Мәдениеттану үшін: В. Кандинский

Мәдениеттану
үшін: В. Кандинский өзінің суреттерінде метафизика- 
лы к абстракциялауымен* белгілі. Орта ғасырлар тари- 
хы нда р ы ц ар лар д ы ң ки ген тем ір ки ім дерінд е біз 
кереметтілік метафизикалық мүсіндерді көріп-танып 
білеміз. Ағаштан ойылып жасалған Африкалық мүсін- 
дердің түлабойлары көбінесе метафизикалықты болып 
келеді. Бүлар бүгінгі кү н н ің көптеген кию лердің, 
модельдердің негізіне жатты. Әсіресе бүгінгі Франция 
елінің әйелдерінің киімдерінде, бас киімдерінде көрі- 
нісін алады. Бүгінгі күні Жаңа Гвинея-Бисау елінің 
өнерінің тақы ры бы нда көптеген м етаф изикалы қты
мүсіндері — адамның бастарында жасалып орын алған.
Мүсіншілік бағытындағы іздеу барысында көптеген 
ырғақтарды, түстерді, сызықтарды, т.б. табуға болады.
Мүсінде метафизикалық өнер көбінесе иллюзорлық*- 
көзбояушылық өнермен бірлеседі. Ортағасырлық икона*
— бейне көп метафизикалық сызықтарды қамтиды.
Егерде сіз н ақты лы -ан ы қты лы көзқараспен тау 
қүрылымдарының пайда болуына қарасаңыз, сіз адам- 
ның метафизикалық синтетизм* бағытындағы бейнесін, 
бастарын, түлабойларын, бюстілерін анықтайсыз.
XX ғасырда Мүсін жетерлікті, қарама-қайшылықты 
дамиды. Бір жағынан реалистік* бағыт өзінің болуын 
жалғастырады, ал екінші жағынан әртүрлі авангардистік* 
б а ғ ы т т а р д ы ң , к у б и зм н ің * , к о н с т р у к т и в и зм н ің * , 
сюрреализмнің* және поп-арттың әсерліктерін байқап 
кореміз.
Бүгінгі күні ойынның түрі ретінде, тірі мүсіндер 
театры көрсетіле бастады. Бүл көріністер, сонымен қатар 
бір сападағы ж аң ал ы қ ты ж асап -ш ы ғар у д ы ң ты р- 
мы сқанды ғы . Бүл ең алдысымен эпатаж* (таңқал- 
дырарлық) суретшінің, жекелікті шығармашылығының 
корінісі. Бүл көрм елердегі сәйкестілі киініп ж әне
104

Мэдениеттану
боялған (ілулі, жүрген немесе жатқан) қарапайымды 
адамдар.
Адамның мінезі Д. Дидро* бойынша- жасы жағынан, 
жынысымен, мамандылығымыен, қоғамдылық орнымен, 
цивилизацияның даму деңгейімен қалыптасады. Бүл 
факторлар тек рухани сапалықтарына ғана емес, адамның 
денелік-қарулылықты сапалықтарына да эсер етеді. 
Мүсінші адамның бейнесін аса шындылықты бейнелеп 
шығару үшін, аталған факторларды мүқият оқып, зертгеп 
білуі өте қажеттілікті.
Әртістер, өлеңшілер, бишілер уақыт ішінде өздерінің 
сүрауларын, тануларын таппаса, уақыт өткен сайын, 
тарихта үмытылып, шығып, жоқ болып, қала береді. Ал 
суретшілер, мүсіншілер өздерінің шығармашылығымен, 
ж асаулары м ен м әң гілікті-өлм естіліктін і көрсетеді. 
Антикалық* мүсіншілері, өздерінің өмірлерін — тастық 
м үсіндеулерде, сы м баттаулары н да, өл м естіліктей
ғасырлар бойы мәңгі есте қалдырды.
Мүсінге қарап, адам ойланады, бүның өзі оны жаңа 
деңгейге көтереді.
Мүсін бізге, мәңгілікке қол тигізуге мүмкіншілік 
береді.
Әлемде мүсін туралы көпш ілікті тарихтар тірші- 
ліктейді.
Біз солардың біріне тоқталдық.

жүктеу/скачать 8,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: