Тақырып. Жоғары мектептегі оқыту үрдісінің әдіснамалық негіздері

Жалпы алғанда теориялық тұжырымдар жиынтығы, әдіснамалық білімнің құрылымын айқындаушы құрал ретінде. XVІІІ ғасыр соңында – XІX ғасыр басында білім беру мазмұның негізгі теориялар қалыптаса бастады. Олар материалдықтеория және білім беру мазмұның формальды атағын алады.

Білім беру мазмұнының материалдық теорияның жақтаушыларбілімнің негізгі мақсаты оқушыларға ғылымның әртүрлі саласынан көлемді білім беру,- деп айтады. Көптеген атақты педагогтар ( Я. А. Коменский, Г. Спенсер т.б.) материалдардықтеорияны жақтаған. Қазіргі кезде осы теорияны басшылыққа ұстанып келеміз.

Білім мазмұнының формалды теорияларын жақтаушыларыоқутудың танымдық-қызығушылық іс-әрекеттеріне көңіл бөлу, ақыл-есі, ойлау қабілеттерін ескеру қажеттілігіне мән беру керек деген.

Олар білімнің қайнар көзі ақыл болып табылады дейді. Сондай-ақ адамның ойлау қабілетін дамыту керек деп көрсетеді. Бұл теорияны Д. Локк, И.Г Пестолоций, И. Гербарт т.б. жақтайды.Формальды оқытуды жақтаушылар да, алғашқылар сияқты субъективтікмәнін жетебағалаған. К.Д.Ушинскийдің ойынша, мектеп адамның интеллектуалдық күшін дамыту, білімдендіру және оны қолдануды ұсынады. К.Д. Ушинский дидактикалық материалды және дидактикалық формальды әдістерін біріктіре қарастыру идеясын ұсынған.

XІX ғ –XX ғ білім беру мазмұның қалыптасуыныңдидактиканың прагматизм теориясы материалдық және формальдық білім беру мазмұның теориясына қанағаттанбаған жауап ретінде көрініс берді. АҚШ–та атақты педагогы Д. Дьюи негізін салған болды. Европада неміс педагогы Г.Кершенштейнер аналогиялық көзқарасты айтады.

Бұл теорияны жақтаушылары білім мазмұнының қайнар көзі тек бөлек сабақпен бітпейді, жалпы және жекебалалар әрекетімен, - деп ойлады. Негізгі оқушылардан практикалық әрекет және өз бетімен тапсырманы шешуін талап етеді. Әр түрлі оқу ойындарын формасы, практикалық білімдер, өзіндік жеке жұмыстар балалардың оқу әрекетін жоғарлатады.Америкалық мектепте дидактикалық прагматика теориясы білім моделі мен әдісіне әсер еткен.