ҚОРЫТЫНДЫ
Теориялық мәселелерді оқып, диплом жобасын жазу кезінде мектептегі сауалнама, сыныптан тыс жұмыстар жүргізілді,статистикалық мәліметтер өңделді.
Биологияны оқуда зерттеушілік дағдыларды қалыптастыру мәселесі қазіргі заманғы білім беру тәжірибесі үшін өзекті, бірақ орасан зор қажет уақыт мөлшерін көрсетті. Оқушылардың зерттеуі арнайы ұйымдасқан, шығармашылық танымдық әрекет арқылы анықталады.
Ғылыми-ізденіс жұмыстарын орындауда бұл әрекетті жүзеге асыру белсенді ізденіс пен білімді ашу болып табылады, оқушылар қол жетімді әдістерді пайдаланады. Нәтижесінде оқушыларда танымдық мотивтер және зерттеу дағдылары қалыптасады, сонымен қатар жаңа білім мен жұмыс тәсілдерін үйренеді. Зерттеу дағдылары – іс-әрекет құралдарын, фактілер, оқиғаларды зерттеу іс-әрекетін жүзеге асыруға дайындық білім мен өмір тәжірибесін, мақсат сезімін, жағдайын пайдалануға негізделген процестерді зерделеу мен түсіндіруге бағытталған.
Зерттеуді әзірлеу үдерісі үшін аталған дағдыларды меңгерудің кезекті кезеңдері, дағдылары тиімді болғандықтан мынадай шараларды ұйымдастыру қажет: мақсат қою (мотивация); меңгеруі қажет әрекеттерді орындауға үйрету; ассимиляция немесе білімді біріктіру, соның негізінде біз дағдыларды, әрекетті жүзеге асыру ережелерін тұжырымдауды дамытамыз.
Дербес және жүйелі жаттығулар бойынша мектеп оқушыларының зерттеушілік дағдыларын дамытудың тиімділігі биология сабақтарында бірқатар педагогикалық шарттарды сақтауға байланысты. Үлгі көрсету бұл әрекет; іс-әрекетті іс жүзінде меңгеру, дамыту дұрыс дағды қалыптастырады. Мектеп оқушыларының ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге дайындығы мен қабілетінің дәрежесі; психикалық жағдайды қалыптастыру процесінде белгілі бір әрекеттерді орындау қажеттілігіне оқушыларды тәрбиелік міндеттерді орындау; мақсаттар мен міндеттерді ұсынудың анықтығы мен қарапайымдылығы,оқыту және зерттеу барысында оқушылар шешуі керек іс-шаралар; құрылымды бейнелеудің толықтығы мен анықтығы қарастырылады.
Негізінде, зерттеу әрекеті мерзімді және үздіксіз ішкі когнитивтік позиция іздеу, ақпаратты терең мағыналы және шығармашылық өңдеу ғылыми сипаттағы, ойлау процестерінің ерекше режимдегі жұмысы аналитикалық және болжамдық қасиеттер, «сынау және қателік» арқылы әрекет ету, түсіну және жеке жаңалықтар бойынша белсенділікті қамтиды. Бұл проблемалық оқыту, олармен тығыз қарым-қатынаста болу және оқыту технологияларының тобы эвристикалықпен ерекшеленеді. Зерттеу биология ғылымына қызығушылықтың пайда болуының бастапқы нүктесі ретінде қызмет ете алады.
Стандартты емес жағдайлар зерттеу әрекетін ынталандырады оқушылардың оқу ақпаратын қабылдау белсенділігін арттыру,тұтас, эмоционалды, шығармашылық ретінде зерттеуді пайдалану, таным әдісі оқушылардың белсенділік деңгейін сапалы түрде арттырады.
Ғылыми-ізденіс жұмыстары, зерттеу әрекеттері мектеп оқушысында тұлғаны қалыптастыруға көмектеседі. Бұл туралы көрнекті психолог А.Н. Леонтьев: «Тұлға тұтастық емес, генотипке байланысты: тұлға болып тумайды, тұлға болып қалыптасады» деген. Оқушының жеке қасиеттері және оның эмоционалдық сферасының дамуын іске қосу арқылы ақыл-ой әрекеті, зерттеушілік ашуға ықпал етеді. Балалардың интеллектуалдық қабілеттері туралы заманауи білім әрбір оқушының салыстырмалы түрде үйренуге дамыған қабілеті бар деп есептейді.
Оқушының шығармашылық әрекеті динамикалық потенциалды және мұғалімді сипаттайды, психикалық және дамуына қолайлы жағдай жасай алады. Тәжірибе жұмыстардың нәтижелері оқушыда білім, білік және дағдыларын біртіндеп жетілдіруге ықпал етеді. Дағдылар, мотивация, шығармашылық ойлау және дамыту оқушылардың жеке психологиялық ерекшеліктері педагогикалық жиынтығының фонында үлгінің жүзеге асырылуын көрсетеді.
Осылайша, зерттелетін мәселенің теориялық талдауы жүргізілді, қызығушылықты қалыптастыруға ықпал ететін әдістемелік шарттар анықталған оқу-зерттеу іс-әрекеті, тиімділігі негізінде оқу-зерттеу қызметін қалыптастыру әдістері дәлелденді. Тәжірибелік жұмыстың нәтижелерін талдау гипотеза екенін көрсетті, бекітілді, ғылыми зерттеудің міндеттері, зерттеу мақсаты шешілді.
Достарыңызбен бөлісу: |