2. Ғылым ұғымы және оның өзіне тән белгілері. Ғылым объектісі мен пәні
Ғылым-бұл адам қызметінің саласы, оның мақсаты шындық туралы объективті білімді, сондай-ақ осы іс-әрекеттің нәтижелерін дамыту және теориялық жүйелеу.
Тұтас, дамып келе жатқан жүйе ретінде әрекет ететін ғылым бірнеше негізгі мағынаға ие.
Біріншіден, ғылым дегеніміз-табиғат, қоғам, ойлау және қоршаған әлем туралы жаңа білімді дамытуға және жүйелеуге бағытталған адам қызметінің саласы.
Екінші мағынада ғылым осы қызметтің нәтижесі ретінде әрекет етеді – алынған ғылыми білім жүйесі.
Үшіншіден, ғылым қоғамдық сананың бір түрі, әлеуметтік институт ретінде түсініледі. Соңғы мағынада ол ғылыми ұйымдар мен ғылыми қоғамдастық мүшелері арасындағы өзара қатынастар жүйесін білдіреді, сондай-ақ ғылыми ақпарат жүйелерін, ғылымның нормалары мен құндылықтарын және т. б. қамтиды.
Ғылым білім жүйесі ретінде белгілі бір ғылыми әдістермен және құралдармен (талдау, синтез, абстракция, жүйелік бақылау, эксперимент) алынған және бекітілген арнайы білім болып табылады.
Ғылыми білімнің негізгі белгілері: объективтілік, ұтымдылық, тексеру, жүйелілік, жалпылық.
Ғылыми білімнің объективтілігі ғылыми бақылаулар, практика, әртүрлі эксперименттер, логикалық ойлау барысында тексеріледі.
Ғылыми гипотезалар ұтымды негіздеуді қажет етеді, онсыз оларды білім деп санауға болмайды. Зерттеу нәтижелері үнемі сыни бағалауға және қайта бағалауға ұшырайды, онсыз ғылыми прогресс мүмкін емес.
Ғылыми білім реттілікпен сипатталады: зерттеу барысында ол теория, ұғымдар жүйесі, тұжырымдар түрінде болады. Ғылымның жалпы маңызы-ғылыми білім жалпыға ортақ игілік, бүкіл адамзатқа тиесілі.
Ғылымның ерекше білім ретіндегі маңызды формалары: теориялар, пәндер, зерттеу салалары, ғылым салалары (физикалық, тарихи, математикалық), ғылыми заңдар, гипотезалар.
Ақиқат-ғылымның басты мақсаты мен құндылығы. Бұл ғылымды әлеуметтік сананың басқа түрлерінен ерекшелейтін негізгі және ғылымды құрайтын компонент.
Достарыңызбен бөлісу: |
