Кемелдену кезеңі Жоспары: 1.Тұлға дамуының ерекшеліктері .Кәсіптік жетістік.
2.Балалармен қарым-қатынас.
3. Кемел жас және психологиялық жас.
Дәрістің қысқаша мазмұны: 1.Тұлға дамуының ерекшеліктері. Кәсіптік жетістік. Кемел жас - адамдардың көпшілігі үшін ең ұзақ жас кезең болып табылады. Бұл жас кезеңді зейнеткерлікке шығумен байланыстырады. Осы жасқа дейін адамдар өте бай өмірлік және кәсіби тәжірибе жинайды. Балалары өсіп, оларға деген қатынасы өзгеріп өзге сипатқа ие болады. Адам организімінде осы жасқа тән физиологиялық өзгерістер жүреді. Олар: қал жағдайы, көруі нашарлайды, раекциялары байаулайды, ер адамдардың сексуалдық потенциялары әлсірейді, әйелдер климаксты басынан кешіреді. Психофизикалық функциялар төмендейді, дегенменде бұл адамның когнентивті сферасына әсерін тигізбейді. Еңбекке қабілеттілік сол деңгейде қалып, еңбек және шығармашылық белсенділікті сақтауға мүмкіндік береді.
Бұл жастағы адамдар стресске, депрессияға бейім келіп, жалғыздықты сезінеді. Кемел жас кезеңде өмірдің ең маңызды жағы кәсіби іс-әрекет пен отбасылық қарым-қатынас болып табылады. Кемел жас шақты ең басты ерекшелігі өз өмірінің мазмұны үшін өзгелердің алдындағы жауапкершілікті сезіну. Кемел жас шақтағы көптеген адамдарда 40 жастағы дағдарыс болады. Бұл өмірдің мәніне байланысты дағдарыс болып табылады. Адам өз өміріне деген қанағатсыздықты уайымдайды. Өмірлік жоспары мен олардың іске асу арасындағы алшақтықты сезінеді. Бұл уақытта олардың балалары бөлек өмір сүре бастайды, жақын адамдары мен туысқандары қайтыс болады. 40 жастық дағдарыста адам өзінің өмірдегі ойларын қайта құрып, «Мен-концепциясын» қайта жасауына тура келеді.
Кәсіби жетістікке жету мәселесін көптеген психологтар «акмэ» ұғымымен байланыстырады. Ол дегеніміз шыңға жету. Психолог Э.Клапаредтің айтуынша Кемел жас шаққа келген адам кәсіби жетістіктің шыңына жеткенен кейін өзінің дамуын тоқтатады. Өзінің кәсіби шеберлігін шығармашылық потенциялын жоғарлатпайды. Осыдан барып көптеген адамдарда өмірлік энергиямен өмірлік белсенділік төмендейді. Бұл жастағы психикалық функцияларында инволюциондық процесстер басталады. Бұл биологиялық қартаюдың басталуымен байланысты. Кемел жас шақтың ерте және орта кезеңде бірінші фаза, яғни функциялардың жалпы қасиеттердің прогрессивті даму фазасы жалғаса береді. Дегенменде прогрессивті дамудың екінші фазасы да бар, ол кәсіби іс-әрекет үрдісіндегі психикалық функциялардың ерекшелігімен байланысты. Кәсіби іс-әрекеттің барлық түрлері, шеберлік, білім және тәжірибе адамның жоғары деңгейдегі физикалық және функционалдық дайындығымен бірге жүріп отыру керек. Осы кезеңде көптеген адамдарда кәсіби шыңға жету төмендейді. Бұл әрине таңдалған мамандықтың ерекшелігіне байланысты. Мысалы, дәрігер мамандардың кәсіби шеберліктері физикалық және функционалдық дайындыққа тәуелді емес, мұнда кәсіби шеберлік зейнеткерлікке кеткенге дейін, тіпті еңбекке қабілеттіліктің төмендеуі кезінде де сақталады.
Сонымен, жетекші іс-әрекет еңбек болып табылады, балаларға көмектесу, отбасындағы, жарымен арасындағы қарым-қатынас мәселелері бірінші жоспарға шығып, тұрақты сипатқа ие болады. Зрелость кезеңі белсенді еңбек ету кезеңі болғандықтан, адам өзінің барлық бос уақытын жұмысқа арнайды.
