Дәрістердің ҚЫСҚаша курсы электроника және схемотехника 1
жүктеу/скачать 2,49 Mb.
|
| 10 - ші ДӘРІС
Транзисторлы күшейткіш Күшейткіштер деп қуат көзінен айтарлықтай үлкен қуаттылығымен жүктемеге аз қуатты кірістік дабылының берілісімен басқарылатын құрылғы. Қосполярлы және өрістік транзисторларда құрылған күшейткіштер кеңінен таралды. Қазіргі уақытта, күшейткіштер көбінесе дайын күшейткіш Интегралдық микросызбалар (ИМС) түрінде орындалады. Күшейтуді жүзеге асырушы қарапайым ұяшық күшейткіш каскад деп аталады. Күшейткіштердің кірісіне берілетін электрлік дабылдар әр түрлі болуы мүмкін, мысалы үздіксіз өзгеруші шамалар түрінде бірполярлы немесе қосполярлы импульстар болуы мүмкін. Бұл дабылдар анықталынған физикалық шамаларға пропорционал. 2.1 сурет – Күшейткіш каскадының аса қарапайым сызбасы Кірістік дабыл транзистордың базасына беріледі. UБэ кернеуі ұлғайған кезде Iб ток және коллектордың тогы артады. Нәтижесінде Rк резисторда кернеудің құлауы ұлғаяды және Uкэ = ЕK - Iк RK ) кернеуі төмендейді. Uкэ = Uкэ.н кернеуіне қол жеткізген кезде, алдағы UБЭ ұлғаюы Uкэ кернеуінің өзгерісін және Rк резисторы арқылы өтуші тогын Iк шақытпайды. Бұл режимде Rк, ЕK - UKэ.н кернеуі түсірілген, сондықтан да коллектордың тогы IK = Iк,н = ( Ек – UКЭ.Н.) / RK.. Дифференциалды каскад КБ каскадын қарастыруда күшейткіштерді құрау кезінде біршама қиындықтардың қатары табылды. Бірішіден, тыныштық режимін тұрақтандыру кезінде RЭ кедергісінің көмегімен ОКБ әрекеті нәтижесінде каскадты күшейту коэффициентін айтарлықтай төмендету жүреді. Екіншіден, каскадтардың бір-бірімен байланысу кезіндегі күшейткіш коэффициенттері резистивті элементтерді жоғалту есебінен төмендейді. Үшіншіден, күшейткіштерде нөлдің дрефі бар. Бұл кемшіліктер бөлек-бөлек немесе толығымен дифференциалды каскадынан шектетілген, сондықтан да кездейсоқ кеңінен қолданысқа ие. Д ифференциалды каскадтың аса қарапайым сызбасы 2.2 суретте көрсетілген. 2.2 сурет - Симметриялыдифференциалды каскад V1, V2 транзисторлары және Rк1 және RK 2 резисторлары көпірді құрайды, бір диагональына Eк1 және – Eк2, ал басқасына –жүктеме қосылады. Каскадтың жоғары көрсеткіштері тек көпірдің жоғары симметриясы кезінде қол жетуі мүмкін. Симметриялы каскадтында RK1 = RK2 =RK , транзисторлары өзінің параметрлері бойынша бірегей. Бұл дифференциалды каскадты Интегралдық микросызбаларға (ИМС) ұқсас түрінде қндіру жолымен қол жеткізіледі. Дифференциалды каскад тыныштық режимінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді, нөлдік дрейфті жояды және түрлі әдіспен кірістік дабылдың қосылуын іске асырады. Операциялық күшейткіш Аса кеңінен таралған күшейткішті ИМС ретінде күшейткішті сызбалардың басты артықшылықтары шоғырланған операциялық күшейткіш (ОК) болып табылады. Кемшіліксіз операциялық күшейткіш кернеу бойынша кездейсоқ жоғары коэффициентке ие KU , үлкен кірістік кедергі RКІРІСТІК , аз шығыстық кедергі Rшығыстық . ОК тұрақты токтың күшейткіші, яғни тұрақты құрастырушыға дейін жиіліктердің кең спектрін күшейтеді. Осыдан, сурет – ОК сызбалық белгіленуі (а) және жеңілдетілген құрылымдық сызбасы (б) ЭҚК қуат көзі Еп, ток көзінен тұтынатын Iтұт , кернеу және қуат бойынша екіполярлы қуат көзінің таңдалуын іске асырады. KU , Rкір және R шығыстық параметрлері ИМС күшейткішті құрамдарын сипаттайды. Кірістік ток Iкір ИМС кіру электродының тыныштық күйін сипаттайды. Қуатты күшейткіш каскадтар Алда қарастырылған күшейткіштер қуатты, кернеуді және токты күшейтеді. Алайда, күшейткіштер жүктемеге беруге қабілетті қуат өте аз. Шығудағы жүктемеде күшейткіштерді құру кезінде күшейткіштен тұтынылатын көрінетін қуат, мысалы, аз қуатты электрлік қозғалтқыштар, орындаушы механизмдер және т.б., энергетикалық сұрақтар аса маңызды болып табылады. Тек пайдалы әрекет коэффициентінің жоғары мәні кезінде қуат көзінің энергия шығыны төмендейді, жартылай өткізгіштердің қыздырылуы төмендейді және оның қуаты төмендейді. Бұл жағдайда, тек өзінің құрылымымен ғана емес, сонымен қатар есептің ерекшеліктерімен қуатты күшейткіш каскадтарды қолданады. А класының қуатты күшейткіштің біртактілі сызбасы және оның жұмысының уақытша диаграммалары, жүктемемен трансформаторлы байланыс қолданылған суретте келтірілген. Сәйкес келуші трансформатор тұрақты құрастырушы дабылды бермейді, сондықтан да мұндай каскадтың жиілікті сипаттамасы сыййымдылықты байланысымен каскадтың жиілікті сипаттамаларына ұқсас. сурет - Қуатты күшейткіштің біртактілі сызбасы (а) және токтардың және кернеулердің уақытша диаграммалары (б) Тыныштық күйінде ( Uкір= 0 ) базаға берілетін, ығысу кернеуі есебінен Uсм, IБп. және Iк,п токтары арықыл өтеді. жүктеу/скачать 2,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|