Дене шынықтыру мен спорттағы психология мен психологияның негіздері
жүктеу/скачать 70,67 Kb.
|
1 2
Байланысты:СЖ1-3 леция
| 4. Бәсекелестік қызметтің ерекшеліктері
Бәсекелестік белсенділік спортшының қабілетін көрсету мен бағалауды көздейді. Жарыс, әрине, спортшының денесіне әсер етеді. Жарыс барысында спортшы өзінің мүмкіндіктерін, дайындығын барынша көрсетуге тырысады. Сондай-ақ, физикалық жүктемеден басқа, бәсекелестік жағдайының өзіне байланысты психологиялық шиеленіс пайда болады. Бәсекелестік белсенділікті сезінудің қиындығы да жеке, өйткені кейбір спортшылар үшін бәсекелестік күрделі сынақ болса, басқалары үшін бұл мүлдем табиғи жағдай. Бұл айырмашылықтар спортшының жеке басының қасиеттерімен, ең алдымен, "бәсекеге қабілеттілік" сияқты анықталады. Спортшының жағдайына оның эмоционалды жағдайы үлкен әсер етеді. Спортшының психикалық сенімділігінің құрамдас бөліктерінің бірі шуға төзімділік болып табылады. Бұл сипаттама әр түрлі қарқындылықтағы шиеленіс жағдайындағы спортшының жағдайын анықтайды. Спортшының іс-әрекеті адамның жеке басының мотивациялық сферасымен тікелей байланысты. Спорттық іс-әрекет көптеген мотивтермен анықталады, олардың кейбіреулері басым. Спортпен шұғылдануға деген мотивтер жалпы тұлғаның дамуымен, сондай–ақ спорттық шеберлік деңгейінің жоғарылауымен бірге қалыптасады - мотивтер де өзгереді. Спортшылардың мотивациясы спорттық іс-әрекеттің әр түрлі кезеңдерінде әр түрлі болады. Сонымен, бастапқы кезеңде баланың спортқа келуінің себептерін анықтау маңызды. Бұл кезеңде мотивация тұрақсыз. Мамандану кезеңінде спортқа, белгілі бір спорт түріне тұрақты қызығушылық байқалады. Спортпен айналысу барысында спорттық нәтижелерге қол жеткізу мақсаты қазірдің өзінде пайда болуда. Жоғары спорттық шеберлік кезеңінде мотивация өзінің жетістіктері мен жетістіктерін сақтауға және дамытуға нақты бағытталудан тұрады Жоғарыда айтылғандай, спорттық іс-әрекет көптеген мотивтермен анықталады, олардың кешені "мотивация" деп аталады. Ішкі мотивтерден басқа, мотивация қоршаған орта факторларымен анықталады, олардың әсері спорттық шеберлікті жетілдірудің әр түрлі кезеңдерінде әр түрлі болады. 5. Спортшының тұлғасы Спорттық іс-әрекет жеткілікті түрде ерекшеленеді, сондықтан спортшының жеке басының дамуы ерекше түрде жүреді. Спортшының жеке басының қалыптасу ерекшеліктерінің басты факторы - тұрақты спорттық дайындық. Өйткені, жүйелі түрде спортпен шұғылдану спортшының бүкіл өміріне өзіндік түзетулер енгізеді – күн тәртібі өзгереді; мерзімді жарыстар. Спортшылардың негізгі психологиялық ерекшеліктері: 1. Спортшының дене бітімінің тиімділігінің жоғары деңгейі; 2. Сезім мен қабылдаудың, зейін мен есте сақтаудың психикалық процестерінің дамуының жоғары деңгейі; 3. Жоғары дамыған идеомоторлық дағдылар; 4. Тұлғаның жоғары дамыған ерік-жігері және т.б. Спорттық команда спорттағы әлеуметтік-психологиялық бірлік ретінде әрекет етеді және өзіндік ерекшеліктері мен қарым-қатынастары бар белгілі бір ұжым болып табылады. Спорттық команда шағын топқа жатады және мақсаты мен міндеттері, белгілі бір бірлескен іс-әрекеті, ұйымдастырылуы мен қарым-қатынасы бар. Спорттық команданың шағын топ ретінде белгілі бір белгілері бар: 1. Саны – 2-ден 40 адамға дейін; 2. Мақсат – ұжымның белгілі бір міндеттері бар, оларды шешуге барлық топ мүшелерінің барлық іс-әрекеттері бағытталған; 3. Автономия – ұжым қоршаған ортадан бөлек; 4. Ұжымдастыру; 5. Құрылымдық – топ мүшелері арасындағы байланыстар мен қатынастар. Командалық іс–әрекет барысында бұл іс-әрекетті басқару жаттықтырушыға - спорт ұжымының ресми басшысына жүктеледі. Спорттық команданың жетекшісі ретіндегі жаттықтырушының іс-әрекетінің көп тапсырмалылығы мен жан-жақтылығы жаттықтырушының негізгі функцияларын, оның ішінде оқыту функциясын, ақпараттық функцияны, тәрбиелік функцияны, әкімшілік функцияны және көшбасшылық функцияны ашады. жүктеу/скачать 70,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2