Дәрістер тезисі



бет29/114
Дата18.03.2022
өлшемі0,57 Mb.
#28391
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   114
Рынок (нарық) – бұл ұдайы өндірістің барлық буынында: өндіріс, бөлу, айырбас, тұтыну және сатумен сатып алу арқылы жүзеге асырлатын ұйымдық- экономикалық қатыстардың жүйесі.

Нарықтың субъектілеріне жататындар: сатушылар мен сатып алушылар (үй шаруашылығы, фирмалар, мекемелер мемлекет). Нарық объектілеріне жататындар: тауарлар мен ақшалар. Тауарларға жататындар: өндірілген өнім мен қатар өндіріс факторлары (еңбек, жер, капитал) мен көрсетілетін қызметтер.



Нарықтық жүйенің негізгі белгілірі мыналар:

  • өндіріс құрал жабдықтарының жеке меншіктің қолында болуы;

  • кәсіпкерлік еркіндіктің болуы;

  • экономикалық байланыстарда тек соңғы пайданың көзделуі;

  • экономикалық коньюктураға байланысты нарықтың өзін- өзі реттеуі;

  • өндірушілер жұмысына мемлекет тарапынан мейлінше аз араласу.

Артықшылығы: өзгеретін жағдайларға тез бейімделу және икемделу; шығындарды азайту және пайданы көбейту мақсатымен жаңа технологияларды оперативті қолдану; шешім қабылдауда, келісім жасауда өндірушілер мен тұтынушылардың тәуелсіздігі; әр түрлі қажеттіліктерді керекті мөлшерде және жоғары сапамен қанағаттандыру қабылеті.

Кемшіліктері: нарық еңбек пен табысқа құқықтық кепіл бермейді; қоғамда теңсіздікті туғызады; тауарлар мен қызметтерді ұжымдасқан түрде өндіруге ынта тудырамайды; нарық әлеуметтік қажетті тауарларды өндіруге емес, ол ақшасы бар елдің қажетін қанағаттандыруа бағытталған.

Нарықтың маңызды элементтеріне нарықтық инфрақұрылым жатады. Нарық тауар биржаларының көтерме және бөлшек саудаларынан құралып, қызмет етуін талап етеді. Нарық экономикасының әрекеттерінің механизмі үш басты принциптерге негізделеді.



  • маржиналық (шекті) талдау

  • балама таңдау шығындарына

  • экономикалық рационалдыққа



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   114




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет