2 Ғылыми-зерттеу зертханалары
Ферроқорытпалар және қалпына келтіру процестері зертханасы. Зертхананың құрылу тарихы ферроқорытпалар және қалпына келтіру процестері зертханасы 20 жылдан астам уақыт бойы зертхана меңгерушісі болған токен Ғабдуллаұлы Ғабдуллиннің есімімен аталады. Т.Ғ. Ғабдуллин мектебінің негізгі бағыты Қазақстанның марганец шикізатын өңдеу процестерінің теориялық және технологиялық негіздерін, қатардағы және кешенді ферроқорытпаларды балқыту кезіндегі кондициялық емес материалдар мен өндіріс қалдықтарын әзірлеу болып табылады.
Зертхананың негізгі ғылыми-практикалық бағыты:
Күрделі жүйелердегі фазалық тепе-теңдік бойынша іргелі деректер базасында қорытпаларды алудың қолданыстағы технологияларын дамыту және жетілдіру.
Қазақстанның минералды шикізатын ферроқорытпаларға металлургиялық қайта бөлу процестерін физика-химиялық және эксперименттік зерттеу.
Ферроқорытпалар және қалпына келтіру процестері, зертхананың ғана емес, Қазақстан Республикасының барлық ферроқорытпа саласының дамуына техника ғылымдарының докторы, профессор, ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының корреспондент-мүшесі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, Украина ЖМ ҒА шетелдік мүшесі, зертхана меңгерушісі және химия-металлургия институтының директоры болған ҚР Минералдық ресурстар академиясының академигі Манат Жақсыбергенұлы Толымбеков баға жетпес үлес қосты.
Материалдық-техникалық база зертханада трансформатор қуаты 200 кВА ірі зертханалы кен термиялық пешпен және ферроқорытпалар өндірісінің көмір термиялық және металл термиялық процестерін әзірлеуге және модельдеуге мүмкіндік беретін қуаты 80 кВА тазарту пешімен жабдықталған.
Сурет 1 – Тазарту пеші трансформатордың қуаты 100 КВ∙А
Тамман кедергі пеші - зертханалық жұмыстарды жүргізу үшін;
Тарелка тәрізді гранулятор-ұсақ және сусымалы материалдарды тегістеуге арналған;
Зертханалық жақ ұсатқыш-әртүрлі сынамалар мен материалдарды бастапқы ұсақтауға арналған;
Сынамаларды истиратор-химиялық талдауға беру алдында әртүрлі кендер мен басқа да құрғақ материалдардың аспаларын механикалық абразиялау үшін;
Муфельді пеш - материалдарды кептіруге және термиялық өңдеуге арналған;
Электронды таразылар - шихта материалдарын 100 кг-ға дейін ілуге арналған;
Зертханалық таразылар-зертханалық жұмыстарға шихта материалдарының ілмегін дайындау үшін.
Сурет 2 – Кен термиялық пеш трансформатор қуаты 200 КВ∙А
Сондай-ақ, зертхана ұжымы институттың басқа зертханаларымен, мысалы, ҚР СТ ИСО/МЭК 17025-2007 талаптарына сәйкестікке ҚР аккредиттеу жүйесінде аккредиттелген орталықтандырылған химиялық талдау зертханасымен ынтымақтастықта минералды шикізатты түрлі ферроқорытпаларға металлургиялық қайта бөлу бойынша жобаларды табысты іске асыра алады.
Зертхана қызметкерлері шикізат пен материалдарға арналған технологиялық тапсырмаларды, регламенттерді, бизнес-жоспарларды және техникалық шарттарды әзірлеумен және жасаумен айналысады.
Әртүрлі мақсаттағы ферроқорытпаларды балқыту процестерін технологиялық сүйемелдеуді жүзеге асырады.
Ресей мен Украинаның ғалымдарымен және металлургтерімен тығыз жұмыс істейді.
Зертханалық зерттеулердің нәтижелері республиканың металлургия зауыттарында Ферроқорытпа өндірісінің технологияларын өнеркәсіптік енгізу актілерімен расталды.
Қызметкерлер Бейжің ғылым және технология университетінде (Пекин қ., ҚХР), Лотарингия университетінде (Мец қ., Франция), УрФУ-да шетелдік ғылыми тағылымдамадан өтті. Ресейдің Тұңғыш Президенті Б. Н. Ельцин (Екатеринбург қ., РФ).
Зертханада жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бойынша магистранттар мен PhD докторларын даярлау жүргізіледі.
Зертхана қызметкерлерінің ғылыми еңбектері: «Орталық Қазақстанның марганец кенін металлургиялық өңдеу» (авторлары Е.А. Букетов, Т. Г. Габдуллин, т. д. Такенов), «марганец қождарының физикалық-химиялық қасиеттері» (авторлары Т. Г. Габдуллин, т. д. Такенов, С. О. Байсанов, Е. А. Букетов) және «Қазақстанның марганец саласының қалыптасуы мен дамуы» (авторлар Б. А. Святов, м. ж. Толымбеков, С. О. Байсанов) монографиялары металлургияны жалпылау және дамыту болып табылады. марганец Ферроқорытпалары Қазақстанның минералды шикізатына қатысты қолданылады және технологиялық бойынша ТМД металлургтері үшін анықтамалық материал болып табылады.
Қазіргі уақытта зертхана қызметкерлері өз еңбектерін Web of Science және Scopus деректер базасына кіретін шетелдік журналдарда үнемі жариялап отырады.
Сурет 3 – Теориялық және практикалық негіздерді әзірлеу бойынша ғылыми жұмыс кристалды кремний өндіру технологиясы Қазақстан Республикасының Президенті жеке атап өтті Нұрсұлтан Назарбаевпен
Зертханалық-эксперименттік жұмыстар жағдайда шикізат пен материалдардың қасиеттерін зерттеу процестердің оңтайлы параметрлерін таңдауға және одан әрі зерттеу бағытын анықтауға мүмкіндік береді.
Сурет 4 – Студенттер жұмыс барысында
Зертхананы дамытудың перспективалық бағыттары еліміздің ірі металлургиялық кәсіпорындарымен, атап айтқанда, Ақсу және Ақтөбе ферроқорытпа зауыттарымен, "ТМЗ" ЖШС, "ТЭМК" АҚ, "Tau-Ken Temir" ЖШС және т. б. ынтымақтастықты одан әрі дамыту.
Тотықсыздандырғыш ретінде арнайы кокс пен ұзын жалынды көмірді қолдана отырып, көмір термиялық әдіспен кристалды кремний өндірісі болып табылатын жаңа технологияларды игеру.
Достарыңызбен бөлісу: |