Эф-24-1к1 СӨж джусупова Ақжан
жүктеу/скачать 18,96 Kb.
|
Документ (8)
|
Эф-24-1к1 СӨЖ Джусупова Ақжан **Цивилизация** - мәдениеті, экономикасы, саяси жүйесі және әлеуметтік құрылымы дамыған қоғам. Цивилизацияларда ғылыми, өнер, құқық, дін және білімнің негіздері қалыптасады, олар халықтардың тарихы мен мәдениетінің дамуына ықпал етеді. **Империя** - әр түрлі халықтар мен территорияларды қамтитын, орталық билікке бағынатын үлкен мемлекет. Империялар экономикалық, әскери және мәдени экспансия арқылы құрылады. **Монархия** - билік бір адамның (монархтың) қолында шоғырланған басқару түрі. Монархия абсолюттік және конституциялық болып бөлінеді, соңғысында монархтың билігі заңмен шектеледі. **Антикалық** - Ежелгі Грекия мен Римнің мәдениеті, өнері және философиясы. Антикалық кезеңде ғылыми және мәдени жетістіктердің негіздері қаланды. **Дипломатия** - мемлекеттер арасында қарым-қатынастарды басқару өнері. Дипломатия бейбіт келісімдер мен халықаралық қатынастарды реттеуге бағытталған. **Колония** - басқа мемлекеттердің бақылауында болып, экономикалық мақсатта пайдаланылатын территория. Колониялар отарлаушы елдерге шикізат пен нарық береді. **Революция** - қоғамдағы саяси, әлеуметтік немесе экономикалық өзгерістерді тудыратын оқиға. Революциялар көбінесе халықтың наразылығымен байланысты. **Демократия** - халықтың билігі, яғни азаматтардың саяси процестерге қатысуы. Демократиялық мемлекеттерде сайлау, пікір алуандығы мен құқықтар маңызды. **Феодализм** - орта ғасырларда жер иелену мен вассалдық қатынастарға негізделген экономикалық және әлеуметтік жүйе. Феодалдар мен шаруалар арасындағы қатынастарды сипаттайды. **Партия** - ортақ саяси мақсаттар мен бағдарламаларды жүзеге асыру үшін ұйымдасқан адамдар тобы. Партиялар демократиялық жүйеде маңызды рөл атқарады. **Автономия** - белгілі бір халықтың немесе территорияның өзін-өзі басқару құқығы. Автономия мәдени, ұлттық немесе этникалық ерекшеліктерді ескереді. **Этнос** - ортақ мәдениет, тіл, дін және тарихпен біріктірілген адамдар тобы. Этникалық топтардың өзара байланыстары мен қатынастары маңызды. **Ресурстар** - экономикалық және табиғи элементтер, қоғамның қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын. Оларға шикізат, еңбек, капитал жатады. **Патриотизм** - өз Отанына, ұлттық мәдениетке, дәстүрлерге сүйіспеншілік сезімі. Патриотизм ұлттық бірлік пен әлеуметтік келісімді нығайтады. **Тоталитаризм** - мемлекет барлық аспектілерді бақылауға тырысатын саяси режим. Тоталитаризмде азаматтардың құқықтары мен бостандықтары шектеледі. **Миграция** - халықтың бір жерден екінші жерге, көбінесе экономикалық немесе саяси себептермен көшіп-қонуы. Миграция мәдени алмасуға және әлеуметтік өзгерістерге әкеледі. **Ұлт** - ортақ мәдениет, тіл, дін және тарихпен біріктірілген адамдар тобы. Ұлттың бірлігі әлеуметтік тұрақтылық пен даму үшін маңызды. **Анархия** - ұйымдасқан биліктің немесе мемлекеттік құрылымның болмауы. Анархия жағдайында тәртіп пен заңдылық болмайды. **Реконструкция** - қоғамның әлеуметтік, экономикалық және саяси құрылымдарын қайта құру процесі. Реконструкция соғыс немесе революциядан кейін жүзеге асырылады. **Сана** - адамның өз болмысын, әлемді және қоғамды түсіну қабілеті. Сана мәдениет, білім және әлеуметтік қатынастар арқылы қалыптасады. **Деколонизация** - колониялардың тәуелсіздік алу процесі. Деколонизация ұлттық қозғалыстар мен халықаралық құқықтың дамуына байланысты. **Геноцид** - белгілі бір этникалық немесе ұлттық топты жою мақсатында жүргізілген әрекеттер. Геноцид адамзатқа қарсы қылмыс ретінде қарастырылады. **Ру** - туыстық байланыстарға негізделген адамдар тобы. Рулар қоғамның құрылымында маңызды рөл атқарады. **Құқық** - қоғамда тәртіп пен әділеттілікті қамтамасыз ету үшін қолданылатын нормалар мен ережелер жүйесі. Құқық азаматтардың құқықтарын қорғауды міндеттейді. **Отар** - басқа елдің бақылауында болатын территория немесе халық. Отарлау колониялық саясаттың нәтижесі. **Индустриаландыру** - ауылшаруашылық қоғамнан индустриалды қоғамға көшу процесі. Индустриаландыру экономикалық даму мен урбанизацияға ықпал етеді. **Капитализм** - жеке меншік пен нарықтық экономиканы негіздейтін жүйе. Капитализмде өндіріс құралдары жеке иелікте болады. **Хронология** - тарихи оқиғалардың уақытында ретін зерттейтін ғылым. Хронология тарихи оқиғалардың себеп-салдарлық байланыстарын анықтауға көмектеседі. **Социализм** - өндіріс құралдарының қоғамдық меншікке негізделген экономикалық және саяси жүйе. Социализм әлеуметтік теңдік пен халықтың әл-ауқатын арттыруды мақсат етеді. **Археология** - адамзат тарихын зерттеу үшін материалдық қалдықтарды, артефакттарды зерттейтін ғылым. Археология өткеннің мәдениетіне, технологиясына және әлеуметтік құрылымына қатысты деректер жинайды. **Артефакт** - адам жасаған мәдени немесе тарихи құндылығы бар зат. Артефакттар тарихи және мәдени зерттеулерде маңызды рөл атқарады. **Зайырлы** - дін мен мемлекет арасындағы ажыратуды білдіретін принцип. Зайырлы мемлекетте діни сенімдер мемлекеттік саясатқа ықпал етпейді. **Аңыз** - халықтың ауызша дәстүрінде сақталған, көбінесе фантастикалық элементтері бар әңгіме. Аңыздар халықтың дүниетанымын көрсетеді. **Мифология** - табиғи және әлеуметтік құбылыстарды түсіндіруге арналған мифтердің жиынтығы. Мифология халықтың мәдениеті мен дүниетанымының негізі ретінде қызмет етеді. **Буржуазия** - капиталистік қоғамда өндіріс құралдарына иелік ететін класс. Буржуазия экономикалық және саяси билікке ие болады. **Ағарту** - білім мен мәдениетті насихаттау, халықты біліммен қамтамасыз ету процесі. Ағарту идеялары қоғамның дамуына әсер етеді. **Символизм** - көркем шығармаларда символдарды пайдаланып, идеялар мен сезімдерді жеткізу. Символизм өнер мен әдебиетте терең мағына мен эмоционалды әсер тудырады. **Хаңдық** - Орталық Азиядағы көшпелі халықтардың басқару жүйесі. Хаңдық рулар арасындағы қатынастарды реттейді. **Мемлекет** - белгілі бір территория мен халыққа ие саяси ұйым. Мемлекет қоғамның дамуы мен құқықтық тәртіпті қамтамасыз етеді. **Реформа** - әлеуметтік, саяси немесе экономикалық жүйенің жақсаруына бағытталған өзгерістер. Реформалар қоғамды дамытуға ықпал етеді. жүктеу/скачать 18,96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|