхаммедул-Әмин  -  Сенімді  Мұхаммед.  Пайғамбарлық  келместен 

бұрын  шыншылдығымен  танылған  Хазіреті  Мұхаммедті  мүшріктер  осылай 

атаған. 

• Мүшрік - Бір Жаратушыға ортақ қосушы. 

• Мумин - иман келтірген адам. 

•  Мәхир  -  Үйленетін  кезде  ері  тарапынан  қалыңдығына  міндетті  түрде 

берілуге тиіс белгілі мөлшердегі ақша не алтын. 

•  Миһраб  -  Мешіттегі  құбыла  тарапын  білдіретін  қабырғадағы  арнайы 

ойық жер, имамның намаздағы орны. 

• Мүршид - Хақиқат жолын түсіндіруші, таратушы. 

• Мужаһид - Аплаһ жолында жиһадқа қатысушы. 

• Мунафиқ - Сырттай мұсылман көрініп, іштей сенбейтін екі жүзділер. 

• Муқауқыс - Сол кезеңдегі Мысыр билеушілері осылай аталған. 

•  Миғраж  -  Пайғамбарлығының  оныншы  жылында  жүзеге  асқан 

таңғажайып муғжиза, Хазіреті Мұхаммед Миражда көкке көтеріліп Аллаһпен 

сөйлескен. 

•  Муғжиза  -  Аллаһтың  құдіретімен  жүзеге  асатын,  адамдардан  тек 

пайғамбарларға ғана тән танғажайып құбылыс. 

• Нәжаши -Хабашстан (Эфиопия) билеушілері осылай аталған. 

• Нәби - Пайғамбар. 

• Расул - Хабаршы. Жаратушыдан кітап алған пайғамбар. 

• Расулаллаһ - Аллаһтың хабаршысы, Хазіреті Мұхаммед. 

• Рахим - Өте рақымды деген мағынада Аллаһтың сипаты. 

•  Рухул  Құддыс  -  Аллаһтан  пайғамбарға  хабар  жеткізуші  Жебірейіл 

періштенің бір атауы. 

• Риуаят - Ұрпақтан ұрпаққа жеткізілетін нақты мәлімет. 

• Рум - Византия. 

• Рәфиқул-А' лә - Ұлы Дос - Аллаһ. 

• Салих - Шын берілген. Тақуа. 

• Садық - Дұрыс. Шыншыл. Бар ықыласымен берілген. 

• Сыддық - Шын берілген. 

 

413

•  Сай  (сағи)  ғұрпы  -  Қажылықта  Сафа,  Мәруа  төбелері  арасында  жеті 

рет жүріп өту ғұрпы. 

• Суффа - Ағаштан жасалған қос, баспана. 

• Суффа асхабы - Хижреттен соң пайғамбар мешіті жанынан салынған 

арнайы суффада тәлім алған сахабалар. 

•  Сәжде  аяты  -  Құранда  арнайы  белгімен  көрсетілген  аят,  ол  оқылған 

сәтте сәждеге жығылу керек. 

• Саллааллаһу аләйһи уә сәллам - "Аллаһтың салауаты мен сәлемі Оған 

жаусын"  деген  мағынада  Хазіреті  Мұхаммедтің  аты  аталған  жерде  айтылуға 

тиіс тіркес, (с.а.у.) түрінде пайғамбар есімінен соң жазылады. 

•  Сахаба  -  Мұхаммед  пайғамбардың  үндеуін  өз  аузынан  естіген 

жолдастары. 

• Тәухид - Аллаһтың бірлігіне сенім. 

• Тәлбия - Қажылық кезінде айтылатын "Ләббәйк Аллаһумә ләббәйк..." 

деп басталатын дұға. 

• Узза - Мүшріктердің пұты. 

• Уәжіп - Исламда жасалуға тиісті амал. 

• Умра - Кіші қажылық. Қажылық мерзімінен тыс уақытта ғұрыптарды 

сақтай отырып жасалған Қағба зияраты. 

•  Ухуд  соғысы  -  Милади  625  жылы  хижреттен  соң  мұсылмандар  мен 

мүшріктер арасында болған, мүшріктер пайдасына шешілген шайқас. 

• Уәсуәса - Шүбә, күдік. Шайтанның азғыруы. 

• Шірк - Бір Жаратушыға ортақ қосушылық. 

•  Халифа  -  Хазіреті  Мұхаммедтен  соң  оның  өкілі  болып, 

мұсылмандарға имамдық жасаушы. 

• Хикмет - Даналық. Данышпандық. 

•  Хұтба  -  Имам  тарапынан  жұма,  айт  намаздарынан  соң  айтылатын 

уағыз-насихат. 

• Хауари - Хазіреті Иса пайғамбардың серіктері. 

• Хусуф намазы - Ай тұтыжанда оқылатын намаз. 

• Хатамул Әнбия - Пайғамбарлардың соңғысы. 

• Харам мешіті - Қағбадағы мешіт. 

• Хажарул әсуад - Қағбаның бір бұрышыңдағы қасиетті қара тас. 

•  Хылфул  Фудул  -  Дәріптелгендердің  анты.  591  жылы  меккелік  игі 

жақсылар  тарапынан  жазықсыз  жәбірленгендерге  көмектесу  мақсатымен 

құрылған қоғам. 

•  Ханиф,  ханифтік  -  Жаратушының  білдіруімен  Хазіреті  Ибраһим 

пайғамбар ұстанған ибадат ету ғұрпы. 

•  Хижра  жыл  санауы  -  Пайғамбарымыздың  Мәдинаға  көшіп  барған 

кезінен  басталатын  жыл  санауы.  Милади  622  жыл  хижри  1  жылға  сәйкес 

келеді. 

• Фәй - Дін дұшпандарынан ұрыс-керіссіз олжаланған мүлік. 

•  Фижар  шайқасы  -  Арабтар  соғысуға  тиым  салынған  айларда  болған 

шайқастарды  жамандық  деген  мағынада  осылай  атаған.  Төртінші  Фижар 

шайқасы қан дауынан бастау алған. 

 

414

•  Фәтрат  кезеңі  -  Алғашқы  дін  бұзылып,  жаңа  пайғамбар  келгенге 

дейінгі аралық кезең. 

• Илхам - Аллаһ тарапынан берілетін ерекше шабыт, ілім. 

• Ясриб - Мәдина қаласының ежелгі атауы. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

415

жүктеу/скачать 2,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: