Дендриттер
жүктеу/скачать 122,86 Kb.
|
ФИЗИО 4-РК ОТВЕТЫ
- Бұл бет үшін навигация:
- Аспаптық
- Сезімдік жүйелер
| Кешенді диагностикалық жабдықты қолданбай клиникалық зерттеу:
статокинетикалық және статокинетикалық сынақтарды өткізу окуломоторлық жүйені тексеру арандатушылық тесттер позициялық тестер Аспаптық зерттеу әдістері: электронистагмография, видеонистагмография айналмалы сынақтар отолит реакциясы калориялық тест субъективті көрнекі тіктуындаған вестибулярлық миогендік потенциалдар постурография / стабилометрия 11.Тері анализаторының рецепторлы түзілімдерінің жіктелуі және құрылымы Сезімдік жүйелер организімнің өзін қоршаған ортамен өзара әрекеттесуін жүзеге асыруда маңызды орын алады. Сезімдік жүйелер немесе талдағыштар белгілі райлы ақпаратты қабылдауға және тануға арнайы құралған құрылымардан тұратын жүйке жүйесінің күрделі бөлігі. Сезім мүшелерінің қабылдағыштарында тітіркену әсерінен қозу толқындары пайда болады,ол орталық жүйке жүйесіне өтеді Әрбір талдағыштың іс-әркеті оның қабылдағыштарында сыртқы түрткілердің физикалық және химиялық әсерін түйсіне өтеді Олар қозу толқындарына айналып,әртүрлі деңгейде орналасқан нейрондардың тізбектері арқылы миға жетеді Талдағыштар бөлімдері (И.П. Павлов): Шеткі (рецепторлық ) бөлімі - түрлі тітіркендіргіштерді қабылдау. Аралық, өткізгіш бөлімі (афференттік талшықтар, нейрондар, қыртысасты орталықтары) - ақпараттарды рецепторлардан ОЖЖ-не жеткізу Орталық бөлімі (ми қыртысының бөлімдері) -афференттік сигналдарды талдап құрастыру Сезім мүшелері Көру мүшесі - көз, Есту мүшесі - құлақ, Дәм сезу мүшесі - тіл, Иіс сезу мүшесі - мұрын, Сипап сезу мүшесі - тері жатады. Тері анализаторы. Теріде сезімтал жүйкелер рецепторлары,тері ,май бездері,ет ұлпалары орналасады. Тері беткей,меншікті ,шел қабаттарынапн түзілген.Беткей қабаты – эпидермис эктодермадан дамып,көп қабатты эпителий ұлпасынан түзілген.Эпидермистің тереңінде миелинді (пигмент) заты орналасады.Ол теріге белгілі бір түс беріп тұрады.Терінің меншікті қабаты мезодермадан пайда болып,дәнекер ұлпа мен серпімді талшықтардан түзілген.Бұл қабатта қан тамырларының торы мен сезімтал жүйке ұштары орналасады.Терінің шел немесе май қабаты ,негізінен май ұлпасынан түзілген,бұл ұлпада дәнекер ұлпаның коллагенді және серпімді талшықты торлары түзеді. Тері бездері-өздерінің шығаратын затына байланыстымай бездері,тер бездері және сүт бездері болып бөлінеді. Тырнақ-саусақтың тырнақ бақайшағының сыртын жауып жатқанмүйізді пластинка.Тырнақ терінің сыртқы эпидермис қабатының туындысы болып табылады. Шаш та терінің сыртқы эпидермис қабатының туындысы болып табылады.Оның тері қабатындағы бөлігін түбі ,ал теріден шығып тұрған бөлігін талшығы деп атайды.Шаштың түбін шаш қапшығы қоршап жатады,оның сыртқы жағында еттер бар.Ол еттер жиырылғанда(қорыққанда ,тоңғанда)шаш талшығы көтеріледі. Тері рецепторлары денеге тиген қатты жұмсақты,ыстық суықты,қысымды қабылдайды-бұны механикалық,химиялық,температуралық тітіркендіргіштер дейді. Тері рецепторлары тері анализаторларының шеткі бөлігі болып саналады.Ал,орталығы болып үлкен ми сыңарларындағы артқы орталық қатпар есептеледі. 12.Тері анализаторының жолдары және кортикальды ұшы. Тері анализаторының рецепторларынан қозу әр түрлі диаметрлі талшықтар арқылы орталық жүйке жүйесіне бағытталған. Кішкентай диаметрлі талшықтар (өткізгіштік жылдамдығы 30 м / с) жұлынның екінші нейронына ауысады. Алдыңғы және бүйірлік көтерілу жолдарының бөлігі ретінде осы нейрондардың аксондары ішінара өтіп, терінің сезімтал жолының үшінші нейроны орналасқан оптикалық төбешіктерге бағытталады. Бұл нейрондардың процестері кортекстің алдыңғы және постцентральды гирусының соматосенсорлы аймағына жетеді. Қалың талшықтар (өткізгіштік жылдамдығы 30-дан 80 м / с-қа дейін) үзіліссіз медулла облонгатаға өтіп, екінші нейронға ауысады. Сондай-ақ, бас терісінің рецепторларынан қозудың екінші нейронына өту бар. Медулла облонгата нейрондарының аксондары медулла облонгата деңгейінде толығымен қиылысады және визуалды төбешіктерге бағытталған. Қозу көру қыратының нейрондарының аксондары бойымен қыртыстың соматосенсорлы аймағына беріледі. Көрнекі дөңесте бас пен тұлғаның тері беті артқы вентральды ядроның постеромедиялық аймағында, ал жоғарғы және төменгі аяғындағы және магистральда, оның алдыңғы жағында орналасқан. Тері бетінің әртүрлі бөліктерінен ақпарат алатын нейрондардың тік орналасуында белгілі бір ұйым бар. Бәрінен бұрын, аяқтың тері бетінен ақпарат алатын нейрондар бар, олар біршама төмен - денеден, тіпті төмен - қолдардан, мойыннан, бастан. Осындай орналасу тері анализаторының кортикальды бөліміне де тән. Терінің бетінен ақпарат беретін нейрондар моно-, ди- және полимодальды болып бөлінеді. Мономодальды нейрондар дискриминация қызметін атқарады, ал ди- және полимодальдықтар - интегративті. Жатырішілік дамудың 8-ші аптасында теріде миелинсіз нерв талшықтарының бумалары анықталады, олар онымен еркін аяқталады. Осы уақытта ауыз аймағында теріні ұстауға моторлы реакция жүреді. Дамудың 3-ші айында пластиналы дене типінің рецепторлары пайда болады. Ең алдымен, терінің анализаторының жүйке элементтері еріннің терісінде, содан кейін саусақтар мен саусақтардың жастықшаларында, содан кейін маңдай, щек, мұрын терілерінде пайда болады. Содан кейін, бір уақытта дерлік рецепторлар мойын, кеуде, емізік, иық, білек және қолтық терілерінде түзіледі. Еріннің терісіндегі рецепторлы түзілімдердің ерте дамуы тактильді тітіркендіргіштердің әсерінен сору актісінің басталуын қамтамасыз етеді. Жатырішілік дамудың 6-шы айында осы кезде жүргізілген ұрықтың әртүрлі қозғалыстарына қатысты соратын рефлекс басым болады. Бұл әр түрлі бет қимылдарының пайда болуына алып келеді. Жаңа туылған нәрестеде тері рецепторлы түзілімдермен мол қамтамасыз етілген және олардың оның бетіне таралу сипаты ересек адаммен бірдей. Жаңа туылған нәрестелер мен нәрестелерде теріні ауызға, көзге, маңдайға, алақанға және табанға тигізу өте сезімтал. Білек пен төменгі аяқтың терісі онша сезімтал емес, ал одан да аз сезімталдық - иық, іш, арқа және жамбас терілері - бұл ересектер терісінің тактильді сезімталдығына сәйкес келеді. Жаңа туылған нәрестелер ересектерге қарағанда әлдеқайда ұзақ кезеңнен кейін суық пен жылулыққа әсер етеді, ал ыстыққа қарағанда суыққа бет терісі ыстыққа өте сезімтал. Жаңа туылған нәрестелердегі ауырсыну сезімі оның қайнар көзін анықтаусыз ұсынылады. Бет терісі ауыр тітіркенуге ең сезімтал. Интерорецепторлардың тітіркенуінен туындаған ауырсыну локализациясы тіпті 2-3 жастағы балаларда болмайды. Өмірдің алғашқы айларында немесе бірінші жылында барлық тері тітіркенулерінің нақты локализациясы жоқ. Өмірдің бірінші жылының аяғында балалар механикалық және жылу тітіркендіргіштерін оңай ажыратады. Инсультталған рецепторлардың қарқынды өсуі туылғаннан кейінгі алғашқы жылдары болады. Сонымен қатар, олардың саны қысымға ұшыраған жерлерде әсіресе қатты артады: мысалы, жүрудің басталуымен аяқтың плантарлы бетіндегі рецепторлардың саны көбейеді. жүктеу/скачать 122,86 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|