Биологиялық жүйелердегі түрлі үрдістер: АТФ синтезі, бұлшық еттің жиырылуы, нерв импульсының таралуы т.б., мембрана арқылы зат тасымалына байланысты . Осы үдерісті зат тасымалдану деп атайды.
Тасымалдау құбылыстарына диффузия (зат массасының), тұтқырлық (импульстің), электр өтімділік (электр зарядының) тасымалдаулары жатады.
1. Белсенді тасымалдау
2. Белсенді емес тасымалдау
Тасымалдану түрлері:
Егер зат тасымалы электрохимиялық потенциалдың кемуімен, яғни энергия шығынын қажет етпейтін болса, ол тасымал белсенді емес деп аталады
Егер зат тасымалы электрохимиялық потенциалдың кемуімен, яғни энергия шығынын қажет етпейтін болса, ол тасымал белсенді емес деп аталады
Белсенді тасымалдау – заттардың арнайы энергия пайдаланып электрохимиялық градиентке қарсы ауысуы.
Белсенді емес (пассив) тасымал
Белсенді емес (пассив) тасымал
энергия жұмсалмайды
Диффузия
Жеңілдетілген диффузия
Фильтрация
Белсенді (актив) тасымал
энергия жұмсалады
Насос ақуыздар
Эндоцитоз
Экзоцитоз
жоғары
төмен
Бұл қиын жұмыс!!!
жоғары
төмен
Weeee!!!
Белсенді тасымал
Белсенді тасымалдың түрлері
Нартий-калий насосы
Белсенді емес тасымалдану
Фильтрация
Осмос
Қарапайым диффузия
Жеңілдетілген диффузия
Липидттік қабат арқылы
Липидттік биқабат саңылауы арқылы
Қозғалмалы
тасмалдаушы
Бекітілген
тасмалдаушы
Ақуыз саңылауы арқылы
Белсенді емес тасымалдану
Фильтрация
Осмос
Қарапайым диффузия
Жеңілдетілген диффузия
Липидттік қабат арқылы
Липидттік биқабат саңылауы арқылы
Қозғалмалы
тасмалдаушы
Бекітілген
тасмалдаушы
Осмос – мембрана арқылы су молекуласы заттарының концентрациясы аз жағынан көп жағына қарай ығысуы.
Еріткіштің мұндай қозғалысын жасайтын күш осмостық – итерме қысым деп аталады.