Эцнцмцзцн актуал мясяляляриндян биридир



Pdf көрінісі
бет115/133
Дата21.11.2022
өлшемі3,53 Mb.
#51537
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   133
Байланысты:
berpa genezis

АЗЯРБАЙЪАН МИФОЛОЭИЙАСЫ 
231 
суйу кцкряйиб бцтцн чюлляри, дцзляри басар, инсанлар сулара 
гярг олар, боьулуб юляр, саь ялини ашаьы салса туфан, гасырьа 
гопар, дцнйа цзцнц силиб апарар, ъанлы варлыглардан ясар-
яламят галмаз. Сящайыл икили хцсусиййятя маликдир. Бир вар-
лыгда щям кишийя, щям дя гадына хас хцсусиййятлярин ъям-
ляшмясиня атяшпярястликдя дя раст эялирик. Хейир вя Шяр ал-
лащларыны бятниндя бясляйян тале вя заман танрысы Зирван 
/Ширван щям киши, щям дя гадын иди. 
Йел Азярбайъан мифик тяфяккцрцндя йол эюстярян, бя-
лядчи ролуну да йериня йетирир. Йел Баба (яксяр щалларда 
ялдян-айагдан дцшмцш гоъа сифятиндя пейда олур) галын 
мешялярдя азыб мянзилини тапмагда чятинлик чякян 
хейирхащ инсанларын гаршысына чыхыр, онлара бир йумаг верир 
вя йумаьы йеря атыб, дийирлятмяйи тяляб едир. Йел Бабанын 
цфцрмяси иля йумаг ачылыр вя азмышлары мянзил башына чатды-
рыр. Йел Баба щаггындакы бу тясяввцр сонралар Фатма няня-
нин йумаьы шяклиндя наьыллара кечмишдир. 
Азярбайъанлыларын ян яски тясяввцрляриня эюря, Йел ба-
ба хырмана эялмямишдян габаг орадан буьда, дян эютцр-
мязляр. Совурулмамыш буьда эютцрянин оьлу юляр. Хырман 
совуруландан сонра илк буьда эютцрянин ися оьлу олар. Улу-
ларымыз дейирляр ки, «Йел ясдиряни сюймязляр». Чцнки онун 
архасында Баш Рущ дурур. Йеля тцпцрсян юз цстцня гайыдар. 
Еляъя дя Йел даьына зийарят едирляр. Адамлар црякляриндя 
щяр щансы бир диляк тутуб нязир-нийаз эятирир, гурбан кясир-
ляр. Йел Баба кимин нязирини, гурбаныны гябул ется, о адам 
хейир тапар, арзусуна чатар. Бир инанышда ися дейилир ки, «Йел 
чяршянбяси эирян эцн сюйцд аьаъынын алтына эедиб ниййят еля 
вя Йел Бабаны чаьыр. Яэяр Йел баба сянин сясини ешидиб 
сюйцдцн будагларыны торпаьа тохундурса диляйин йериня йе-
тяр». 
Эюрцндцйц кими, Азярбайъан тцркляринин мифоложи 
дцшцнъясинин гайнаглары юз кюкляри етибары иля тарихин чох 
дярин гатларына баьланыр. Онларын излярини эен йаддашындан 


Бярпа, эенезис 
232 
адят-яняняляря, ритуаллара, гядим байрамлара, фолклор юр-
някляриня, классик ядябиййата, цмумиййятля, мядяниййят 
формаларына гатмагла унудулмаьа гоймамышлар. Улу 
Тцркцн ювладлары Дцнйамызын Алтайдан Гара дянизядяк 
узанан торпагларында, мифлярин дили иля десяк, Эцндоьандан 
башлайыб Эцнбатанда битян яразилярдя мяскунлашараг кю-
кдян эялян мяняви амилляри юз йоллары иля йашатдыглары кими, 
сак-щун-оьуз бирлийинин тямсилчиляри азярбайъанлылар да щя-
мин мяняви сярвятин бир щиссясинин йарадыъылары олмагла 
йанашы цмуми газандан эютцрдцклярини юзцнцнкцляря гатыб 
дуйьуларына, истякляриня дайаг едя-едя бу эцнцмцзя чат-
дырмышлар.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет