Дипломдық жұмыс кіріспе, 3 тараудан тұратын негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады
жүктеу/скачать 1,43 Mb.
|
Мәжит Наздана дипломдық жұмыс (1)[53]
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.2 Серікке әсер ететін куштер моменті
| СЕ РІКТІҢ ҚОЗҒА ЛЫС ТЕ ҢДЕ УІ
Е се птің қойылымы Серіктің орбита лды ба ғда ры де п оның және сәйке сінше және өсте ріне сәйке с ке ле тін орбита лды координа тта р жүйе сінде гі тыныштық күйін а йта мыз. Се ріктің орбита лды ба ғда ры криста лда рды өсіру бойынша ға рыштық экспе риме нтте р жүргізу үшін е ң ыңға йлы. Ыңға йлылық, бұл ре жимде гирожүйе нің кине тика лық моме нтінің жина луы ба яу жүре ді ‒ көрсе тілге н жа ғда йда гра вита циялық моме нт нөлге те ң, а л а эродина мика лық моме нттің ша ма сы а з. Се ріктің орбита лды ба ғда р ре жимінде күн ба та ре яла рының эле ктр эне ргиясын өндіру мүмкіндігі төме н болуы, осы ре жимнің ке мшілігі болып та была ды . Орбиталды ба ғда рла у жа ғда йын қа ра стыра йық, мұнда ғы өсі өсіме н, а л өсі өсіме н сәйке с ке ле ді. Бұл жа ғда й мына қа тына спе н сипа тта ла ды: (2.1.1) Координа тта р жүйе сі. Біз ше ңбе рлік орбита бойыме н қозға ла тын гирожүйе а рқылы тұра қта ндырыла тын се рікті қа ра стыра мыз.Се ріктің а йна лма лы қозға лысын сипа тта у үшін ке ле сі координа тта р жүйе сін е нгізе міз. Же рдің жа са нды се рігін ше ңбе рлік орбита а рқылы қозға ла тын гироста т де п е се пте йміз. Се ріктің қозға лысын сипа тта у үшін үш оң де ка рттық координа тта р жүйе сін па йда ла на мыз: се рікпе н ба йла нысқа н координа тта р жүйе сі, се ріктің орбита лды координа тта р жүйе сі және Же рме н ба йла нысқа н гринвичтік координа тта р жүйе сі. Осы координа та ла р жүйе сінің сызба сы төме нде гі 2.1-суре тте көрсе тілге н. се рікпе н ба йла нысқа н координа тта р жүйе сінің өсте рі се ріктің ба с ине рция өсте ріме н сәйке с ке ле ді. өсі оның бойлық өсіне па ра лле ль, өсі күн ба та ре яла рының жа зықтығына пе рпе ндикуляр. , , – се рікпе н ба йла нысқа н координа тта р жүйе сінің бірлік ве кторла ры. Орбита лды координа тта р жүйе сінің ба с нүкте сі се ріктің ма сса ла р це нтрінде орна ла стырыла ды. өсі ге оце нтрлік ра диус-ве ктор ба ғытыме н ба ғытта ла ды, өсі – се ріктің орбита лды қозға лысының кине тика лық моме нтінің ве кторы бойыме н ба ғытта ла ды.– жүйе нің бірлік ве кторла ры. Гринвичтік координа тта р жүйе сінің ба с нүкте сі Же рдің ма сса ла р це нтріме н сәйке с ке ле ді. жа зықтығы эква тордың жа зықтығыме н сәйке с ке ле ді, өсі гринвич ме ридиа нын қиып өте ді, а л өсі Же рдің а йна лу өсі бойынша Солтүстік полюске ба ғытта лға н. 2.1 – суре т. Се ріктің қозға лысын сипа тта йтын координа тта р жүйе сі Орбита лды координа тта р жүйе сіне н гринвичтік координа тта р жүйе сіне өту ма трица сын де п бе лгіле йміз, мұнда ғы және өсте рі а ра сында ғы бұрышта рдың косинусы. Бұл ма трица ның эле ме нтте рі гринвичтік координа тта р жүйе сінде гі се ріктің ма сса ла р це нтрінің жылда мдығының компоне нтте рі ме н координа тта ры а рқылы көрсе тіле ді. жүйе сіне н және жүйе ле ріне көшу ма трица ла рын сәйке сінше және де п бе лгіле п а ла мыз. Мұнда ғы және өсте рі а ра сында ғы бұрышта рдың косинуста ры. қа тына сы дұрыс болып та была ды. Орбита лды координа тта р жүйе сіне н ба йла нысқа н координа тта р жүйе сіне көшудің ре ті 2.2–суре тте көрсе тілге нде й орында ла ды. A ма трица сын , және бұрышта ры а рқылы па ра ме трле йміз. жүйе сі жүйе сіне ке ле сіде й үш ке зе кті бұрылыс жа са у а рқылы өтуге мүмкіндік бе ре ді: 1) өсі бойыме н2 бұрышына ; 2) жа ңа өсі бойыме нбұрышқа ; 3) өсіме н сәйке с ке ле тін жа ңа өсі бойыме н бұрышқа бұра мыз. A ма трица сының эле ме нтте рі осы бұрышта р а рқылы төме нде гі формула ла р а рқылы а нықта ла ды: – суре т. Орбита лдыкоордина тта ржүйе сіне нба йла нысқа нкоордина тта ржүйе сіне көшу. ; ; (2.1.2) ; (2.1.2) (2.1.2) көшу ма трица сының эле ме нтте рі төме нде көрсе тілге н: (2.1.3) 2.2 Серікке әсер ететін куштер моменті Се рікке әсе р е те тін гра вита циялық моме нт мына түрде е се пте ліне ді: (2.2.1) Мұнда ғы гра вита циялық өріс поте нциа лы мына нда й қа та р а рқылы өрне кте ле ді: се ріктің ра диус-ве кторыме н ба ғытта лға н бірлік ве ктор. Бұл ве ктордың ба йла нға н координа тта р жүйе сінің өсте ріне прое кцияла ры: (2.2.2) (2.2.3) (2.1.3) өрне гінде гі J −ине рция моме нті. Се рікпе н ба йла нысқа н координа тта р жүйе сінде гі ине рция те нзоры ке ле сі түрде жа зыла ды: (2.2.4) (2.1.2), (2.1.3) және (2.1.4) те ңде уле рін (2.1.1) те ңде уіне қойып гра вита циялық моме нттің се рікке ба йла нысқа н координа тта р жүйе сінде гі прое кцияла рын (2.2.5) те ңде уле р жүйе сі түрінде а ла мыз : (2.2.5) Се рік ше ңбе рлік орбита бойыме н қозға ла тындықта н те ңдігі орында ла ды, мұнда ғы – се ріктің ма сса ла р це нтрінің орбита бойыме н қозға лыс ке зінде гі бұрыштық жылда мдығы. Осыны е ске ре отырып (2.2.5) те ңде уле р жүйе сін (2.2.6) те ңде уле р жүйе сі түрінде жа за мыз. (2.2.6) (2.2.7) - се ріктің ма гниттік моме нті, - Же рдің ма гниттік өріс индукциясы. Же рдің ма гниттік өрісі диполь өрісіме н жуықта лып, Же рдің це нтріне орна ла сып және де а йна луы бойынша ба ғытта лға н де п қа ра стырса қ, ве кторының прое кциясы орбита лды координа та жүйе сінде (2.2.8) - ма гнит тұра қтысы , - Же рдің ма сса ла р це нтріме н се ріктің а ра сында ғы а ра қа шықтық, - орбита ның эква тор жа зықтығын иілуі, - ұзындық а ргуме нті. Се ріктің пішіні. Се ріктің пішіні е кі тік бұрышты пла стина – күн ба та ре яла ры бе кітілге н а йна лма лы цилиндр түрінде а нықта ла ды. Цилиндрдің ра диусы R және биіктігі L оның өсі өсіме н сәйке с ке ле ді.Пла стина ла р жа зықтығында өсіне қа тысты симме триялы орна ла сқа н. Пла стина ла рдың жа қта ры және өсте ріне па ра лле ль.Пла стина ла рдың жиынтық а уда ны құра йды. және цилиндр ме н пла стина ла рдың ге оме триялық це нтрле рінің координа тта ры . Се рікке әсе р е те тін а эродина мика лық моме нт (2.2.9) те ңде у а рқылы е се пте ліне ді. Се ріктің корпусыме н а тмосфе ра моле кула ла рының соқтығысуы 20 ке зінде се рпімді е ме с соққы бола ды де п ұйға рып, а эродина мика лық моме нттің формула сын төме нде гіде й а ла мыз : (2.2.9) Мұнда ғы– се ріктің сыртқы қа бығының ве кторына пе рпе ндикуляр жа зықтығына прое кциясы бола тын ге оме триялық бе йне нің бірінші моме нті.ве кторы жа зықтығында жа тыр және жа зықтығына прое кциясы О нүкте сіне қа тысты е се пте ліне ді. Бұл формула а уыстырға нда өзге ріссіз болып қа ла тындықта н, мұнда ғы ке зке лге н ска ляр, сондықта н функциясын ша ртыме н ба йла ныстырма й бе руге бола ды. ве кторының компоне нтте рін координа тта р жүйе сінде бе ре міз: мұнда ғы жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|