Досмурзин ержан



Pdf көрінісі
бет58/110
Дата19.02.2023
өлшемі8,45 Mb.
#69091
түріЛекция
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   110
Байланысты:
Madeniettanu 2011 Dosmurzin

Аристотель* жазады: “ Р итм м ен Әуен өздерінде 
шындықты көрініске жақындайтын, өздерінің көрінісін 
көрсететін ашулық пен бағыныштылықты, ерлік пен 
ақырындылықты және бүларға барлық қарама-қайшы- 
лы қты қасиеттерм ен басқа өнегелік сапалықтарды 
қамтиды”. Әуен ақы лаққа, саясатқа, жекелік адамды 
тәрбиелеу сүрағына немқүрайлықты емес. Бүл жағынан 
әуенге Аристотель үлкен м ағы н ал ы қты н ы береді. 
Ф р ан ц у з е л ін ің ж азу ш ы с ы н ы ң , ағар ту ш ы сы н ы ң
Ж.Ж. Руссонның* эстетикасында әуеннің мәселелері 
үлкен орын алады. Ж.Ж. Руссо әуенділік эстетиканың 
ақсү й ектік үстаны м дары н қаламайды . Ө зінің әуен 
туралы мақалаларында әуеннің жаны ретінде Мелодияны 
айтады және мелодияны бейнелеу өнеріндегі суретпен 
теңестіреді. Ал гар м о н и ян ы -м ел о д и яға бағы ны ш - 
тылықты ретінде санайды. Гармония Әуенге әр түрлі 
тәсілдермен көмектеседі деп түсіндіреді. “Әуен адамзат 
өмірінің ең бір керектілі жағдайларының бірі және 
қоғамның даму барысындағы қызметтілік сапасы, әуенсіз 
қоғам тірі ж ан ретінде өмір сүре алм айды ” , дейді 
Л .Толстой*.
Ертедегі Грек философы Пифагор* Гармонияның 
үйлесімінің әуеннің мысалында зерттейді. Пифагор- 
лықтардың әуен туралы еңбектері аса маңыздылыққа 
ие болды. Олар бірінші рет, бірінші болып, Әуеннің
156


Модениеттану
үнінің сапалықты ерекшелігі — ішектің дыбыстылықты 
үзындылығынан тәуелділігі туралы ой салып шығарды. 
Осы негізділікте П ифагорлықтар әуенділік аралы қ- 
тардың математикалық негіздері туралы ілімді дамытты, 
ж әне м ы н ан дай әу ен д іл ік ү й лесім дерді орнатты . 
ОКТАВА* 1:2 КВИНТА* 2:3 КВАРТА* 3:4 П иф а- 
горлықтар үйлесімді гармонияны “келіспеушілердің 
келісуі” ретінде, гармонияны, әдемілікті-жетілгендікті 
бір-біріне үйлестіріп үқсатты. Бүнымен қатар Пифа- 
горлықтарға, Әуенді - ауруларды, дәрігерліктеуге-емдеуге 
пайдаланғандарын жүктейді. Әуенділік композицияның 
өнері өте күрделікті. Әдемі әуенді ойлап табуға болады. 
Бірақ онымен ары-қарай не істеу керек екенін бірден 
білмейміз. С онды қтан ком позитор дары нды лы қты
болганымен, кеңшілікті білімдермен иемделуі керек. Бү- 
лардың өзі, алғашқы әуеннің негізінде, шығармашылық 
үдерісі ретінде, озінің тарауын XVIII ғасырдан бастап 
алады. Бүл үдеріс әуеннің жазу барысы ойлап табуымен 
тәжірибелікті қатарлас болды. Композитор деген үғым 
кейіннен келеді. Өйткені XVI ғасырдан бастап, әуеннің 
ш ығармаш ылық жагы, маманды лы қ ретінде санала 
бастайды. Соңынан композиция біртіндеп жекелікті пән 
ретінде қалыптасады. Әуеннің алгаш қы әдістеріне, 
тәсілдеріне, әуенділік оқу орындарында, консерва- 
торияларда окытыла бастайды. Ертедегі грек философы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   110




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет