Диплом алдындағы тәжірибе туралы есеп мамандығы 6B01707 Қазақ тілі мен әдебиеті
ДЖ енгізудің болжамды (күтілетін, жоспарланатын) тиімділігі
жүктеу/скачать 0,52 Mb.
|
Кажгабиева А.Е есеп
|
2.5 ДЖ енгізудің болжамды (күтілетін, жоспарланатын) тиімділігі Қазақтың реалистік ертегілерінің бір ерекшелігі «Алпысқа келгенде ақыл сұра» сюжеті болса керек. Бұрын алпыс жасында әке өлтірілсе, ертегідегі бұл дана қария елге сыйлы адам болады. Бұл патриархалдық қоғам дәстүрінің нығаюын көрсететін құбылыс. «Жақсылық пен жамандық», «Үш сөз» ертегілері мінез-құлық, адамгершілік тақырыптарына құрылған. Жамандық жаяу келсе, жақсылық үшін жаяу кетеді. Бірақ жаратылысынан данышпан бай қызын иемденіп, мақсатына жетсе, ақымақ Жамандық қасқыр мен арыстанға жем болады «Екі жетім» ертегісінде өгей шешенің мазақтауы, ал «Ұр тоқпақ» ертегісінде ұры ұрған ұры бейнеленген. «Ұрлық – қорлық» деген сөз осыдан шыққан. Шынайы-реалистік ертегілерде ең адал, ақылды адам халық арасынан шығады. Мұның тамаша мысалы - Аяз ата. Хан қырық нөкерлеріне адамның, құстың, шөптің жамандығын табуды бұйырғанда, Аяз би адамның жамандығына ғашық болады. Бірақ оның жамандығы санасында емес, өмірінде, кедейлігінде. Ақырында ол өз заманының нағыз дана жігіті болып шығады. Меңсұлуға үйленіп, хан болды. Ер болса да асыра сілтемейді, «Аязыңды біл» деп іштей ойлайды. Мұндай дана, әділ адамға қырық патша сарайы қарсы тұрады. Аязбидің ертегісінде халық үстем тапты, оның бейқамдығын, ақымақтығын келемеждеді. Қазақтың реалистік ертегілерінде қоғамның төменгі қабатынан шыққан «кішкентай қаһармандар» (М.Горький) көптеп кездеседі. Оларды бірде ақсақ, ұзын бойлы, тиін кейпінде, кейде хан мен байларды алдап тазшы етіп айтады. Ол қатты желге ұшып кеткен еңбекқор балықшы. Бірақ күніне екі балық ауласа, біреуін түлкі жейді. Ақыры үш дәуді ептілікпен жеңіп, түлкіден кек алады. «Тоғыз тоқылдақ – бір қиыршық тас» әңгімесінде жәбірленушіні зорлаушылардан ажырату туралы көп айтылады. Бұл зорлық бәйбішенің тоғыз ұлы мен тоқалдан туған Шыңкілдек арасында болған көрінеді. Түптеп келгенде, күштінің әлсізге қиянаты болады. Әлсізге көмектесу – қазақ ертегілеріндегі халықтық белгілердің бірі. жүктеу/скачать 0,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|