«Дінтану-Философия» мамандығының 1 курс студенті Дамир Оразәлі Дін мен психологияны біріктіру жолында
жүктеу/скачать 17,3 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Дінтану-Философия» мамандығының 1 курс студенті Дамир Оразәлі Дін мен психологияны біріктіру жолында
|
Өскемен қаласы С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан Университеті «Психология және педагогикалық коррекция» кафедрасының сениор-лекторы, магистрі Матаева Б.Ү. «Дінтану-Философия» мамандығының 1 курс студенті Дамир Оразәлі Дін мен психологияны біріктіру жолында Дін - әлемдік өркениеттегі барлық қоғамдық құрылыстарға тән тарихи, саяси - әлеуметтік, дүниетанымдық және психологиялық құбылыс. Ол ықылым замандардан бері адамдармен бірге жасасып келеді. Оны ең тұжырымды түрде Құдай мен адамның арақатынасы, адамның танымынан тыс күштердің барлығын мойындау және соған илану деп анықтауға болады. Дін туралы арнайы ғылымды – дінтану дейміз.Психология да, дін де адамға қиын өмірлік жағдайларды жеңуге көмектеседі. Психолог иманды, иманды психолог бола алады. Психологиялық білімді белсенді түрде зерттеп, өз қызметінде қолданатын діни қызметкерлер бар. Діни тәжірибе мен діни білімді өз қызметінде тиімді пайдаланып жүрген психологтар бар. Бірақ қиылысу нүктелері мен ортақ белгілерден басқа, психология мен діннің бірқатар түбегейлі айырмашылықтары бар. 1-Дін психологиясы қандай? Психология адам қатыса алатын барлық дерлік нәрсені зерттейтіні сияқты, ол дінді де зерттейді. Психология ғылымы адамның тәжірибесі мен мінез-құлқының әрбір бөлігін талдау әрекеті болып табылады . Дін психологиясы мінез-құлықты болжау үшін діндегі көзқарастардың әсерін ашуға бағытталған. Оның мақсаты – діни сананы діни үлгілермен және мінез-құлықпен байланыстыру. Көптеген психологтар осы жылдар ішінде дінге өзінше анықтама бергенімен, дін мен руханият психологияның терең тамыры деп айтуға болады. 2-Дін адамдарға өмірдің мәнін бере алады. Көптеген діндар адамдар үшін дін өмір салты болып табылады. Біреу дінді ұстанатын болса, бұл оған мағына береді. Әлем үлкен және онда көптеген сұрақ белгілері бар. Көптеген адамдар үшін дін бұл уайымдарды тыныштандырады және оларға берік негіз береді. . Дін белгілі бір өмір салтын белгілеуге бейім. Бұған жауап беретін мораль, басқаларға қалай қарайтынымыз, өлгенде не болатыны туралы сенім және т.б. кіреді. Дін әдетте біреуге шіркеу немесе ғибадатхана сияқты ұйымға кіру құқығын береді. Екі көзқарастың арасындағы алшақтықты Құдайдың еркіне мойынсұнып, өзінің жалғыз ұлын құрбандыққа шалуға ниет еткен әйгілі інжіл оқиғасымен келтіреді). Діни тұрғыдан алғанда, Құдайдың еркін орындауға деген осындай шешімділік таңғаларлық қасиет болып саналады. Психологиялық тұрғыдан алғанда, сіздің басыңыздағы балаңызды өлтіруді бұйырған дауыстар емдеуді қажет ететін ауыр психикалық бұзылыстың айқын белгісі болып табылады. Дін адамды Құдаймен үйлесімділікке үйретеді. Психология адамдарды, ең алдымен, өзімен және басқалармен үйлесімділікке жетелейді. Дін Құдайға, психология адамға жауапкершілік жүктейді. Діни дүниетаным адамның күнәны өзінен іздеуін талап етеді, адам қанша күнә тапса, соғұрлым жақсы. Психология адамға күнәкарлық (невротикалық кінә) сезімінен арылуға көмектеседі. Дін ол ұлттық және жергілікті құбылыс. Әлемдік діндер болғанымен, әр елдің өз діні бар деп айтуға болады. Психология ғылым ретінде әмбебап құбылыс. Мектептері, бағыттары, әдістемелері әртүрлі болғанымен, әр елде психология бір ғылым екені рас. Дін бір принцип жүйесіне негізделген және басқа көзқарастарды қабылдамайды. Психология әртүрлі әдіснамаларға, адам табиғаты туралы әртүрлі идеяларға негізделген. Дін мәңгілік болуға ұмтылады, бір күні оның діні ешкімге қажет болмай қалады деп сену қиын. Психология мәңгілік емес, пайдалы болуға ұмтылады. Осылайша, әйгілі психоанализ бүгінде психологтар мен психотерапевттердің сұранысына ие емес, қазіргі уақытта мамандардың бірнеше пайызы ғана оны өз жұмысында қолданады. Дегенмен, психологтар бұл фактіге мүлдем ренжімейді, бірақ адамдарға көмектесудің жаңа әдістерін әзірлейді және қолданады. Дін қайшылықтарды сын көтермейді және оның ақиқаттарын дәлелдеуді талап етпейді. Психология дәлелді қажет етеді және бақыланатын сыншылдыққа негізделген. Діндар адамдарды толық білімі бар дейді. Психологтардың білімі шектеулі және өз жұмысында «шектеулі оқыту» стратегиясын қолданады. Жоғарыда келтірілген мәлімдемелердің кейбірін дәлелдеуге болады. Мен тек қорытындының даусыз қалғанын қалаймын: психология мен дін - әртүрлі құбылыс, әртүрлі сала. Олардың арасында ортақ нәрсе көп. Бүгінде ғылым мен дін бұрынғыдан да жақын екенін айтады. Дегенмен, олар қаншалықты жақын болғанымен, олар әртүрлі субъектілер болып қала береді. Әдебиеттер: 1. Агацци Э. Человек как предмет философии // Вопросы философии.- 1989. - № 2 2. Ананьев Б. Г. Человек как предмет познания. - Л., 1968 3. Баженов Л.Б. Обладает ли наука особым эпистемологическим статусом? // Ценностные аспекты развития науки. М., 1990. 4. Бахтин М.М. Автор и герой : К философским основам гуманитарных наук. СПб., 2000. 5. Келле В.Ж. Духовная и интеллектуальная составляющие культуры // Вопр. философии. 2005. № 10. 6. Келле В. Социальные аспекты взаимоотношения интеллектуальной и духовной ветвей культуры //Человек вчера и сегодня: междисциплинарные исследования [Текст] Рос.акад.наук, Ин-т философии; Отв.ред. М.С.Киселева. М.: ИФРАН, 2008. 7. Маслоу А. По направлению к психологии бытия. М., 2002. жүктеу/скачать 17,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|