Дәрістер тезистері 1 тақырып Жиындар теориясының элементтері Мақсаты



бет36/63
Дата07.01.2022
өлшемі2,49 Mb.
#17192
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   63
Логикалық амалдар

2 анықтама. А және В екі пікірдің конъюнкциясы деп, А^В деп белгіленетін(А және В деп оқылады), берілген A және B екі пікір де ақиқат болғанда ақиқат болатын, ал қалған жағдайлардың бәрінде де жалған болатын жаңа пікірді атайды.


А

В

А^В

1

1

1

1

0

0

0

1

0

0

0

0
Ақиқаттық кесте:

Мысал:


  1. «8 саны 2-ге бөлінеді және 4-ке бөлінеді». Пікірдің мәні ақиқат.

  2. «12 саны жұп сан және жай сан». Пікірдің мәні жалған.



3 анықтама. Екі пікірдің дизъюнкциясы деп, АvВ деп белгіленетін (А немесе В деп оқылатын), берілген екі пікірдің кемінде біреуі ақиқат болғанда ақиқат, ал А және В екі пікір де жалған болғанда, жалған болатын жаңа пікірді айтады.


А

В

АvВ

1

1

1

1

0

1

0

1

1

0

0

0
Ақиқаттық кесте:

Мысалы: «7 кіші 4-тен немесе 42 саны 7- ге бөлінеді».

Пікірдің мәні ақиқат.

4 анықтама. Екі пікірдің импликациясы деп, А→В деп белгіленетін(егер А, онда В деп оқылатын), егер А ақиқат, ал В- жалған болса жалған, ал қалған уақытта ақиқат болатын жаңа пікірді атайды.


А

В

А→В

1

1

1

1

0

0

0

1

1

0

0

1
Ақиқаттық кесте:

А→В пікірінде А - алғы шарт немесе анцедент, ал В пікірі – салдар, нәтиже немесе консеквент деп аталады.



Мысалы: «Егер 48 саны 8-ге бөлінсе , онда ол 4-ке еселі». А; В A→B.

5 анықтама. Екі пікірдің эквиваленттігі деп, А↔В деп белгіленетін (А содн тек қана сонда, қашан В деп оқылатын), егер берілген А және В пікілерінің екеуі де жалған болған кезде ақиқат, ал қалған жағдайларда жалған болатын жаңа пікірді атайды.

Ақиқаттық кесте:



А

В

А↔В

А

А

А

А

Ж

Ж

Ж

А

А

Ж

Ж

А

Мысал: «Сан 3-ке бөлінеді сонда тек сонда ғана, егер оның цифрларының қосындысы 3-ке бөлінсе »



Бұл теоремада екі импликация бар:

  1. А→В (шарт пен қорытынды орындарымен ауысқан)

  2. В→А



6 анықтама. А пікірінің терістеуі деп, деп белгіленетін және берілген А пікірі жалған болса, ақиқат мән қабылдайтын, керісінше А пікірі ақиқат болса, жалған болатын жаңа пікірді атайды.

деп белгіленеді, « А емес » деп оқылады.

Мысал ”2<3”.



- бұл пікірдің терістеуі “2 саны 3-тен кіші емес”.


А



1

0

0

1
Ақиқаттық кесте:

Әдебиет : 1, 101-103 бет, 3, 5-57 бет, 5,13 бет, 6, 10-15 бет

Бақылыу сұрақтары:

  1. Пікір дегеніміз не? Пікірдің мысалдарын келтіріңіз.

  2. Қандай логикалық амалдар бар? Қандай ақиқаттық кестелер арқылы анықталады?

  3. Логикалық амалдар барлық жағдайларда бір-бірімен мағынасы бойынша байланысады ма?

  4. Берілген логикалық амалдардың қайсысы бинарлық болады?




  1. тақырып

Формулалар. Формулалардың мәндестігі.

Формулалардың классификациясы.
Мақсаты:

  1. Пікірлер алгебрасының формулалары түсінігін енгізу.

2. Буль алгебрасының негізгі заңдарын оқыту.

3. Логикалық формулалардың классификациясын қарастыру.

4. Практикалық есептерді шығаруда дағды мен біліктілікті қалыптастыру.

Жоспар:

1. Пікірлер алгебрасының формулалары, олардың мәндестігі.

2. Негізгі мәндестік формулалар (буль алгебрасының заңдары)

3. Логикалық формулалардың классификациясы.


1 Пікірлер алгебрасының формулалары, олардың мәндестігі
Қарастырылған логикалық амалдардың () көмегі арқылы жай пікірлерден күрделі пікірлер құруға болады.

1 анықтама. Орындарына нақты пікірлерді қоюға болатын айнымалылар пропозицианалды айнымалылар немесе айнымалы пікірлер деп аталады.

Бұл айнымалылар үлкен латын әріптерімен белгіленеді.


2 анықтама. Пікірлер алгебрасының формулалары келесі түрде анықталады:

а) Әрбір пропозиционалдық айнымалы формула болып табылады



б) Егер және - формулалар болса, онда

де формулалар болады

в) Алдыңғы екі ереже бойынша құрылған формулалардан басқа

фомулалар жоқ.

Бұл анықтама индуктивті анықтама деп аталады.



3 анықтама. Егер пікірлер алгебрасының және фомулаларының құрамына кіретін пропозиционалды айнымылылардың кез келген мәнінде F1 және F2 формулаларының мәндері бірдей болса, онда бұл формулалар мәндес деп аталады.

Белгіленуі: F1≡ F2, F1<=> F2



Кез келген күрделі пікір (формула) аргументтері 0 немесе 1 мәнін қабылдайтын (бір-біріне тәуелсіз) фнкцияны анықтайды, ал функцияның өзінің мәні {1, 0} жиынына тиісті болады. Мұндай функциялар буль функциялары деп аталады.

Мысал.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   63




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет