Э кономика ғылымдарының докторы

Э

кономика

   

ғылымдарының

 

докторы

,  Қ

азаҚстан

  Ұ

лттыҚ

  Ж

а

-

ратылыстану

  

ғылымдары

 

академиясының

 

академигі

,  «е

л

 

ар

-

даҚтысы

» 

алтын

 

төсбелгісінің

 

иегері

,  Қ

азаҚстан

 

инновациялыҚ

 

университетінің

 

президенті

, 

профессор

    н

әдірбек

  ә

псәләмҰлы

 

ә

псәләмов

:

№83     

ақпараттық-танымдық газет  

информационно-познавательная газета

ИННОВАЦИЯ -

 

БОЛАШАҚ

  наурыз 2016 жыл

ҚАЗАҚСТАН

 

ИННОВАЦИЯЛЫҚ 

УНИВЕРСИТЕТІ

–М

іне

, 

көптен

 

күткен

  Ұ

лыстың

 

Ұлы

 

Мерекесі

,  Ш

ығыс

 

халықта

-

рының

, 

әсіресе

 

ата

-

бабаМыз

 

асыға

 

күтетін

 

ақиқат

 н

Ұрлы

 н

аурыз

 –

жаңа

 

жыл

  

да

 

келіп

 

жетті

.   ж

ылдың

 

төрт

 

МаусыМында

  

Мейірлі

 

нҰрын

 

төгіп

,  ж

ер

-а

наның

 

тоңазыған

 

төсін

,  а

даМзаттың

 

жүрегін

, 

барлық

 

тірШілік

 

атаулыны

 

жібітіп

 

Шуаққа

 

бөлейтін

 

төл

 

МерекеМіз

 – н

аурыз

 

МейраМы

 

қҰтты

 

болсын

, 

қҰрМетті

 

әріптестер

,  қиу 

студенттері

 

және

 

барлық

 

ҰжыМ

  !    к

үн

 

Мен

 

түннің

   

астроноМиялық

 

дәлдікпен

 

теңе

-

сетін

  

осы

 

Мезеті

  22 —

наурыз

 «ж

аңа

 

жыл

» 

деп

 

қазақтың

  

байтақ

 

жерінде

     

ғасырлар

 

бойы

 

ерекШе

   

дуМандатып

 

тойлап

 

келгені

 

бел

-

гілі

.  ө

ткен

 

ғасырдың

        30-

Шы

 

жылдары

   

тойлауға

 

ресМи

   

тыйыМ

 

салынғаныМен

,  

ғасырлар

 

бойы

 

санаМызға

 

сіңіп

, 

Ұрпақтан

 

Ұрпаққа

 

МҰра

 

болып

 

берік

   

жалғасқан

 

Ұлттық

 

қҰндылықтарМен

 

ажары

 

қа

-

ныққан

   н

аурыз

 

МейраМы

      

халық

 

арасында

, 

жер

-

жерде

 

ара

-

тҰра

 

тойланып

 

келді

.  е

л

 

болып

 

еркін

 

тойлауға

 

қол

 

жеткізген

  н

аурызды

 

т

әуелсіздік

 

сыйы

 

десе

 

болады

.  о

лай

 

дейтініМ

,  1991 

жылы

  е

лба

-

сыМыздың

  ж

арлығыМен

    «22 

наурыз

—

халықтық

 

Мереке

  н

аурыз

»  

күнтізбекте

 

қызыл

 

күн

 

болып

 

белгіленіп

, 

жаппай

 

тойлана

 

бастады

,  

ҰрпағыМен

 

осылайШа

 70 

жылдан

 

соң

  

ресМи

 

қайта

 

табысқан

 

елдіктің

, 

теңдіктің

, 

татулықтың

, 

бірліктің

, 

еңбектің

 

Мерекесі

, 

көгілдір

 

көктеМ

 

Мерекесі

, 

Ұлттық

 

қҰндылықтарыМыздың

  

қайнар

 

көзі

—

салт

-

дәстүр

-

леріМіздің

 

салтанатты

 

ажарындай

  н

аурызыМыз

 

биыл

 

еліМізде

    25-

Ші

 

рет

 

тойланады

.  т

әуелсіздігіМізбен

 

бірге

 

қҰндылық

 

қазынасынан

 

Ұрпағына

 

қайта

 

оралған

   

нҰрлы

  н

аурыз

 

МейраМы

 

қҰтты

 

болсын

!  

о

сы

 

орайда

 

жастарға

 

айтарыМ

 н

аурыз

— 

ата

-

бабаМыздың

 

өзге

 

де

 

асыл

 

МҰраларыМен

 

қатар

 

біздерге

 

қалдырған

 

рухани

 

қҰндылықтар

-

дың

 

бірегейі

 

десе

 

болады

.    «а

қыл

 

азбайды

,

біліМ

 

тозбайды

»,«б

іліМ

-  

ер

-

азығы

, 

ер

-

ел

 

азығы

»,«б

іліМдіге

 

дүние

 

жарық

, 

біліМсіздің

 

күні

 

ғаріп

»,«о

қусыз

- 

біліМ

 

жоқ

, 

біліМсіз

- 

күнің

 

жоқ

»,«о

қу

 

инеМен

 

қҰдық

 

қазғандай

», «б

іліМ

 

басы

 – 

бейнет

, 

соңы

 – 

зейнет

» 

және

 

т

.

б

. 

қандай

 

таМаШа

 

айтқан

.  е

ндеШе

 

салт

- 

дәстүрлеріМізге

, 

бабаларыМыздың

 

аМанатына

 

адал

 

болып

,  

терең

 

біліМді

 

Ұстаз

, 

алғыр

 

Шәкірт

  

болула

-

рыңызға

 

және

 

инновация

 

ғасырына

 

сай

 

еліМіздің

   

өркениеті

 

үШін

  

жаңа

 

тҰлға

 

ретінде

 

әрқаШан

  

алдыңғы

 

сапта

 

болуларыңа

 

тілектеспін

! 

«М

еШін

 

жылғы

»   

Ұлыстың

 

Ұлы

 

күні

 

Мен

 

барлықтарыңы

-

зға

  б

ақыт

 

әкелсін

!  ә

рбір

 

әулетке

, 

халқыМызға

   

жақсылық

 

әкеледі

 

деген

 

үМітке

   

бастау

 

болатын

  ж

аңа

 

жыл

, 

жаңа

 

күн

, 

нҰрлы

  н

аурыз

 

қҰтты

 

болсын

,  «М

әңгілік

 

елдің

» 

Мәйе

-

гін

 

жасайтын

   

болаШағыМыз

  —

жастар

 

және

 

Ұстаздар

 

қауыМы

!

22 НАУРЫЗ —

ҰЛЫСТЫҢ ҰЛЫ КҮНІ ҚҰТТЫ БОЛСЫН!

АРМЫСЫҢ, НАУРЫЗ!

а

та

-

бабаМыз

  н

аурыз

 

МейраМын

   

жаңа

 

жыл

, 

жақсылықтың

  

бастауы

, 

жаңа

 

бақыт

, 

нҰрлы

 

Шуақ

 

деп

 

қабылдаған

.  о

нда

 

біздің

 

салт

- 

дәстүріМіздің

 

барлық

 

ажары

, 

сән

-

салтанаты

, 

Мән

-

Мағына

-

сы

 

ерекШе

   

қырларыМен

 

көрінеді

.    е

скі

 

Мен

 

жаңа

   

қҰндылықтар

  

әдеМі

 

үндескен

    н

аурыз

 

бүгін

 

де

  —

еңбек

 

Мерексі

,  «б

ір

 

тал

 

кессең

 

он

 

тал

 

ек

!»,  «б

Ұлақ

 

көрсең

 

көзін

 

аШ

!» 

және

 

т

.

б

.   

сөз

 

Мәйегі

- 

Мә

-

телдер

  

осыны

 

дәлелдейді

. н

аурыз

— 

кеШіріМ

 

Мен

  

кеңпейілдік

 

айы

. 

б

Ұл

 

күні

 

адаМдар

   

көңілдегі

 

кірбіңдерін

 

ҰМытып

,   

алауыздық

, 

түр

-

лі

 

пендеШілік

 

ниеттерге

 

ерік

 

берМей

, 

ар

-

Ұждандарын

 

тазатрқан

.  

ж

еті

 

түрлі

 

дәМнен

  «н

аурыз

 

көже

» 

әзірлеп

, 

қонақжай

 

халқы

-

Мыз

 

аста

-

төк

 

дастархМен

    3-9, 

тіпті

  41 

күн

 

бойы

 

тойлаған

.  

н

аурыз

 

МейраМын

   

жаңа

 

жыл

, 

жақсылықтың

   

бастауы

, 

жаңа

 

бақыт

, 

нҰрлы

 

Шуақ

 

деп

 

қабылдаған

.  «Ұ

лыс

 

оң

 

болсын

, 

ақ

 

Мол

 

болсын

, 

қайда

 

барсаң

 

жол

 

болсын

!»  —

деп

 

ағынан

 

жарыла

 

бір

-

бірі

-

не

 

баталы

 

тілек

 

айтқан

!    т

әуелсіздігіМізбен

 

қайта

 

оралған

   

жо

-

Март

  н

аурыз

   

Ұлан

-

ғайыр

   

қазақ

 

жерінде

 

биыл

  25-

Ші

 

рет

 

тойла

-

нып

 

отыр

.    а

рМысың

, 

арда

  н

аурыз

!  е

ліМе

 

қҰт

-

береке

 

әкеле

 

гөр

!

С

алтымен

 а

та

-

бабаның

,

Ж

аңғырды

 

Жаңа

 

заманым

!

т

іршілік

 

баСы

, 

о

, н

аурыз

!

Қ

айырлы

 

болғай

 

Қадамың

!

б

ұлдаСам

 

баСым

 

пұлыСың

!

Қ

аСиетімнің

 

ұлттыҚ

 

ҚұныСың

! 

а

ңСап

 

бір

 

күтСем

 

ардағым

! 

 Қ

олымды

 

СозСам

 

арманым

! 

т

ұманды

 

түндер

 

Қапыда

,

к

өз

 

Жазып

 

Сенен

 

Қалғаным

!

н

аурызым

! б

айлыҚ

, 

берекем

! 

ө

зіңмен

 

ғана

 

ел

 

екем

! 

б

ереке

, 

байлыҚ

 

Сен

 

ЖоҚта

,

б

ойым

 

Жетпейтұғын

 

Жер

 

екен

!

м

ереке

 

баСы

 –  

о

, н

аурыз

! 

С

ен

 

келген

 

күнің

–

ырыС

- 

Құт

– 

«а

Қ

 

түйенің

 

Қарны

 

Жарылған

!»

к

өңілдер

 – 

дария

 

шалҚыған

! 

Қ

орғаСын

 

Жаным

 

балҚыған

! 

С

әлем

 

ал

, 

ҚазаҚ

 

халҚынан

!

С

алтымен

 а

та

-

бабамның

 

Ж

аңғырды

 

Қайта

 

заманым

! 

т

іршілік

 

баСы

, 

о

, н

аурыз

, 

Қ

ұтты

 

болғай

 

Қадамың

!

2

ИННОВАЦИЯ – БОЛШАҚ

НАУРЫЗ НАҚЫШТАРЫ—ҰЛТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫМЫЗДЫ ПАШ ЕТЕДІ

  Ұ

лыстың

 

Ұлы

 

күні

— н

аурыз

 

Шығыс

 

халықтарында

 

жыл

 

басы

 

Мерекесі

 

ретінде

 

тойланып

, 

ерекШе

 

күн

 

ретінде

 

аталып

 

өтілгені

 

тарих

-

тан

 

белгілі

.  қ

азақ

 

халқы

 

да

 н

аурыз

 

Мерекесін

 

айырықШа

 

бағалап

, 

оны

 

жыл

 

сайын

 

тойлап

 

отыруды

 

салт

-

дәстүрге

 

айландырған

. Ш

ығыс

 

даныШпандары

  М

ахМҰд

  қ

аШқари

,  о

Мар

  Һ

аяМнан

 

бастап

 

қазақтың

 

Ұлы

 

ақыны

  а

бай

  қ

Ұнанбаев

,  ә

лихан

  б

өкейханов

,  а

хМет

  б

айтҰр

-

сынов

,  с

әкен

  с

ейфуллин

 

сынды

 

Ұлт

 

қайраткерлері

 

де

  н

аурыз

 

туралы

 

еңбектер

, 

өлеңдер

,   

небір

 

салиқалы

 

асыл

 

сөздер

 

жазып

 

қалдырған

. 

д

аныШпан

 

ата

-

бабаларыМыз

 

бҰл

 

күнді

 

табиғаттың

 

айрықШа

 

белгілерін

 

ескере

 

отырып

 

белгілеген

.  н

аурыз

 

айын

 

ерекШе

 

қасиеті

 

бар

 

ай

 

ретінде

 

бағалаған

.  к

үн

 

Мен

 

түн

 

теңелетін

 

күн

, 

төрт

 

түлік

 

Мал

 

төлдейтін

 

ай

, 

табиғаттағы

 

барлық

 

жәндіктер

 

Мен

 

өсіМдіктерге

 

жан

 

бітетін

 

ай

. қ

ыстың

 

соңы

, 

көктеМнің

 

басы

—

қиқулап

  

жыл

 

қҰстары

 

келе

 

бастайтын

 

кезең

. «с

аМарқанның

 

көк

 

тасы

 

жібитін

» 

күн

. с

ол

 

себептен

 

де

 

табиғаттың

 

тылсыМы

 

Мен

 

ғалаМ

 

ғажайыптарын

 

терең

 

Ұғына

 

білген

 

ата

-

бабаларыМыз

 

бҰл

 

күнді

 «ж

ыл

 

басы

» 

деп

 

есептеген

. б

ірліктің

, 

та

-

тулықтың

, 

еңбектің

, 

ізгіліктің

,  

бақыттың

 

Мерекесі

 

күні

 

Шаттанбайтын

, 

қуанбайтын

, 

Мейірленбейтін

 

адаМ

 

болМаған

. б

Ұл

 

күні

 

жақсы

 

тілек

 

тілеу

, 

қҰттықтау

, 

кеШіріМ

 

жасау

, 

табысу

 

сияқты

 

адаМгерШілік

 

қасиеттер

 

көрініс

 

тауып

, 

кейінгі

 

Ұрпақтар

 

сондай

 

жақсы

 

өнегеден

 

үлгі

 

алған

. 

Ұ

лыстың

 

Ұлы

 

күні

     

адаМдар

   

таза

, 

жарасыМды

 

киіМдерін

 

үстеріне

 

жапсырады

, 

жарқын

 

қабақ

, 

жылы

 

жүзбен

 

жайраңдап

 

жүреді

. 

т

аусылМайтын

 

тірШілік

 

тауқыМеттерін

   

бір

 

Мезет

 

ҰМытады

.  ж

астар

 

үлкен

 

кісілерден

 

бата

 

сҰрайды

, 

жігіттер

 

қыздарға

 

сый

-

си

-

япат

 

жасайды

.  р

енжісіп

 

қалған

 

азаМаттар

 

бір

-

бірінен

 

кеШіріМ

 

сҰрайды

.  б

үгіндері

 

де

 

осы

 

дәстүр

 

жаңғырып

 

жалғасын

 

тауып

 

ке

-

леді

.  х

алық

 

көп

 

жиналатын

 

алаңға

 

ақШаңқан

 

киіз

 

үйлер

 

тігіледі

.  н

аурыз

 

Мерекесі

 

күндері

 

қонақтарға

 

Ұлттық

 

тағаМдар

 

Ұсы

-

нылады

.  т

еатрландырылған

 

көріністер

 

көрсетіледі

.  Ұ

лттық

 

ат

 

спортынан

 

жарыстар

 

өтеді

.  қ

азақШа

 

күрес

, 

арқан

 

тарту

, 

бағанға

 

өрМелеп

, 

жүлде

 

алу

 

секілді

 

жарыстар

 

қызықты

 

болады

.  г

ір

 

көтеру

, 

жүгіру

 

сияқты

 

қазіргі

 

заМанғы

 

спорттық

 

Шаралар

 

да

 

өтеді

.  к

еМ

 

де

-

генде

 7 

түрлі

 

дәМнен

 н

аурыз

 

көже

 

жасалады

. о

ны

 

тойып

 

іШкен

 

адаМ

 

келесі

 

жылға

 

дейін

  

іШіМ

-

жеМнен

 

тарлық

 

көрМейді

 

деген

 

ҰғыМ

 

бар

.

  ү

й

 

иесі

 

үлкен

 

кісілерден

 

наурыз

 

көжеге

 

бата

 

сҰрайды

. о

л

 

кісілер

:

«п

әле

-

жала

 

жерге

 

енсін

!

т

өрт

 

түлік

 

ақты

 

болсын

!

ө

рісің

 

Малға

,

үйің

 

жанға

 

толсын

!

а

қ

 

Мол

 

болсын

!» 

деп

 

бата

 

береді

.

  т

әуелсіздігіМіздің

  25 

жылдық

 

Мерейтойы

 

қарсаңында

 

туған

 

өлкеМіз

  с

еМей

 

жерінде

 

де

  н

аурыз

 

МейраМы

 

қыМбатШылық

 

пен

   

қҰн

-

сызданған

 

теңгенің

 

тапШылығына

 

қараМастан

 

адаМгерШілік

, 

кең

 

пиғыл

, 

жайылған

 

қҰШақ

, 

жарқын

   

қабақ

,   

асқа

 

толы

 

табақ

, 

және

 

т

.

б

. 

Ұлттық

 

қҰндылықтар

 

сапасыМен

,   

салт

-

дәстүрлерМен

 

айырықШа

 

ажарланып

 

тойланатын

 

болады

.с

ебебі

 

біздің

 

қонақжай

   

халқыМыз

-

дың

 

ниет

-

пиғылы

  — 

аса

 

кең

,  «с

абыр

 

түбі

-

сары

 

алтын

» 

деген

   

салиқалы

 

қағиданы

 

Ұстанған

,  «ү

Мітсіз

— 

Шайтан

» 

деген

, 

жақсылықтан

, 

жарқын

 

болаШақтан

  

күдер

 

үзбеген

 

позитивті

 

халық

 

қой

.   е

ндеШе

, 

босағаМыздан

 

аттаған

 «М

еШін

 

жылғы

» н

аурыз

 

қҰтты

 

болсын

,

достар

!

Ж

ырымова

 н

азерке

 а

мангелдіҚызы

––  «Ю – 11» 

тобы

Б

ілмекке

 

керек

, 

қызықты

 

дерек

 

ҰлыСтыҢ Ұлы кҮНі - НАУрыз НАқыШтАрыНыҢ мӘНі

н

аурыз

  – 

бүгін

 

де

 

халықаралық

 

Мереке

.  о

л

  о

рталық

  а

зияның

 

көптеген

 

елдерінде

: қ

азақстанда

, ө

збекстанда

, қ

ырғызстанда

, т

үр

-

кіМенстанда

,  ә

зірбайжанда

,  т

әжікстанда

 

және

 

басқа

 

да

 

елдерде

 

ресМи

 

түрде

 

атап

 

өтіледі

.

а

йта

 

кеткен

 

жөн

, н

аурызға

 

қатысты

 

әр

 

түрлі

 

сеніМдер

, 

дәстүрлер

 

жетіп

 

артылады

.

с

оған

 

қатысты

 

біз

 

біле

 

берМейтін

 

қызықты

 

деректер

 

бар

: