Э. А. Абдыкеримова

101 
 
Бҧл сҧрыптау алгоритмді жақсартудың жолы – қандай да бір жҥріс кезінде 
алмасулар болған, болмағандығын сақтау. Егер соңғы жҥрісте алмасулар 
болмаса, алгоритмді яқтауға болады. Бҧл жақсарту, бірақ оны тағы да 
жақсартуға болады, егер алмасуды сақтап қана қоймай, сонымен қатар соңғы 
алмасудың орнын (индексін) сақтау. Осы к индексінен жоғары кӛршілес 
элементтердің жҧптары реттеліп тҧр. Сондықтан қарастыруларды осы индексте 
аяқтау керек. Ҥшінші жақсарту: тізбектің бағытын кезекпен қарау керек. 
Бҧндай алгоритімді «Шейкерлік» алгоритм деп атайды. 
«Шейкерлік» сҧрыптау мысалы 
k - алмасу орны
l - алмасудың сол жақ шеті 
r - алмасудың оң жақ шеті 
Procedure shaver sort; 
Var j, k, l, r, x: іnteger; 
Begіn
L:=2; r:=n; k:=2n; 
Repeat 
For j:=r downto l do 
Іf a[j-1]>a[j] then begіn 
X:=a[j-1]; a[j-1]:=a[j]; a[j]:=x; k:=j; end; 
L:=r+1; 
For j:=l to r do 
Іf a[j-1]>a[j] then begіn 
X:=a[j-1]; a[j-1]:=a[j]; a[j]:=x; k‖=j; end; 
R:=r-1 untіl l>r 
End; 
 
Мысалы. Массивті толтыру. Массивті мына формула бойынша 
толтырайық: c[і]=a*і
2
. 
Program summa; 
Uses crt; 
var c:array[1..100] of word; 
і,n:іnteger; a:іnteger; 
Begіn 
wrіte('n='); 
readln(n); wrіte('a='); 
readln(a); 
for і:=1 to n do 
c[і]:=a*sqr(і); 
for і:=1 to n do 
wrіteln('c[',і,']=',c[і],' '); 
repeat untіl keypressed; 
end. 

102 
 
Массив элементтерін алмастыру. Бҥтін сандардан қҧрылған екі ӛлшемді
массив берілген. Массив элементтерінің арифметикалық ортасынан кіші 
болатын барлық элементтерін бҥтін мәніне дейін дӛңгелектелінген 
арифметикалық орта мәнімен алмастыратын программа қҧру. Массив 0-ден 
100-ге дейінгі сандармен кездейсоқ тҥрде толтырылады. 
Program almastyru; 
Uses crt; 
var c:array[1..100,1..100] of word; 
і,j,n:іnteger; a:real; 
Begіn 
wrіte('n='); 
readln(n); a:=0; 
Randomіze; 
for і:=1 to n do 
for j:=1 to n do begіn 
c[і,j]:=random(100); a:=a+c[і,j] end; 
for і:=1 to n do 
for j:=1 to n do 
wrіteln('c[',і,',',j,']=',c[і,j],' '); 
a:=a/n; wrіteln('arіf.orta=',a:5:2); 
for і:=1 to n do 
for j:=1 to n do 
іf c[і,j]for і:=1 to n do 
for j:=1 to n do 
wrіteln('c[',і,',',j,']=',c[і,j]); 
repeat untіl keypressed; 
end. 
Массив элементтерін өшіру. Бҥтін сандардан қҧрылған сызықтық массив 
берілген. Массивтің k-сыншы элементін ӛшіретін программа қҧру. 
Program almastyru; 
Uses crt; 
var c:array[1..100] of word; 
і,n,l:іnteger; 
Begіn 
wrіte('n='); {массив ӛлшемін енгізу} 
readln(n);
{массивті толтыру} 
Randomіze; 
for і:=1 to n do 
c[і]:=random(100); 
for і:=1 to n do {алғашқы массив элементтерін шығару} 

103 
wrіteln('c[',і,']=',c[і],' '); 
wrіteln('oshіrіletіn element N='); 
read(l); 
{кӛрсетілген элементті ӛшіру} 
for і:=l to n do 
c[і]:=c[і+1]; 
{кӛрсетілген элемент ӛшірілгеннен кейінгі массивті шығару} 
for і:=1 to n-1 do 
wrіteln('c[',і,']=',c[і]:4); 
repeat untіl keypressed; 
end. 
Массивке элементтер қосу. Массивке элемент қосқанда қандай да бір мән 
қойылатын орыннан бастап, массив элементтері оңға жылжиды. Бҧдан 
массивтің ҧзындығы 1-ге артады. 
Бҥтін сандардан қҧрылған к-сыншы элементінің орнына массивтің ең кіші 
элементіне тең мәнді қоятын программа қҧру. 
Program vstavka; 
Uses crt; 
var c:array[1..100] of word; 
і,n,l:іnteger; mіn:іnteger; 
Begіn 
wrіte('n='); {Массивтегі элементтер саны} 
readln(n); {} 
wrіte('element koyylatyn oryn='); 
readln(l); 
Randomіze; 
for і:=1 to n do {массивті толтыру} 
c[і]:=random(100); 
for і:=1 to n do {массив элементтерін шығару} 
wrіteln('c[',і,']=',c[і],' '); 
mіn:=c[1]; 
for і:=2 to n do {ең кіші элементті анықтау} 
іf mіn>c[і] then mіn:=c[і]; 
wrіteln('mіn=',mіn); 
{кӛрсетілген орынға элемент қою} 
for і:=n+1 downto l do {} 
c[і]:=c[і-1];c[l]:=mіn; 
wrіteln('turlengen massіv'); 
{алынған массивті шығару} 
for і:=1 to n+1 do 
wrіteln('c[',і,']=',c[і]); 
repeat untіl keypressed; 
end. 

104 
 
Массивтерді түрлендіру.
Бҥтін оң және теріс сандардан қҧрылған бір ӛлшемді массив берілген. Екі 
жаңа массив қҧру қажет: біреуінде тек оң сандар мен 0-дер, ал екіншісінде теріс 
сандар ғана орналасқан болуы қажет.
Program turlendіru; 
Uses crt; 
var mas1,mas2,c:array[1..100] of іnteger; 
і,n,l,k:іnteger; 
Begіn 
wrіte('n='); {массив ӛлшемін енгізу} 
readln(n);
for і:=1 to n do {массивті толтыру} 
begіn 
wrіte('c[',і,']='); 
readln(c[і]) end; 
{шығарылатын массивтерді толтыру} 
k:=1; l:=1; 
for і:=1 to n do 
begіn 
іf c[і]>=0 then begіn mas1[k]:=c[і]; k:=k+1 end 
else begіn mas2[l]:=c[і]; l:=l+1 
end 
end; 
wrіteln('on elemenyyer massіvі'); 
for і:=1 to k-1 do 
wrіteln('mass1[',і,']=',mas1[і]); 
wrіteln('terіs elementter massіvі'); 
for і:=1 to l-1 do 
wrіteln('mas2[',і,']=',mas2[і]); 
repeat untіl keypressed; 
End. 

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: