Дәріс № Теориялық зерттеулер
жүктеу/скачать 26,73 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Теориялық зерттеулердің мақсаттары мен міндеттері Теориялық зерттеу
- Теориялық зерттеудің мақсаты
- Теориялық зерттеудің мақсаттары болып табылады
|
Дәріс № 8. Теориялық зерттеулер 1. Теориялық зерттеулердің мақсаттары мен әдістері. 2. Теориялық зерттеу этаптары. 3. Теориялық зерттеуді өткізудің кезеңдері. 1. Теориялық зерттеулердің мақсаттары мен міндеттері Теориялық зерттеу – бұл эксперименталды емес зерттеу. Табиғат құбылыстары мен процестері формулалар мен сандар тілінде сипатталып, зерттеу мақсаты математикалық түрде жүзеге асады. Теориялық зерттеудің мақсаты – білімді синтездеу процесінде зерттелетін объект пен қоршаған орта арасындағы маңызды байланыстарды бөліп көрсету, эмпирикалық зерттеу нәтижелерін түсіндіру және жалпылау, жалпы заңдылықтарды анықтау және оларды формалдау. Теориялық зерттеудің мақсаттары болып табылады: - зерттеу нәтижелерін жалпылау, тәжірибелік деректерді өңдеу және түсіндіру арқылы ортақ заңдылықтарды табу; - зерттеудің барлық көлемін қайталамай зерттеу нәтижелерін ұқсас объектілер қатарына бөлу; - тікелей зерттеуге қол жетпейтін объектіні зерттеу; - объектіні тәжірибелік зерттеудің сенімділігін арттыру (бақылау параметрлері мен шарттарын негіздеу, өлшеу дәлдігі). Теориялық әдістер (анализ және синтез, жалпылау, абстракциялау, нақтылау, модельдеу және т.б.) зерттелетін педагогикалық немесе басқа құбылыс немесе процестің мәніне ойша енумен, олардың идеалды күйлерінің үлгілерін құрумен байланысты. Теориялық әдістер фактілерді терең талдауды, маңызды заңдылықтарды ашуды, психикалық модельдерді қалыптастыруды, гипотезаларды қолдануды және т.б. Теориялық зерттеулерді орындау әдістерін таңдау келесі принциптерге негізделеді: - зерттеу әдістерінің жиынтығы (кешені); - олардың зерттелетін құбылыстың мәніне, күтілетін нәтижелерге, зерттеушінің мүмкіндіктеріне сәйкестігі; - эксперименттерге және моральдық нормаларға қайшы келетін, субъектілерге зиян келтіруі мүмкін зерттеу әдістерін қолдануға тыйым салу. Жаңа теориялық білім алуға бағытталған теориялық ғылыми зерттеулер. Теориялық білім – бұрын ашылған фактілер мен эмпирикалық заңдылықтарды түсіндіруге, сондай-ақ болашақ оқиғалар мен фактілерді болжауға және болжауға мүмкіндік беретін кез келген пәндік салаға (ғылымда) ортақ тұжырымдалған заңдылықтар. Теориялық білім эмпирикалық білім сатысында алынған нәтижелерді бірінші, екінші т.б құбылыстардың мәнін аша отырып, зерттелетін объектінің пайда болу, даму және өзгеру реттері, заңдылықтары тереңірек жалпылауға айналдырады. Мысалы, Бойл-Мариотттың, Чарльздың және Гей-Люссактың газ заңдары эмпирикалық заңдар болып табылады. Ал осы газ заңдарын молекулалық-кинетикалық теория, идеал газ моделі негізінде жалпылайтын Менделеев-Клайперон теңдеуі теориялық білім. Теориялық зерттеу ізденуден басталады – қандай пәндік сала, қандай концепция, теория біріктіре алады, барлық жинақталған эмпирикалық нәтижелерді немесе ең болмағанда олардың көпшілігін біріктіре алады. Өйткені, кейбір нәтижелер бір арнаға сәйкес келмейтіні және оларды тастауға тура келетіні жиі кездеседі. Сонымен қатар, кейде кейбір қажетті эмпирикалық нәтижелер жоқ болып шығады және зерттеудің эмпирикалық бөлігін жалғастыру керек. Пәндік аймақты зерттеуші анықтаған кезде теорияның, тұжырымдаманың және т.б. логикалық құрылымын құру процесі басталады. Логикалық құрылымды құру процесі екі этаптан тұрады. Бірінші этап –индукция этапы – нақтыдан абстрактіліге көтерілу, зерттеуші өз теориясының орталық арқауын анықтауы керек кезде: концепция, аксиомалар жүйесі немесе аксиоматикалық талаптар немесе біртұтас әдістемелік тәсіл және т.б. Сонымен қатар, эмпирикалық нәтижелерді жалпылау, «біріктіру» процесінде зерттеуші, бір жағынан, теорияның толықтығына қойылатын талаптар тұрғысынан өзінің пәндік саласына үнемі сілтеме жасауы керек – қандай «бос орындар» пәндік салада қалыптасты. Олар болашақта толтырылуы керек, соның ішінде қосымша эксперименттік жұмыс немесе басқа авторлардан алынған нәтижелер (әрине, сілтемелер). Индукция сатысында зерттеуші өзіндегі барлық нәтижелерді, қызығушылық тудыратын барлық нәрселерді егжей-тегжейлі түгендейді. Және ол топтастыруды, топтастыруды, топтастыруды белгілі бір негіздер бойынша бастапқы жалпылауларға бастайды. Содан кейін екінші ретті жалпылауларға (қайтадан, белгілі бір себептерге байланысты) және т.б. индуктивті процесс жүреді - абстракция - нақтыдан абстракцияға көтерілу - барлық нәтижелер авторлық тұжырымдамаға дейін қысқартылғанға дейін - қысқаша, Нәтижелердің жиынтығын, теориялық жұмыстың бүкіл мәнін неғұрлым жалпы ықшамдалған түрде көрсететін 5-7 жолдық сыйымды тұжырым. Немесе аксиомалар жүйесіне немесе бірыңғай әдістемелік тәсілге т.б. Индукция кезеңі аяқталған соң – орталық жүйе құраушы буын – концепция, әдістемелік тәсіл, аксиомалар жүйесі және т.б. анықтау және тұжырымдау, келесі кезең – нақтылаудың дедуктивті процесі – абстрактіліден жоғары деңгейге көтерілу басталады. бетон. Бұл кезеңде ұғымды тұжырымдау (аксиомалар жүйесі және т.б.) принциптер, факторлар, шарттар (шарттар топтары), модельдер, механизмдер, теоремалар және т.б. жиынтығында дамиды, ашылады. Кейде зерттеу мәселесі салыстырмалы түрде тәуелсіз бірнеше аспектілерге бөлінсе, тұжырымдама бірнеше концептуалды ережелерге айналады - және олар әрі қарай принциптер жиынтығына және т.б. Өз кезегінде, мысалы, принциптерді модельдер кластарына, есептер түрлеріне және т.б. Логика, ғылыми теориялық жұмыстың логикалық құрылымы осылай құрылады. жүктеу/скачать 26,73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|