Логикалық амалдар
2 анықтама. А және В екі пікірдің конъюнкциясы деп, А^В деп белгіленетін(А және В деп оқылады), берілген A және B екі пікір де ақиқат болғанда ақиқат болатын, ал қалған жағдайлардың бәрінде де жалған болатын жаңа пікірді атайды.
А
|
В
|
А^В
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
| Ақиқаттық кесте:
Мысал:
«8 саны 2-ге бөлінеді және 4-ке бөлінеді». Пікірдің мәні ақиқат.
«12 саны жұп сан және жай сан». Пікірдің мәні жалған.
3 анықтама. Екі пікірдің дизъюнкциясы деп, АvВ деп белгіленетін (А немесе В деп оқылатын), берілген екі пікірдің кемінде біреуі ақиқат болғанда ақиқат, ал А және В екі пікір де жалған болғанда, жалған болатын жаңа пікірді айтады.
А
|
В
|
АvВ
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
| Ақиқаттық кесте:
Мысалы: «7 кіші 4-тен немесе 42 саны 7- ге бөлінеді».
Пікірдің мәні ақиқат.
4 анықтама. Екі пікірдің импликациясы деп, А→В деп белгіленетін(егер А, онда В деп оқылатын), егер А ақиқат, ал В- жалған болса жалған, ал қалған уақытта ақиқат болатын жаңа пікірді атайды.
А
|
В
|
А→В
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
| Ақиқаттық кесте:
А→В пікірінде А - алғы шарт немесе анцедент, ал В пікірі – салдар, нәтиже немесе консеквент деп аталады.
Мысалы: «Егер 48 саны 8-ге бөлінсе , онда ол 4-ке еселі». А; В A→B.
5 анықтама. Екі пікірдің эквиваленттігі деп, А↔В деп белгіленетін (А содн тек қана сонда, қашан В деп оқылатын), егер берілген А және В пікілерінің екеуі де жалған болған кезде ақиқат, ал қалған жағдайларда жалған болатын жаңа пікірді атайды.
Ақиқаттық кесте:
А
|
В
|
А↔В
|
А
|
А
|
А
|
А
|
Ж
|
Ж
|
Ж
|
А
|
А
|
Ж
|
Ж
|
А
|
Мысал: «Сан 3-ке бөлінеді сонда тек сонда ғана, егер оның цифрларының қосындысы 3-ке бөлінсе »
Бұл теоремада екі импликация бар:
А→В (шарт пен қорытынды орындарымен ауысқан)
В→А
6 анықтама. А пікірінің терістеуі деп, деп белгіленетін және берілген А пікірі жалған болса, ақиқат мән қабылдайтын, керісінше А пікірі ақиқат болса, жалған болатын жаңа пікірді атайды.
деп белгіленеді, « А емес » деп оқылады.
Мысал ”2<3”.
- бұл пікірдің терістеуі “2 саны 3-тен кіші емес”.
Ақиқаттық кесте:
Әдебиет : 1, 101-103 бет, 3, 5-57 бет, 5,13 бет, 6, 10-15 бет
Бақылыу сұрақтары:
Пікір дегеніміз не? Пікірдің мысалдарын келтіріңіз.
Қандай логикалық амалдар бар? Қандай ақиқаттық кестелер арқылы анықталады?
Логикалық амалдар барлық жағдайларда бір-бірімен мағынасы бойынша байланысады ма?
Берілген логикалық амалдардың қайсысы бинарлық болады?
тақырып
Формулалар. Формулалардың мәндестігі.
Формулалардың классификациясы.
Мақсаты:
Пікірлер алгебрасының формулалары түсінігін енгізу.
2. Буль алгебрасының негізгі заңдарын оқыту.
3. Логикалық формулалардың классификациясын қарастыру.
4. Практикалық есептерді шығаруда дағды мен біліктілікті қалыптастыру.
Жоспар:
1. Пікірлер алгебрасының формулалары, олардың мәндестігі.
2. Негізгі мәндестік формулалар (буль алгебрасының заңдары)
3. Логикалық формулалардың классификациясы.
1 Пікірлер алгебрасының формулалары, олардың мәндестігі
Қарастырылған логикалық амалдардың () көмегі арқылы жай пікірлерден күрделі пікірлер құруға болады.
1 анықтама. Орындарына нақты пікірлерді қоюға болатын айнымалылар пропозицианалды айнымалылар немесе айнымалы пікірлер деп аталады.
Бұл айнымалылар үлкен латын әріптерімен белгіленеді.
2 анықтама. Пікірлер алгебрасының формулалары келесі түрде анықталады:
а) Әрбір пропозиционалдық айнымалы формула болып табылады
б) Егер және - формулалар болса, онда
де формулалар болады
в) Алдыңғы екі ереже бойынша құрылған формулалардан басқа
фомулалар жоқ.
Бұл анықтама индуктивті анықтама деп аталады.
3 анықтама. Егер пікірлер алгебрасының және фомулаларының құрамына кіретін пропозиционалды айнымылылардың кез келген мәнінде F1 және F2 формулаларының мәндері бірдей болса, онда бұл формулалар мәндес деп аталады.
Белгіленуі: F1≡ F2, F1<=> F2
Кез келген күрделі пікір (формула) аргументтері 0 немесе 1 мәнін қабылдайтын (бір-біріне тәуелсіз) фнкцияны анықтайды, ал функцияның өзінің мәні {1, 0} жиынына тиісті болады. Мұндай функциялар буль функциялары деп аталады.
Мысал.
Достарыңызбен бөлісу: |