«дене шынықтыру және спорт менеджменті» ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені

29 
Ҧсынылатын әдебиеттер тізімі 
Арнайы әдебиеттер 
1. Есмағамбетов. «Дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесі» 
Қарағанды,2003ж. 
2. 
Переверзин 
М.Е. 
Менеджмент 
спортивной 
организации.М.,2000. 
3.«Экономическая теория», В.Д.Камаев, Москва 1998 год 
4. Халықаралық Қазақтан сайты: "Қазақстан Бүгін" 
5.Кеулімжаев Қ.К., Әжімбаева Н.З., Құдайбергенов Н.А., 
Жантаева А.Ә. «Қаржылық есеп» - Алматы, «Экономика», 
2005ж. 
6.Кривогузова Н.А. «Экономикалық талдау» - Қарағанды, 2004 
7.Әубәкіров Я. Ә., Байжұмаев Б. Б., Жақвпова Ф. Н., Табеев Т. 
П. – Экономикалық теория негіздері/ оқу құралы – Алматы: 
Қазақ университеті, 1999ж. 
8.Крымова В. «Экономикалық теория» - Алматы, 2003ж. 
9.Халықаралық Қазақстан сайты (www.kazakh.ru) 
 
ДС 4. 
4 - тақырып. ДШ және С менеджмент жҥйелері.
 
1. Басқару шешімі физкультурады және спортта 
менеджментті жүйелік құралы ретінде. 
2. Кәсіптік одақтар мен олардың міндеттері 
Ортақ шешімге келе отыра шешім – бұл адамды белгілі бір іс 
қимыл мен шешімге әкелетін адамның ойының шешімі.
Шешімді негізгі үш сферега байланысты қабылдайды – тірі 
емес табиғат(техникалық жүйе), тірі табиғат (биологиялық 
жүйе) және әлеуметтік ӛмір(әлеуметтік жүйе). Аталған жүйелер 
шығарылатын жүйелерге әсерін тигізеді: техикалық жүйенің 
ойлауы шектелген оның шешімдері де алдын ала анықталған,; ал 
биологиялық жүйелердің ойлауы техникалық жүйеге қарағанда 
шектелмеген оның не істеуі де алдын ала анықталмаған; ал 
әлеуметтік жүйеге тоқталсақ оның болары да анықталмаған, оны 
жасайтын да ӛзгертетін де адам болып табылады.

30 
Кӛп 
компонентті 
шешімдердің 
синтезі 
ретінде 
байланыстырушы жүйе жүреді, жүйелі құрал ретінде басқарушы 
жүйе(басқару субьектісі) басқарылушы жүйе( басқару обьектісі). 
«Басқаратын шешім» түсінігі әр түрлі мағынада: 
әрбір сатыдағы уақытқа байланысты процесс( қажетті ақпаратұа 
іздестіру жүргізу, дайындау, келісім беру) 
құбылыс, әрбір формаларда кӛрінеді(заң, қаулы, бұйрық, шешім, 
жосрпар). 
Басқарылатын шешім әр түрлі аспектілерде сипатталады, 
физкультурлы спорттық ұйымдардың әрекеттеріне сәйкес: 
Экономикалық аспектке тек қана физкультурлы спорттық 
ұйымдардың адамдары ғана емес сонымен қатар басқа да 
адамдар тартылады; 
Құқықтық аспект заңның орындалуы мен сақталуын 
қадағалайды, ал бұзған жағдайда оған жауапкершілікті 
жүктейді; 
Әлеуметтік аспект кӛбіне қызметкерлердің жеке ӛмірінің 
дамуына, және олардың мақсаттарына негізделеді; 
Техникалық аспектт атқарушы ақпарат жүйесімен қамтамасыз 
етілуімен сипатталады. 
Басқарылатын шешімнің әр түрлі аспектілерін спаттай келе 
әр түрлі ортақ функциялардың пайда болуына әкеледі деген 
тұжырымға келеміз – жоспарлау, ұйымдар, координациялар, 
мотивтизациялар, сонымен қатар басқарудың негізгі 
функциялары. 
Соңғы кезде басқарылатын шешім кӛптеген негіздерді 
топтастырады: 
Функционалды 
бағытына 
қарай, 
жоспарлаушы, 
ұйымдастырушы, іске асырушы, бақылаушы болыл бӛледі; 
Субьективті бағытына қарай, жекеше, алқалық және әріптестік 
болып табылады; 
Пайда болу себептеріне қарай, бастамашылық, нұсқамалық, 
ахуалдық, программалық және маусымдық; 
Фиксациялық әдісі бойынша басқарылатын шешім ауызша және 
жазбаша болады; 

31 
Ауқымына қарай ортақ және уақытша басқарылатын шешім 
болып бӛлінеді; 
Регламентация 
дәрежесіне 
қарай 
регламенттеуші 
және 
шамалаудаушы 
Басқару шешімінің бағыттық әсері бойынша ішкі (дене-
*шынықтыру сполрттық ұйымдардың, олардың бӛлімшелері мен 
қызметкерлерінің қызметін дамыту және міндеттеу мәселелерін 
түзетіп отыру) Сыртқы (жоғарыда тұрған ұйымдар мен 
«сыртқы» ұйымдардың ӛзара қарым- қатынасын үйлестіру) 
Анықталу дәрежесіне қарай терминделген ( анықтау, ақпараттар 
жеткілікті, қажет болаған жағдайда шешім қабылдау), болжау, 
жобалау (ақпарат жетіспеген қауіп жағдайыедаға шешім 
қабылдау) анықталмаған (анықталмаған, қажетті, жеткілікті 
ақпараттар 
болмаған 
жағдайдағы 
шешім 
қабылдау) 
Шығармашылық сипаты бойынша басқару шешімі рутиалды 
(жағдайдың маңызды емес ерекшеліктерін ескере отырып, 
белгілі бағдарлама бойынша шешім қабылданады) 
Селективті 
(шектелген 
істерде 
белсенділіктері 
мен 
шығармашылықтарын қолдана отырып, шешім шығару) 
бейімдеушілік (бар тәжірибені есепке ала отырып, шешім 
шығаруда дәстүрлі емес тәсілді қолдану) инновациялық 
(жаңалықты танытатын құбылмалы (неординарлық) шешім 
қабылдау және мүмкіндігінше жасау) 
Кез келген басқару шешіміне бірқатар талаптар қойылады. 
Басқару шешімі қолданыстағы заңдар мен заңдық актілерге 
сәйкес болуы керек, орындаудың сыртқы және ішкі 
бақылауын іске асыру үшін нақты мақсатты бағытты және 
параметрлері болуы керек. Экономикалық, әлеуметтік, 
экологиялық және басқа аймақтарда басқару шешімін іске 
асыруда жағымды мүмкіндіктерді еспке алу; орындауды 
ұйымдастыру бойынша технологиялық, кӛмекшілік, нақты 
орындаушылық, уақытында орындау жұмыстарын ғылыми 
жағынан негізделген болуы қажет. 
Басқару шешімі нақтылықтың, шешімнің болмауы олардың 
кемшіліктері болып табылады. 

32 

жүктеу/скачать 0,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: