Өндірістік аудан есебін есептеу
Цех ауданын бөлінген нормалық аудан және цехтың максималды өндіру қуаттылығын ескеріп есептеледі.
Жұмысшы ауданы = 10,2*25= 255 м2
Қоймалық = 4*25 =100 м2
Суды, буды, электр энергиясын және газды есептеу
Бу, су және электроэнергия шығынын (11) формуламен норматив бойынша есептейді.
Ауысымдағы су шығыны: (м3)
ІҚМ үшін= 0,1*60=6
Ұсақ мал үшін= 0,008*650=5,2
Шошқа малы үшін =0,1*80=8
Ауысымдағы су шығынының барлығы 6+5,2+8=19,20 м3
Бу шығыны: (кг)
ІҚМ үшін= 0,6*25=15
Ауысымдағы электроэнергия шығыны: (кВт*ч)
ІҚМ үшін = 0,33*25=8,25
Ұсақ мал үшін=0,04*20=0,8
Шошқа малы үшін = 0,33*5=1,65
Барлық ауысымдағы электроэнергия шығыны 8,25+0,8+1,65=10,70 кВт*ч құрайды.
Жем және техникалық өнім өндіретін цех (цтф)
Шикізатты, дайын өнімді және қосалқы материалдарды есептеу
Шығын нормасын ескеріп, шикізат есебін (4) формула бойынша есептейді.
Кесте 12 –
Шикізат
|
ІҚМ шығымы, %
|
Ауысымдағы шығымы, кг
|
Ұсақ мал шығы мы,%
|
Ауысым дағы шығымы, кг
|
Шошқа малының шығы мы, %
|
Ауысымдағы шығы мы, кг
|
Құрамында майы бар
|
3,14
|
659,4
|
9,49
|
2467,40
|
3,14
|
251,20
|
Құрамында майы жоқ
|
1,04
|
218,40
|
4,25
|
1105
|
1,04
|
83,20
|
Шлям
|
0,75
|
157,50
|
0,9
|
234
|
0,75
|
60
|
Бастың сүйегі
|
1,74
|
365,40
|
-
|
-
|
1,74
|
139,20
|
Техникалық қан
|
31,64
|
6644,40
|
2,88
|
749
|
1,64
|
131,20
|
Дайын өнім есебін шығым нормасын ескере отырып, (5) формула арқылы есептейді.
Кесте 13 –
Шикізат
|
Құрғақ жем массасына шығымы,%
|
Ауысымдағы шикізат шығымы,кг
|
Құрамында майы бар
|
28
|
5880
|
Құрамында майы жоқ
|
20
|
4200
|
Шлям, қан, фибрин
|
18
|
3780
|
Бастың сүйегі
|
40
|
8400
|
Барлығы:
|
|
22260
|
Жұмыс күшін есептеу
Негізгі өндірісте жұмыс істейтін жұмысшылар санын, формула бойынша табамыз:
п=А/К адам (24)
бұл жерде п-өндірістік жұмысшылар саны,
А-ауысымдағы өнім немесе шикізатты өндіру саны,
К-ауысымдағы 1 жұмысшының өнімді өңдеу нормасы.
Техникалық фабрикаттар цехына құрал-жабдық таңдаймыз және сол құрал-жабдық бойынша адамдар қабылданады. Техникалық фабрикаттар цехына 3 адам қабылданады.
Өндірістік аудан есебін есептеу
Өндірістік ауданды (12) формула бойынша есептейді. Кестеде берілген жем және техникалық өнімдер цехын және нормалық бөлінген ауданды ескереді.
Жұмысшы ауданы = 2*25=50 м2
Қоймалық = 2*6=12м2
Зауыттың ауданы- 5040 м2 - 140 құрылыс көлемі, екі қабаттан тұрады 1 қабат – 70 құрылыс көлемін құрайды; 2 қабат -70 құрылыс көлемін құрайды.
Мал сою бөлімі 38 құрылыс көлемі
Субөнімдер бөлімі – 18 құрылыс көлемі
Ішек –қарын бөлімі – 18 құрылыс көлемі
Май өңдеу бөлімі –10 құрылыс көлемі
Тері өңдеу – 10 құрылыс көлемі
Тағамдық жем өңдеу -8 құрылыс көлемі
Суды, буды, электр энергиясын және газды есептеу
Норма шығыны 1 бас мал үшін ұшаны өңдеу цехындағы су, бу және электроэнергия шығынын (11) формула бойынша есептейміз.
Суық су шығыны (м3)
ІҚМ үшін =0,4*25=10
Ұсақ мал үшін=0,08*20=1,6
Шошқа үшін =0,4*5=2
Ыстық су шығыны:(м3)
ІҚМ үшін = 2*25=50
Ұсақ мал үшін= 0,4*20=8
Шошқа малы үшін =2*5=10
Ауысымдағы бу шығыны (кг):
ІҚМ үшін = 32*8*25=6400
Ұсақ малы үшін= 6,1*8*20=976
Шошқа малы үшін = 6,1*5=30,50
Ауысымдағы электронергия шығыны: (кВт*ч)
ІҚМ үшін= 1*25=25
Ұсақ мал үшін =0,3*20=6
Шошқа малы үшін=1*5=5
Тоңазытқыш цехы
ШИКІЗАТ ПЕН ДАЙЫН ӨНІМДІ ЕСЕПТЕУ
Тоңазытқышқа арналған шикізат – ет-май және ет өңдеу корпустарының цехтарынан, сондай-ақ басқа да кәсіпорындардан тоңазытып өңдеуге келім түсетін өнім.
Ет-май корпусынан келіп түсетін шикізаттың мөлшері өнімнің түрін, шығым нормаларын және қайта өңделетін малдың жалпы тірі салмағын ескере отырып, (4) формула бойынша есептеледі. Басқа жағдайларда шикізаттың жалпы салмағы көрсетіледі.
(4)
мұндағы МШ – ауысымдағы шикізат мөлшері, кг.
Есептеу деректері нысаны 48-кестеде берілген кестеге жинақталады.
48-кесте
Шикізат
|
ІҚМ
|
ҰМ
|
Шошқа
|
Барлығы, т
|
Тірі салмағы, т
|
Шығымы
|
Тірі салмағы, т
|
Шығымы
|
Тірі салмағы, т
|
Шығымы
|
%
|
т
|
%
|
т
|
|
%
|
т
|
|
Сүйектердегі ет
|
350
|
47
|
100
|
40
|
40
|
50
|
100
|
62
|
50
|
200
|
Тоңазытқышта өнімнің болу процесінде табиғи кептіру және мұздату нәтижесінде массада шығындар болады. Дайын өнімді (11) формула бойынша есептейді.
Шығым келесі формула бойынша анықталады:
(41)
мұндағы АО – дайын өнімнің салмағы, кг;
АШ - тоңазытқышқа түскен шикізаттың массасы, кг;
Q – шығындар, % (49-кесте).
Өнім
|
Салқындату ұзақтығы, сағ
|
Тазалау кезінде
|
|
Жуу кезінде
|
|
Салқындатылған өнімді сақтау 3 тәулік
|
Бір фазалы
|
|
Бір фазалы
|
|
Жартылай ұша түріндегі және төртке бөлінген ұша түріндегі сиыр еті
|
1,19
|
11900
|
1,69
|
169000
|
0,59
|
59000
|
1,64
|
16400
|
0,73
|
73000
|
Ұша түріндегі қой еті
|
1,26
|
63000
|
1,76
|
88000
|
0,68
|
34000
|
1,78
|
89000
|
0,91
|
45500
|
Ұша және жартылай ұша түріндегі шошқа еті
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
терімен
|
0,99
|
49500
|
1,38
|
69000
|
0,44
|
22000
|
1,49
|
74500
|
0,74
|
37000
|
крупонсыз
|
0,9
|
45000
|
1,26
|
63000
|
0,44
|
22000
|
1,36
|
68000
|
0,67
|
33500
|
терісіз
|
0,88
|
44000
|
1,25
|
62500
|
0,44
|
22000
|
1,11
|
55500
|
0,61
|
30500
|
Салқындатылған субөнімдерді үш тәулік бойы сақтау кезінде шығындар олардың массасына 0,77%-ды құрайды.
50-кесте
Өнім
|
Ауысымға келіп түскен өнімнің мөлшері, кг
|
Өңдеуден кейінгі шығымы, %
|
Ауысымдағы дайын өнім мөлшері, кг
|
Ұзақтығы, сағ
|
Салқындағаннан кейін жаңа сойылған жартылай ұшалар
|
10000
|
98,81
|
9881,0
|
20-24
|
Мұздатылғаннан кейін жаңа сойылған ұшалар
|
50000
|
98,36
|
49180
|
40
|
Сақтағаннан кейін салқындатылған ет
|
50000
|
99,41
|
49705
|
3 тәулік
|
ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖАБДЫҚТАРДЫ ЕСЕПТЕУ
Тоңазытқыштағы технологиялық жабдықтар келесілер болып табылады: ұшаларға, жартылай ұшаларға және ширек ұшаларға арналған, сондай-ақ субөнімдері бар жақтаулар мен ұсақ малдың ұшалары үшін аспалы жолдар (конвейерлік және конвейерсіз), субөнімдерге арналған сөрелер және кесекті етті, субөнімдерді мұздатуға арналған мұздатқыш аппараттар және т.б. Аспалы жолды есептеу оның пайдалы ұзындығын анықтау болып табылады.
(42)
мұндағы L – аспалы жолдың жалпы ұзындығы, м;
A – ауысымда тоңазытып өңдеуге ұшырайтын өнімнің салмағы, кг;
t - тоңазытқышпен өңдеу ұзақтығы, сағ;
q1 - аспалы жолдың 1 м-дегі жүктеме нормасы, кг/м;
T – ауысым ұзақтығы, сағ;
1,1 - жол қорының коэффициенті.
L= 100000*16*1,1/250*8=880 м
Субөнімдерді және т. б. салқындатуға, мұздатуға және сақтауға арналған сөрелерді есептеу сөрелердің жалпы (кеңейтілген) ауданын анықтаудан тұрады:
(43)
мұндағы F – сөре ауданы, м2;
q2 – сөреге жүктеме нормасы, кг/м2;
1,1 – аудан қорының коэффициенті.
F=50000*16*1,1/250*8=435,6
Мұздатқыш құрылғылардың саны (32) формула бойынша есептеледі.
Жобалау кезінде көлік операцияларын, түсіру-тиеу жұмыстарын, ал жекелеген жағдайларда технологиялық процесті барынша механикаландыруды көздеу қажет. Ол үшін құбыршекті конвейерлер, көлбеу элеваторлар, электр тиегіштер, тіреуіш тұғырықтар, қаттауыштар, изотермиялық контейнерлер, роликті элеваторлар жобаланады.
Көлік операцияларын механикаландыру деңгейі тоннометрлермен есептелетін көлік жұмыстарының жалпы көлеміндегі механикаландырылған операциялардың санымен анықталады. Аспалы жолдардың ұзындығын, сөрелер ауданы мен камералар ауданын есептеуге арналған технологиялық жүктемелердің нормалары 51-кестеде келтірілген.
51-кесте
Камералар
|
Жүктеме нормасы
|
Аспалы жол, кг/м
|
Сөре қабаты, кг/м2
|
Еден ауданы, кг/м2
|
Жүк көлемі, кг/м3
|
Тоңазытылған етті салқындату, мұздату, сақтау, әмбебап аккумуляторлық
|
250
|
-
|
200
|
-
|
Салқындатылған етті тіреуіш тұғырықтарда бір деңгейде сақтау
|
-
|
-
|
500
|
-
|
Мұздатылған етті сақтау
|
-
|
-
|
-
|
350
|
Мұздатылған бөліктерді сақтау
|
-
|
-
|
-
|
600-800
|
Салқындатылған субөнімдерді салқындату, мұздату, сақтау
|
120
|
40
|
100
|
-
|
Тағамдық ерітілген майларды жинақтау және сақтау
|
-
|
-
|
400
|
-
|
Тұздалған ішектерді жинақтау және сақтау
|
-
|
-
|
400
|
-
|
Оралған етті, жартылай фабрикаттарды сақтау
|
-
|
-
|
100
|
-
|
ЖҰМЫС КҮШІН ЕСЕПТЕУ
Жұмыс күші келесі формула бойынша есептеледі:
(16)
мұндағы n – жұмысшылар саны;
A – ауысымда өңделетін шикізаттың саны, кг;
p – бір жұмысшыға ауысымға өндіру нормасы, кг.
52-кесте
Операциялар
|
Ауысымдағы 1 жұмысшыға өндіру нормасы, т
|
сиыр еті
|
|
шошқа еті
|
|
қой еті
|
|
Аспалы жолдар бойынша жылжу, ұшалар арасында қажетті саңылауды сақтай отырып, камераларда орналастыру
|
26,7
|
|
26,7
|
|
20
|
|
Конвейерлік жолдарда жылжу
|
66,4
|
|
66,4
|
|
50
|
|
Салқындату, мұздату камераларына қабылдау кезінде аспалы жолдарда сұрыптау
|
100
|
|
100
|
|
80
|
|
Мұздатылған етті аспалы жолдардан алу, ілгектерді алу, арбаларға салу, орнын ауыстыру, арбадан алу және биіктігі 1,6 м қатарлап салу
|
9,6
|
|
9,6
|
|
8
|
|
Мұздатылған етті аспалы жолдардан алу, ілгектерді алу және арбаға салу
|
25,6
|
|
25,6
|
|
20
|
|
Мұздатылған етті арбамен жылжыту
|
30,6
|
|
30,6
|
|
32
|
|
Мұздатылған етті арбадан алу, биіктігі 1,6 м қатарлап салу
|
28,5
|
|
28,5
|
|
23,2
|
|
Биіктігі 1,6 м қатардан ет алу және арбаға салу
|
32,0
|
|
32,0
|
|
26,4
|
7
|
АУДАНДАРДЫ ЕСЕПТЕУ
Тоңазытқыш камераларының ауданы келесі формула бойынша есептеледі:
(44)
мұндағы F – үй-жайдың ауданы, м2;
A – өңделетін өнімнің саны, кг;
n – жұмыс ауысымдарының саны;
t – технологиялық процестің ұзақтығы, сағ (тәулік);
k – аудан қорының коэффициенті;
q – еденге жүктеме нормасы, кг / м2.
F= 100000*1*8*1.1/250=3520
Алайда, тоңазытқыштың ерекшелігі осы жалпы формулаға кейбір түзетулер енгізеді. Оларды тоңазытқыштың барлық технологиялық бөлмелерінде қарастырайық. Етті салқындату камераларын мал сою және ұшаларды мүшелеу цехының жарты ауысымды немесе ауысымды өнімділігіне жобалау ұсынылады. Сонымен қатар, жұмыс кестесін ескере отырып, бір қосалқы камера болуы керек. Бұл жағдайда технологиялық процестің ұзақтығы сағатпен алынады.
Салқындату камерасын келесі формула бойынша анықтайды:
(45)
мұндағы А – еттің ауысымды немесе жарты ауысымды түсімі, кг;
N – тәулігіне ауысым немесе жарты ауысым саны;
24 – тәуліктегі сағат саны;
B – ауа салқындатқышы алатын аудан, м2.
F= 100000(1+1)*8/250*24=267
Субөнімдерді салқындату және сақтау камералары мынадай формула бойынша есептеледі:
(46)
F= 50000*8/250*24+18=85
Салқындатылған етті сақтау камералары келесі формула бойынша есептеледі:
(47)
F= 50000*1*8/250*24=67
Мұздату камералары төмендегі формула бойынша есептеледі:
(48)
мұндағы t1 – жүктеу және түсіру процесінің ұзақтығы, сағ.
F= 100000*1(1,1+1,1/250*24=37
Мұздатылған етті, тағамдық ерітілген майды және тұздалған ішектерді сақтау камералары мынадай формула бойынша есептеледі:
(49)
мұндағы A – бір уақытта сақтауда тұрған өнім мөлшері, кг;
h – қатардың биіктігі, м (мұздатылған ет үшін h=4,5-6 м, кесектер үшін h=4 м, ішектер мен майлар үшін h=2 м).
F= 50000/6*250=33,34
Көмекші ауданға дәліздер, еңіс конвейерлер, лифтілер, баспалдақтар, цехты кеңселер, жуу бөлмелері, мүкәммалдар мен арбаларды сақтауға арналған қоймалар, буып-түю және экспедиция кіреді.
Бағдарлы есептеулер үшін қосалқы алаңның шамасы тоңазытқыш камералары ауданының 30% - ын құрайды, оны орналасу бойынша нақтылайды.
СУЫҚТЫҢ, ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯСЫНЫҢ ЖӘНЕ СУДЫҢ ШЫҒЫНЫН ЕСЕПТЕУ
Суықтың, судың, электр энергиясының шығыны өнімнің 1 кг нормасына сүйене отырып (12) формула бойынша есептеледі (53-кесте).
Ауысымда шығарылатын өнімнің мөлшері, бас (т)
|
Суықтың, судың, электр энергиясының шығыны
|
Су, м3
|
Бу, кг
|
Электр энергиясы,
кВт сағ
|
1 басқа арналған норма (1т)
|
Ауысымда
|
1 басқа арналған норма (1т)
|
Ауысымда
|
1 басқа арналған норма (1т)
|
Ауысымда
|
200
|
40
|
8000
|
0,68
|
136
|
0,1
|
20
|
Ауданы 200 м2 етті аса жылдам салқындату камералары және ауданы 180 м2 етті бір фазалы мұздату камералары үшін электр қозғалтқыштарының белгіленген қуаты 10 кВт, ауданы 700 м2 аккумуляторлық камералары үшін – 25кВт.
Достарыңызбен бөлісу: |