өзіндік мақсаттарын орындауға бағытталғанымен, түптеп келгенде барлығы
да жүйенің негізгі мақсатына тәуелді болып табылады. Педагогикалық
жүйелердегі мақсат қою оны анықтаумен ғана шектелмейді, сонымен қатар,
белгіленген мақсатты тарату (декомпозициялау), яғни, ондағы кіші
жүйелер мен элементтердің қызметін, олардың арасындағы өзара
байланыстарын ескере отырып, әрқайсысының дербес мақсаттарын
анықтауды да қамтуы тиіс.
Мақсат қою барысында ескеретін маңызды мәселе – жобалық
өзгерістердің мақсаты ретіндегі жобаны жүзеге асырудағы нәтижелер де,
сонымен қатар, сол нәтижелер арқылы қол жеткізілетін стратегиялық
мақсаттар да берілуі тиіс. Оны төмендегідей мысалдармен түсіндіре
кетейік, бірінші мысал білім алушыларға қатысты: егер педагогикалық
жүйелерді ақпараттандыруды жобалауды алсақ, оның мақсаты білім
алушылар үшін жеткілікті мөлшерде компьютерлердің қойылуын және
сабақта оларды кеңінен пайдалануға жағдайлар тудырылуын көздейді, бұл
жобаны жүзеге асыру нәтижелері болып табылады.
Бұл нәтижелер өз кезегінде белгілі бір стратегиялық мақсатқа
бағытталады, яғни, оқытуды ақпараттандыру нәтижесінде білім берудің
сапасын көтеру, білім алушылардың жаңа құзыреттіліктерін қалыптастыру,
т.б. қамтамасыз етіледі. Келесі мысал: егер, жобалау педагогикалық
ұйымдарды басқарушылардың құзыреттілігін дамыту мақсатында жүзеге
асыратын болсақ, оның нәтижесі – басқарушылардың белгілі бір
құзыреттілік сапаларын қалыптастыру болады да, осы нәтижелер өз
кезегінде стратегиялық мақсатқа – педагогикалық жүйелерді заман
талаптарына сай дамытуға бағытталады. Сөйтіп, педагогикалық
жобалаудың негізгі
нәтижелері жобалар және бағдарламалар болып
табылады.
Педагогикалық жобалау қызметінің тиімділігі субъектілерді дамыту
тұрғысынан қарастырылады. Өйткені, біріншіден, кез келген субъектінің
бойында өзіндік дамытуды жүзеге асыратын барлық қасиеттері бар екені
белгілі, екіншіден, педагогтардың құзыреттілігін дамыту жалпы білім беру
ұйымының жаңа сапаға өтуінің факторы бола алады. Үшіншіден,
педагогикалық әрекеттерді басқару субъектілерінің өз бетімен оқу
әрекеттерін ұйымдастыру, өмірдегі өзгермелі жағдайларды қабылдай алу,
оған даяр болуды қамтамасыз ететін басқарушылардың құзыреттіліктерін
жобалау қызметі барысында жүзеге асыруға болады.
Жобалауды ұйымдастыру кез келген ұйымды дамытудың факторы
ретінде соңғы кездері қарастырыла бастады. Өйткені, білім беру
ұйымдарындағы қайта құрулар мен өзгерістер динамикасы жобалаудың
өзектілігін арттыруда.
Педагогикалық жүйе компоненттерін мақсатты түрде дамытуды
жүзеге асыру мақсаттық - бағдарлы жобалар жасалуын қажет етеді. Бұл
жобалар, ең алдымен, ұйым мүшелері мен топтардың қарым - қатынасын,
ішкі тәртіптері мен жұмыс нәтижелерін өзгертуге бағытталады. Басқаша
айтқанда, жобалау қызметін ұйымдастыруды өзін -өзі дамытатын жүйе
қалыптастыру әдісі деуге болады. Осындай педагогикалық жобалаудың
ерекшеліктері:
– қоршаған ортаның динамикалық өзгерістеріне сәйкес жаңа
мақсаттарға бейімделе алады;
– педагогтар мен басшылардың бірлескен қызметтері арқылы
қоғамдағы өзгерістер талабына жауап бере алады;
– ұйым мүшелерін дамытуға және өздерін дамытуға қолайлы
жағдайлар туғызылады, өзара сенімге құрылған қарым-
қатынастың жоғары болуынан туындаған қайшылықтар дер
кезінде шешіліп отырады; ұйымдағы мақсат қою және шешім
қабылдау процестеріне әр адам міндетті түрде тартылады,
өйткені, олар жүйедегі өзгерістерді жоспарлау мен оларды
басқаруға өздерінің тікелей қатысы барын ұғынады.
Педагогтарды мақсатты бағдарлы жобалау қызметіне тарту арқылы
педагогикалық немесе оқыту жүйесін дамытудың жобасы жасалады. Онда:
Достарыңызбен бөлісу: