электр зарядының және
массалық сандардың сақталу заңдары орындалады: ядролық реакцияға түсетін ядро мен
бөлшек зарядтарының (массалық сандарының) қосындысы реакцияның соңғы
өнімі (ядро мен бөлшек) зарядтарының (массалық сандарының) қосындысына тең.
Сондай-ақ
энергияның, импульстің және импульс моментінің сақталу заңы да
орындалады.
Ядролық реакциялар
экзотермиялық (энергияның бөлінуімен жүретін
реакция) және
эндотермиялық (энергияның жұтылуымен жүретін реакция) деп
бөлінеді.
Ядролық реакциялар бірнеше кезеңмен өтеді.
Бірінші кезеңде ұшып келген
бөлшек ядро-нысанада тоқтап,
құрама ядро немесе
компаунд-ядро түзеді және
оның энергиясы қандай-да бір нуклонға берілмейді, ол құрама ядроның барлық
бөлшектеріне біркелкі таралады, олай болса бөлшектердің бірде біреуі ядродан
шығып кетуге жеткілікті энергияны ала алмайды.
Құрама ядро сұйық тамшысындағы бөлшектердің қозғалысына ұқсас, бейберекет қозғалыс жасайтын
бөлшектердің
қоздырылған статистикалық жүйесі деп қарастырылады. Құрама
ядро бөлшектері арасындағы қоздыру энергиясының біркелкі таралуынан
кездейсоқ ауытқу нәтижесінде олардың біреуіне ядродан ұшып шығуға жеткілікті
энергия шоғырланады. Ядролық реакцияның
екінші кезеңі бірінші кезеңнен кейін
(
10
7
÷
10
8
)⋅
τ Я уақыт өткенде өтеді, мұндағы
τ Я −
сипаттамалық ядролық уақыт (
~ 10
−
22
c )
.
Компаунд-ядро түзілуімен жүретін ядролық реакцияның схемасы:
Z 1
A 1
Х +
а →
Z 2
A 2
Y →
Z 3
A 3
С +
b мұндағы
Z 1
A 1
Х −
бастапқы ядро-нысана,
а −
ұшып келе жатқан бөлшек,
Z 2
A 2
Y −
құрама ядро,
Z 3
A 3
С −
ядро – ядролық реакцияның өнімі,
b −
реакция нәтижесінде
ядродан ұшып шыққан бөлшек.
Егер
а ≡
b , онда ядродан