Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады



бет2/14
Дата27.09.2022
өлшемі0,56 Mb.
#40507
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Байланысты:
Åæåëã³ ä?ó³ð ?äåáèåò³ áåñ êåçå?íåí ò?ðàäû

Ертегілер


Ертегі - қара сөзбен айтылатын (кейде өлең түрінде), көбіне өмірде сирек
кездесетін немесе ойдан шығарылған оқиғаларды баяндайтын шығармалар
Ертегілер үшке бөлінеді:
1) Қиял-ғажайып ертегілер ("Ер Төстік", "Күн астындағы Күнікей қыз
"Ұшқыш кілем", "Сырттандар", т.б.)
2) Хайуанаттар туралы ертегілер ("Түлкі, қойшы, аю", "Түлкі
бөдене", "Боз інген", т. б.)
3) Тұрмыс-салт немесе шыншыл ертегілер ("Аяз би", "Атымтай Жомарт"
"Дүмше молда", т.б.)
• Қазақ ертегілерін академик М. Әуезов неше жікке (жанрға) бөлген: (3-ке)
• Өмірде сирек кездесетін немесе мүлде кездеспейтін, ойдан шығарылған
оқиғалар баяндалатын ауыз әдебиетінің ең көне жанры: (Ертегілер)
• Ертегі не себепті үнемі жақсылықпен аяқталады? (Адам жаны жақсылықты аңсағандықтан, арман-қиялында үнемі жақсылық жеңгендіктен)
• Ертегілердің кіріспесінде кездесетін нұсқа: (Ерте-ерте, ертеде…)
• "Жиһанкез Синдбадтың жеті сапары" ертегісі қай халықтың туындысы? (Араб)
* *** Қиял-ғажайып ертегілер: (*"Керқұла атты Кендебай"; ***Ер Төстік";
*"Алтын сақа"). ("Үш өнерпаз")
*** Шыншыл ертегілер: (*«Аяз би"; *"Қырық өтіріке)
*** Қазақ ертегілерінің түрлері: ("Хайуанаттар жайлы ертегі; *Қиял-ғажайып ертегі)
• Шыншыл ертегі: ("Атымтай жомарт"); («Қырық өтірік», «Аяз би»)
• Жаман, Меңді сұлу, Ақша хан қай ертегінің кейіпкерлері? ("Аяз би")
• Аяз би: (Шыншыл бейне)
• Асқан ақылымен ел билеп, хан тағына отырып, кедей кезіндегі киімдерін
төрге іліп қойған кейіпкері бар ертегі: ("Аяз би")
• "Аяз би" ертегісінде Мадан ханның құдасы: (Ақша хан)
• "Аяз би" ертегісіндегі Мадан ханның шыққан тегі: (Наубай)
• "Аяз би" ертегісінде Мадан ханның уәзірлерінің саны: (Қырық)
"Аяз би" ертегісінің бас кейіпкері: (Жаман)
Аяз бидің бұрынғы есімі: (Жаман)
• Жаманға Аяз би деген атты қойған: (Бес ханның елі)
Аяз бидің әйелінің аты: (Меңді)
• "Аяз би""ертегісіндегі Жаманның пікірінше шөптің, құстың жаманы: (Қара
қоға мен сауысқан); (Уәзірлердің пікірінше жантақ пен дуадақ)
• "Шөптің жаманы - қара қоға, құстың жаманы - сауысқан еді, " - дейтін ертеп
кейіпкері: (Жаман)
•"… Бұл күндерде хан оны өзіне жақын дос қылды. Бұл екеуін араздастырайық",- деп ақылдасып, хан мен Жаманның арасына от жаққан кейіпкерлер: (40 уәзір)
• Аяз бидің басына бақ әкелген басты үш қасиет: (Өмірлік тәжірибесінің
молдығы, зеректік, уәдеге беріктік)
• "Жаман - көптің бірі және айласыз жалқы адам, " - деп М. Әуезов айтқан
кейіпкер: (Аяз би)
• Адам бойындағы жақсы-жаман қасиеттерді белгілі, тұспалды түрде
сипаттайтын ертегінің түрі: (Хайуанаттар жайлы ертегілер)
• Хайуанаттар жайлы ертегілер: ("Тышқан мен жылан", "Аю, түлкі және
қойшы")
• Зорлықшыл, қиянатшыл, жауыз, озбыр, қатал адам бейнесінде суреттелетін
аң: (Арыстан)
• Қу, айлакер адам бейнесінде суреттелетін аң: (Түлеі)
• Қорқақ адам бейнесінде суреттелетін аң: (Қоян)
• Ананың балаға деген шексіз махаббатын ғажап бейнелеген ертегі: ("Боз
інген")
• Табиғаттың сырын түсінсем, жеті қат жер асты құпиясын білсем деген
халық арманынан туған ең көне ертегінің түрі: (Қиял-ғажайып ертегілер)
• Қиял-ғажайып ертегілерге ғана тән ерекшелік: (Ғажайып оқиғалар жүзеге
асады)
• Өмірде болмайтын нәрселер жайлы әңгімеленетін ертегі түрі: (Қиял-
ғажайып ертегілер)
• Ертегіде кездесетін жауыздық бейнесі: (Жалмауыз кемпір)
• Қиял-ғажайып ертегілерінің кейіпкерлері: (Мыстан кемпір, дию, пері,
жезтырнақ)
• Қиял-ғажайып ертегілер: ("Ер Төстік", "Күн астындағы Күнікей қыз",
"Керқұла атты Кендебай")
• "Жерден шыққан Желім батыр" ертегісі ертегілердің қай түрі? (Қиял-
ғажайып)
"Сырттандар"ертегісіндегі баланың жолға шыққанда мінген аты:(Кербесті)
• "Сырттандар" ертегісінде бала шошып оянады? (Қасқырдан)
• "Сырттандар" ертегісінде баланы қасқырдан аман алып қалған адам:
(Жігіттің сырттаны)
"Ер Төстік" ертегісі
Ер Төстік - негізгі кейіпкер. Ерназар - Ер Төстіктің әкесі. Кенжекей - Ер
Төстіктің жары. Шалқұйрық - Ер Төстіктің тұлпары. Құба інген - түйесі.
•Жер астындағы өнерпаздар, Ер Төстіктің достары: Желаяқ, Таусогар,


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет