2.Зерттеу қызметін ұйымдастыру кезінде субъект-субъектілік қатынастарды дамыту
Әдетте оқу процесінің сипатын анықтайтын типтік білім беру жағдайында "мұғалім" — "оқушы"стандартты позициялық схемасы жүзеге асырылады. Біріншісі білімді таратады, екіншісі оны игереді; мұның бәрі сынып-сабақ схемасы аясында болады. Зерттеу қызметін дамыту кезінде бұл ұстанымдар шындыққа тап болады: тақта үшін соншалықты таныс білімнің дайын стандарттары жоқ: тірі табиғатта көрінетін құбылыстар дайын схемаларға механикалық түрде сәйкес келмейді, бірақ әр нақты жағдайда тәуелсіз талдауды қажет етеді. Бұл білім беру іс-әрекетінің субъектілік парадигмасынан қоршаған шындықты бірлесіп түсіну жағдайына эволюцияның басталуын бастайды, оның көрінісі "әріптес-әріптес"жұбы болып табылады. Екінші компонент - "тәлімгер-кіші жолдас" шындықты игеруге байланысты практикалық іс-әрекет дағдыларын мұғалімнен оқушыға беру жағдайын болжайды. Бұл беріліс "тәлімгер" позициясының және маманның, мұғалімнің, оның тасымалдаушысының жоғары жеке беделін анықтайтын тығыз жеке байланыста болады. Қарастырылған позициялық эволюцияның негізгі нәтижесі зерттеу қызметіне қатысушылардың төзімділік шекараларын кеңейту болып табылады. Мұғалім үшін бұл дамудың, оқытудың және тәрбиенің интегративті дидактикалық құралы, ол балаларда нақты дағдылар мен зерттеу дағдыларын дамытуға және дамытуға мүмкіндік береді, ал оқушы үшін бұл оның шығармашылық әлеуетін барынша ашуға мүмкіндік береді. Бұл әрекет өзін жеке немесе топта көрсетуге, өз күшіңізді сынап көруге, біліміңізді қолдануға, пайда әкелуге, көпшілік алдында нәтиже көрсетуге мүмкіндік береді. Бұл студенттердің өздері көбінесе тапсырма түрінде тұжырымдайтын қызықты мәселені шешуге бағытталған іс-әрекет, бұл әрекеттің нәтижесі-мәселені шешудің табылған тәсілі - практикалық, маңызды қолданбалы мәнге ие және, ең бастысы, ашушылардың өздері үшін қызықты және маңызды
3. Зерттеу қызметінің дағдыларын қалыптастыру бойынша жұмыс
Әр балаға табиғи түрде қоршаған әлемді білуге және зерттеуге бейімділік беріледі. Дұрыс қойылған оқыту осы бейімділікті жетілдіріп, Дағдылар мен дағдыларды дамытуға ықпал етуі керек.
Зерттеу қызметінің тиімділігі оқушының осы қызметке деген құштарлығының өлшеміне және оны орындау қабілетіне байланысты.
Балалардың оқу жұмысын осылай ұйымдастыру өте маңызды, сондықтан олар зерттеу процедурасын біртіндеп игеріп, оның барлық кезеңдерінен өтеді:
* зерттеу қызметін ынталандыру;
* мәселені қою;
* нақты материалды жинау;
* алынған материалды жүйелеу және талдау;
* гипотезаларды ұсыну;
* гипотезаларды тексеру;
* гипотезаларды дәлелдеу немесе жоққа шығару.
Мұнда мұғалімнің міндеті-аталған кезеңдердің әрқайсысын іс жүзінде жүзеге асырудың қарапайым және ыңғайлы құралдарын табу.
1. Зерттеу қызметін ынталандыру әртүрлі тәсілдермен жүзеге асырылады: Сіз күтілетін нәтижелердің маңыздылығына назар аудара аласыз, түпнұсқа немесе күтпеген жерден тұжырымдалған оқу тапсырмасын ұсына аласыз және т. б.
2. Мәселені қою әртүрлі тәсілдермен де жүзеге асырылуы мүмкін. Ең дұрысы, оны ынталандырушы мәселені шешу нәтижесінде оқушының өзі тұжырымдауы керек. Алайда, нақты мектеп тәжірибесінде бұл әрдайым бола бермейді: көптеген оқушылар үшін мәселені өз бетінше анықтау қиын. Сондықтан алдымен мұғалімнің бақылауы қажет.
3. Нақты материалды жинау тиісті оқу немесе арнайы әдебиеттерді зерделеу кезінде немесе сынақтар, сынамалардың барлық түрлері, жеке мәселелерді шешуге тырысу арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Сынамалар (сынақтар) кез-келген логикадан айырылған хаотикалық болмауы керек. Көбінесе олардың бағытын нұсқаулар, сызбалар, түсініктемелер және т. б. арқылы көрсету қажет.
4. Алынған материалды жүйелеу және талдау кестелер, диаграммалар, диаграммалар, графиктер және т.б. көмегімен пайдалы, олар қажетті қасиеттер мен заңдылықтарды көзбен анықтауға мүмкіндік береді.
5. Гипотезалар тестілеу процесінде немесе нақты материалды жүйелеу кезінде де, қазірдің өзінде жүйеленген нақты материалдың ерекшеліктерін анықтау кезінде де болуы мүмкін.
6. Гипотезаларды тексеру сенімнің нығаюына немесе болжамдардың ақиқатына күмәндануға мүмкіндік береді және олардың тұжырымдарына өзгерістер енгізуі мүмкін. Көбінесе гипотезаларды тексеруді тағы бір сынақ арқылы жүргізген жөн. Бұл ретте жаңа сынаманың нәтижесі бұрын алынған нәтижемен салыстырылады.
7. Соңғы кезеңде бұрын расталған немесе нақтыланған гипотезалардың ақиқаттығы дәлелденді; керісінше, олардың жалғандығын қарсы мысалдар арқылы анықтауға болады. Мұғалімге барлық кеңестерді ұсыну маңызды: бұл проблемалық жағдайдың схемалық бейнесі, дәлелдеу идеясын ұсынатын арнайы белгілері бар сурет және т. б. болуы мүмкін.
Көріп отырғанымыздай, зерттеу тапсырмасын толық орындау тиісті әдістемелік қамтамасыз етуді Мұқият дайындауды қажет етеді
Қорыта келгенде Әр мұғалімнің аса маңызды міндеттерінің бірі әр оқушының бойындағы қабілетті, икемділікті көре білу болып табылады. Дарынды балаларды іздеу, оларды оқыту мен тәрбиелеу қоғам үшін бүгінгі күні өте қажет. Әрбір дарынды адам, еңбекке бейім, шығармашылык тапқырлықпен жігерлі еңбек етеді. Осы қасиеттерді біз мектеп тарапынан әр оқушының бойынан анықтай білуіміз керек. Осыған байланысты біз мектепте психологпен ақылдаса отырып, ата-аналардан, күнделікті сабақ өткізетін мұғалімдерден сауалнама ала отырып, дарынды баланы іріктеп аламыз. Сонымен дарынды, таланты бала деп баланың, ата–ананың, мектептің үздіксіз еңбегінің жемісін айтуға болады.
Қандай дарынды бала болмасын, оның барлығы өз бетімен ғылыми жұмыс жазуға, зерттеу, ізденіске бара алмайды. Ол үшін мұғалімнің көмегі, ақыл- кеңесі, зерттеу бағыты қажет.
Ғылыми жұмысты жазу, іздену тер төгетін еңбекті қажет ететіні түсінікті. Ал оны қорғау да өте күрделі мәселе. Осыған орай, мектептерде оқушылардың ғылыми қоғамының жұмыстарын жандандыру - үлкен міндет.
Елбасымыз Н.Назарбаев 2010 жылғы жолдауында «Біз толайым табыстарға қол жеткізіп, биік белестерді бағындырдық, алайда алар асуымыз әлі де алда» деп ой айта келіп, мұғалімдерге де үлкен міндеттерді жүктегені мәлім. Ендеше келешекте Қазақстанның қарыштап дамуына өз үлесін қосатын бүгінгі оқушы – ертеңгі азамат болғандықтан, оқу үрдісін жаңартып, білім сапасын арттыру мұғалім құзырындағы жауапты іс.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Қ.Бітібаева «Оқушыларды ғылыми – зерттеу жұмысына баулу
жолдары», Семей «Үш биік баспасы ЖШС»
2.Ү.Б.Жексенбаева «Оқушылардың ғылыми–зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру» Алматы, 2005 ж.
4. Қ.С. Құдайбергенова «Педагогтың шығармашылық өнері».
5. Мелхорн Г., Мелхорн Х.- Г.Гениями не рождаются. Общество и способности человека. - М., 1989 г.
6. Венгер Л.А., Венгер А.Л., Домашняя школа. - М.1994 г.
7. Савенков А.И.,Одаренный ребенок в массовой школе/М:Сентябрь, 2001 г.
8.Лейтес Н.С., Об умственной одаренности. - М.,1968 г.
9. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы 1999 ж.
10. Қазақстан мектебі, №2-2005 ж.
3 ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫ
3.1 Біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулерді дәрежелік қатарлар көмегімен шешу
МАЗМҰНЫ
|
КІРІСПЕ
|
1
|
1
|
БІРТЕКТІ ДИФФЕРЕНЦИАЛДЫҚ ТЕҢДЕУЛЕР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
|
2
|
1.1
|
Біртекті дифференциалдық теңдеу ұғымы
|
2
|
1.2
|
Бірінші ретті біртекті сызықты дифференциалдық теңдеулер
|
6
|
1.3
|
Екінші ретті біртекті сызықты дифференциалдық теңдеулер
|
9
|
|
ҚОРЫТЫНДЫ
|
12
|
|
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
|
13
|
ҚОРЫТЫНДЫ
Мен М.Әуезов атындағы ОҚУ- дың Жаратылыстану ғылымдары және педагогикасы жоғары мектебінің 4-курс ЕП-19-11к1 тобының студенті Бақберген Аружан Жұмаділқызы 06.03.–28.04.2023 аралығында М.Әуезов атындағы ОҚУ- дың Жаратылыстану ғылымдары және педагогикасы жоғары мектебінің «Математика» кафедрасында дипломалды практикадан өттім. Практикада барысында маған жетекшілік жасауға Алибекова Жазира апай бекітілді. Ең алдымен біздерді Жаратылыстану ғылымдары және педагогикасы жоғары мектебі материалдық техникалық базасымен, педагогикалық ұжыммен, мектеп ережелерімен және ішкі тәртібімен таныстық. Жаратылыстану ғылымдары және педагогикасы жоғары мектебі қазіргі заманауи технологиялармен жабдықталған. Практиканттар үшін жеке және ғылыми зерттеу жұмыстарымен айналысуға зор мүмкіншіліктер жасалған.
Дипломалды практика кезінде жеке тапсырма мен ғылыми зерртеу жұмысын дайындадым. Маған берілген жеке тапсырма «Ұлы математиктер» тақырыбында, ал ғылыми зерттеу жұмысымның тақырыбы «Біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулерді дәрежелік қатарлар көмегімен шешу ». Тақырыбыма қатысты материалдарды жинақтау үшін кітапханада, ақпарттық орталықта оқулықтарымен жұмыс жасадым. Берілген тапсырмаларды орындау барысында жетекшілеріммен тығыз байланыста болдым. Ол кісілермен бірге жоспар құрып, әр жасаған жұмыстарымды уақытылы тексертіп отырдым. Соның арқасында ғылыми жұмысты жазу жолдарын меңгердім.
Дипломдық жұмыстың тақырыбы бойынша практикалық материалдарды жинақтап, өңдеп және саралау жолдарын меңгердім. АКТ-ны және цифрлық білім ресурстарын пайдалана отырып, дипломдық жұмысқа қажетті материалдарды жинақтадым. Зерттеу тақырыбына қатысты білімімді тереңдетіп, жинақталған материалдарды сараладым. Дипломдық жұмысты жазуға қатысты нормативтік-құқықтық құжаттармен таныстым және ғылыми-әдістемелік зерттеулерді талдадым. Материалдарды жүйелеп, тұжырымдадым. Дипломдық жұмысымды талапқа сай рәсімдеуді үйрендім.
Дипломалды практиканың мақсаты мен міндеттерін толық орындадым. Жеке тапсырма мен ғылыми зерттеу жұмысын орындау кезінде ЖОО-да алған теориялық білімдерімді практикамен ұштастыра отырып, зерттеу жұмысымды өз дәрежесінде аяқтадым.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.Власова Б. А., Зарубин B. C., Кувыркин Г. Н. Приближенные методы математической физики: Учебник для вузов. – М.: Изд-во МГТУ им. Н. Э. Баумана, 2001. – 700 с.
2. Демидович Б. П." Краткий курс высшей математики" учебное пособие 2011г.
3. Матвеев Н.М. «Дифференциальные уравнения», Москва «Просвещение» 1988, Глава 8, стр. 194−215.
4. Трикоми Ф. Дифференциальные уравнения. Перевод с английского. – М.: Букинист, 2003. – 352 с.
5. Дж. Болл «Бәрі де сандар туралы» Алматы кітап 2006 ж
6. Азия транзит әдеби – танымдық журналы.
7. Кулекеев К.Д. «Математикалық физика теңдеулері», Оқулығы. - Алматы: ЖШС РПБК “Дəуір”, 2012. - 216 б.
8. Хомпыш Х. «Математикалық физика теңдеулерi» Оқу құралы. –Алматы, Қазақ университетi, 2017 -295 б.
9. Мустахишев К.М., Ералиев С.Е., Атабай Б.Ж. Математика (толық курс). –Алматы: NSN-Company, 2009. -429 с.
10. Мустахишев К.М., Атабай Б.Ж. Амалдық есептеулерді қолданып дифференциалдық теңдеулерді шешу. Есептеу-сызба жұмыстарға әдістемелік нұсқаулар мен тапсырмалар (5В071800 Электр энергетикасы мамандығына арналған). 1 бөлім. – Алматы: АЭжБУ, 2014. -20 б.
11. Мышкис А.Д. Математика для ВТУЗов. Специальные курсы. –М.: Наука, 2000.
Достарыңызбен бөлісу: |