Дәрістер Мәдениеттану пәніне кіріспе
XIX ғ. - XX аралығындағы мәдениет дағдарысы
жүктеу/скачать 161,52 Kb.
|
madeniettanu darister
| XIX ғ. - XX аралығындағы мәдениет дағдарысы
«Декаданс» термині XIX ғ аяғы мен ХХ ғ басында пессимистік , селсоқтық көңіл күйлерге байланысты мәдениет пен өнер саласындағы дағдарысты көрсету мақсатыгда қолдана бастады. Капитализмнің қарқынды дамуы мен ғылым мен техника саласындағы орасан зор жетістіктер жағдайында рухани мәдениет саласында декаданс құбылысының туындауын қалай түсіндіруге болады және XIX – XX ғ аралығындағы мәдениет дағдарысы. XIX ғ аяғы буржуазиялық революциялардың аяқталып, капитализм тарихында алғаш рет бейбітшілікпен тұрақтылық орнаған заман болды. Бұл уақытта өнеркәсіп төңкерісі аяқталған болатын. Реалистік дәстүрдің терең дағдарысы «постимпрессионизмде» (П. Сезанн, В. Ван – Гог, П. Гоген және т.б ) де көрініс тапты. Бұл ағымдағылар адамның тіршілік жағдайларының өзгеруі, үлкен қалалардағы үйлесімділіктің бұзылуы т.б жағдайларды қарастырады. Заман ойшылдарының бірі Ф. Ницше қоғамдағы болып жатқан мәдени процестерден тыс қала алмады Ф.Ницшенің пайымдауынша, тмұұндай мәдени тоқыраудың тууы заңды құбылыс болып табылады, өйткені мәдениет өзінің қалыпта\сып, даму прцесінде «құлдықпен», құлдық психологиясымен тығыз байланысты болады, ал өз кезегінде «құлдық мәдениетінің» үстемдігі сөзсіз регресте, декаданс құбылыстарына әкеліп соғады. XIX ғ аяғында тар мағынада - өер саласында, ал кең мағынада - мәдениет саласында қандай қандай жағдайлар қалыптасты? Демек, XIX ғ мен XX ғ . аралығында мәдениет саласында дағдарыстың кейбір белгілері біліне бастағанын жоққа шығаруға болмайды. Дәл осы кезеңде декаданстық көңіл – күйдің етек алғандығын мәдениеттанушы – ғалымдар да мрйындайды, бірақ бұл мәдени ьоқыраудың қай кезде басталғандығы жайындағы пікірлер әр түрлі болып келеді. Х. Ортега- и – Гассет, Гете мен Ницшені ХХ ғ мәдениет дағдарысын болжай отырып, олардың ХIX ғасырдағы мәдениет дағдарысының тууына себепкер болған жағдайларды сезіне білгендігін ерекше атап өткеніміз келеді. Бұл тарихи кезеңде болдашаққа, оның ішінде мәдениеттің болашағына үлкен үміт артады. Бірақ XIX ғ. техникалық дағдамудың деңгейімен мәдени прогрестің мүмкіндіктері бірдей дәрежеде қарастырмайды, қоғамдық санада экономикалық фкаторлардың рөлі асыра бағаланады. Прогресс мәдениетке қауіп төңдірсе, ал өркениет пен техника оған апат қаупін туғызады. Глоссарий 1.Декаданс – ( француз . derfdence - түңілу ) – ХIX ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басындағы өмірден түңілу, келешектен үмітсіздікке бой алдыру сарындары, дара тұлғалардың жекеленуі байқалғанын бірдіретін, еуропа мәдениетінде көрініс тапқан тоқырау құбылысының жалпы атауы 2. Капитализм – заттық тәуелділікке негіздеоген жеке адамның тәуелсіздігі. 3.Натурализм – адамдардың мән мен өмір сүрудің мағынасын биологиялық себептермен байланыстырып, адам тағдыры мен міңез – құлқын қалыптастырды. Капитализм – заттық тәуелділікке негіздеоген жеке адамның тәуелсіздігі. Натурализм – адамдардың мән мен өмір сүрудің мағынасын биологиялық себептермен байланыстырып, адам тағдыры мен міңез – құлқын қалыптастырды. 4. Постимпресстонизм –адамның тіршілік жэағдайларының өзгеруі, үлкен қалалардағы үйлесімділіктің бұзылуы және т.б жүктеу/скачать 161,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|