Дүниетану қысқа мерзімді жоспары

«Қазақ халқы далалар мен ғасырларда тыным таппай көшіп жүрген трагедиялық кезбе іспеттес»

Тау несімен сәнді? Жадыратып жанды, Қарсы алып таңды, Бұлақ салып әнді, Жап-жасыл боп мәңгі. Шырша тұрса сәнді.

Мұхтар Әуезовтің сөзін естігенде, көз алдарыңа не келді? Өлеңді оқығанда қандай суретті елестеттіңдер?

– Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы қандай болмақ, қалай ойлайсыңдар? Сабақтың соңында біз нені білуіміз керек, нені үйренуіміз керек?

(Ұ, Ө) Оқушылар сабақтың тақырыбын тұжырымдайды, оқулық бойынша сабақтың соңында жету керек мақсаттарды анықтайды. Оқушылар сабақтың соңында:

• 
  көшпелілердің маусымдық жайылымдары жайлы және отырықшылар өмірінің ерекшеліктері туралы білетін болады;
  
• 
  көшпелілер мен отырықшылардың өмір салтын салыстыруды үйренеді.
  

Суреттер (тау, бұлақ, шырша)

Сызбаны қарап шығыңдар. Мына сұрақтарға жауап беріңдер: Маусымдық жайылымдар қалай аталды?

Олар жылдың қай мезгілдеріне сәйкес келді? Жайлау қайда орналасты, ал қыстау ше?

Егіншілер өзен аңғарларының маңында өмір сүрді.

Ағылшын ғалымы Арнольд Тойнбидің мынадай сөзі бар: «Егіншіге қарағанда қойшы асқан шебер».

Ғалымның сөзі дұрыс па? Оның сөзінің дұрыстығын немесе бұрыстығын көрсету үшін өткенге кері шегінеміз. Топта жұмыс істей отырып, сендер сыныпқа көшпелілер мен егіншілердің шаруашылығын және өмір салтын көрсетулерің керек.

Мұғалім оқушыларды «Көшпелілер» деген 3 топқа, «Егіншілер» деген 2 топқа бөледі.

(Г) 1-топ «Көшпелілерге» тапсырма:

Оқулықтағы иллюстрацияларды қарап шығыңдар. Елестетіңдер, сендер – көшпелісіңдер. Жайлау мен қыстауды таңдаған кезде не нәрсеге көңіл бөлесіңдер?

Плакатта:

Қыстау Жайлау

Оқулық

Оқулық Маркерлер, дайын

шаблондары бар ватман парақтары, 5 топқа арналған тапсырмалары бар парақшалар

Жайлауға немесе қыстауға сәйкес келетін сөздерді таңдаңдар. Не үшін ол сөздерді таңдадыңдар, түсіндіріңдер.

Жылдың қай мезгілі көшпелілер үшін ауырға соқты, қалай ойлайсыңдар? Неліктен? Достың көмегі: Жылдың қай мезгілінде көктайғақ, боран, үскірік аяз, қалың қар секілді ауа райының құбылыстары болады? Осы құбылыстардың көшпелі шаруашылыққа тигізген әсері қандай?

Атақты қазақ ғалымы Шоқан Уәлиханов: «Көшпелі елдің тұрмысында азығы да, сусыны да, киімі де малдан деп жазды. Ғалымның сөзін растау үшін мысалдар келтіріңдерші.

Көшпелінің азығы – ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Көшпелінің сусыны ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Көшпелінің киімі ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Көшпелілердің өндірген өнімдерін суретке салыңдар.

Елестетіңдер, сендер – егіншісіңдер. Егінші нені білу керек және қандай қабілеті болу керек?

Егіншілер қандай дақылдарды өсірді.

Егіншаруашылығының өнімдерін атаңдар немесе суретін салыңдар.

Топтардың тапсырмаларды көрсетуі