ҚОРЫТЫНДЫ ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Әрбір қоғамның әлеуметтік – экономикалық даму деңгейі, сол қоғамдағы жеке тұлғаның потенциалына байланысты. Олай болса, егеменді еліміз Қазақстанда тұлға қабілетін қарым-қатынас арқылы дамыту қажеттігі туындап отыр. Қазіргі кезде қоғамдағы қарқынды өзгерістер жыл сайын жаңа өмір салтын құруда. Осыған орай, қоғамның жаңа талап-тілектері мен әлеуметтік сұранысын қамтамасыз ету мақсатында жеке тұлға қабілетін, оның басқалармен қарым-қатынасы, жан-жақты, дербес шешім қабылдауға бейім маманды тәрбиелеу – бүгінгі күнде аса маңызды мәселе болып отыр.

Қазіргі таңда, әсіресе, жалпы білім беру саласының дамуында жағымды өзгерістер мен оқыту мен тәрбиелеу ісінің ұтымды жақтары ашылып жатқанымен, кәсіби мамандардың қабілетін, оның басқалармен қарым-қатынасқа қалай түсетіні жайлы терең үңіле бермейді. Сондықтан біздің зерттеуіміздің негізі тұлға қабілетін қарым-қатынас арқылы дамыту мәселесі болып отыр.

Сонымен қатар, қазіргі кезде отандық білім жүйесінде қабілетті тұлғаны анықтау, олардың дамуына көңіл қойылуда. Қабілетті тұлғаны қалыптастыру өзектілігі кейбір жағдайлармен анықталады: қоғамда өз дамуының негізгі ресурсы және маңызды алғышарты ретінде, «адами потенциалдар» ретінде саналануы, өмір динамикасының жылдамдығы, көптеген интеллектуалды күшті қажет ететін адамның эмоционалды және ақпаратты жүктемелерінің көбеюі, көптеген шешілмеген мәселелер; жоғары білімді, интелектуалды, әлеуми жауапкершілігі мол, белсенді, қабілетті болатын, қоғам талабына сай тұлғаның кәсіби іс-әрекеттері. Мұндай тұлғаны қалыптастыруда қабілетті жастармен жүргізілетін психологиялық зерттеулердің маңызы орасан зор.

Адамның тұлғалық және шығармашылық қабілетінің сарқылмас қайнар көзі үнемі өзін-өзі дамыту болып табылады. Алайда өзінің қабілетін, өзін-өзі тану, өзін-өзі дамыту арқылы басқа адамның ішкі жан - дүниесіне үңілу. Әрбір адамның ішкі жан-дүниесі космос тәрізді шексіз-шетсіз, сарқылмайтын тылсым құбылыс.

Мектеп жасына дейінгі баланың шығармашылық қабілетінің дамуына жағдай жасау, белсенді көркемдік іс-әрекеттерге деген құштарлық пен ықыластылықты қалыптастыру, егеменді еліміздің болашағын: мәдениеттік, өнерін, әлеуметтік жағдайын гүлдендірудің алғы шарттарының бірден-бір өзекті мәселелерінің бірі болып саналады.

Жалпы қабілет туралы еңбектерге талдау жасай отырып қабілет мәселесінің теориялық негіздеріне сипаттама беру арқылы тұлғаның шығармашылық қабілетін дамыту маңыздылығы зерттеу жұмысымыздың қаншалықты өзекті екендігіне көз жеткізуге болады.