Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады



бет2/16
Дата06.01.2022
өлшемі1,5 Mb.
#13464
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Байланысты:
Ежелгі д-уір -дебиеті бес кезе-нен т-рады

Ертегілер
Ертегі - қара сөзбен айтылатын (кейде өлең түрінде), көбіне өмірде сирек

кездесетін немесе ойдан шығарылған оқиғаларды баяндайтын шығармалар

Ертегілер үшке бөлінеді:

1) Қиял-ғажайып ертегілер ("Ер Төстік", "Күн астындағы Күнікей қыз

"Ұшқыш кілем", "Сырттандар", т.б.)

2) Хайуанаттар туралы ертегілер ("Түлкі, қойшы, аю", "Түлкі

бөдене", "Боз інген", т. б.)

3) Тұрмыс-салт немесе шыншыл ертегілер ("Аяз би", "Атымтай Жомарт"

"Дүмше молда", т.б.)

• Қазақ ертегілерін академик М. Әуезов неше жікке (жанрға) бөлген: (3-ке)

• Өмірде сирек кездесетін немесе мүлде кездеспейтін, ойдан шығарылған

оқиғалар баяндалатын ауыз әдебиетінің ең көне жанры: (Ертегілер)

• Ертегі не себепті үнемі жақсылықпен аяқталады? (Адам жаны жақсылықты аңсағандықтан, арман-қиялында үнемі жақсылық жеңгендіктен)

• Ертегілердің кіріспесінде кездесетін нұсқа: (Ерте-ерте, ертеде…)

• "Жиһанкез Синдбадтың жеті сапары" ертегісі қай халықтың туындысы? (Араб)

* *** Қиял-ғажайып ертегілер: (*"Керқұла атты Кендебай"; ***Ер Төстік";

*"Алтын сақа"). ("Үш өнерпаз")

*** Шыншыл ертегілер: (*«Аяз би"; *"Қырық өтіріке)

*** Қазақ ертегілерінің түрлері: ("Хайуанаттар жайлы ертегі; *Қиял-ғажайып ертегі)

• Шыншыл ертегі: ("Атымтай жомарт"); («Қырық өтірік», «Аяз би»)

• Жаман, Меңді сұлу, Ақша хан қай ертегінің кейіпкерлері? ("Аяз би")

• Аяз би: (Шыншыл бейне)

• Асқан ақылымен ел билеп, хан тағына отырып, кедей кезіндегі киімдерін

төрге іліп қойған кейіпкері бар ертегі: ("Аяз би")

• "Аяз би" ертегісінде Мадан ханның құдасы: (Ақша хан)

• "Аяз би" ертегісіндегі Мадан ханның шыққан тегі: (Наубай)

• "Аяз би" ертегісінде Мадан ханның уәзірлерінің саны: (Қырық)

"Аяз би" ертегісінің бас кейіпкері: (Жаман)

Аяз бидің бұрынғы есімі: (Жаман)

• Жаманға Аяз би деген атты қойған: (Бес ханның елі)

Аяз бидің әйелінің аты: (Меңді)

• "Аяз би""ертегісіндегі Жаманның пікірінше шөптің, құстың жаманы: (Қара

қоға мен сауысқан); (Уәзірлердің пікірінше жантақ пен дуадақ)

• "Шөптің жаманы - қара қоға, құстың жаманы - сауысқан еді, " - дейтін ертеп

кейіпкері: (Жаман)

•"… Бұл күндерде хан оны өзіне жақын дос қылды. Бұл екеуін араздастырайық",- деп ақылдасып, хан мен Жаманның арасына от жаққан кейіпкерлер: (40 уәзір)

• Аяз бидің басына бақ әкелген басты үш қасиет: (Өмірлік тәжірибесінің

молдығы, зеректік, уәдеге беріктік)

• "Жаман - көптің бірі және айласыз жалқы адам, " - деп М. Әуезов айтқан

кейіпкер: (Аяз би)

• Адам бойындағы жақсы-жаман қасиеттерді белгілі, тұспалды түрде

сипаттайтын ертегінің түрі: (Хайуанаттар жайлы ертегілер)

• Хайуанаттар жайлы ертегілер: ("Тышқан мен жылан", "Аю, түлкі және

қойшы")


• Зорлықшыл, қиянатшыл, жауыз, озбыр, қатал адам бейнесінде суреттелетін

аң: (Арыстан)

• Қу, айлакер адам бейнесінде суреттелетін аң: (Түлеі)

• Қорқақ адам бейнесінде суреттелетін аң: (Қоян)

• Ананың балаға деген шексіз махаббатын ғажап бейнелеген ертегі: ("Боз

інген")


• Табиғаттың сырын түсінсем, жеті қат жер асты құпиясын білсем деген

халық арманынан туған ең көне ертегінің түрі: (Қиял-ғажайып ертегілер)

• Қиял-ғажайып ертегілерге ғана тән ерекшелік: (Ғажайып оқиғалар жүзеге

асады)


• Өмірде болмайтын нәрселер жайлы әңгімеленетін ертегі түрі: (Қиял-

ғажайып ертегілер)

• Ертегіде кездесетін жауыздық бейнесі: (Жалмауыз кемпір)

• Қиял-ғажайып ертегілерінің кейіпкерлері: (Мыстан кемпір, дию, пері,

жезтырнақ)

• Қиял-ғажайып ертегілер: ("Ер Төстік", "Күн астындағы Күнікей қыз",

"Керқұла атты Кендебай")

• "Жерден шыққан Желім батыр" ертегісі ертегілердің қай түрі? (Қиял-

ғажайып)

"Сырттандар"ертегісіндегі баланың жолға шыққанда мінген аты:(Кербесті)

• "Сырттандар" ертегісінде бала шошып оянады? (Қасқырдан)

• "Сырттандар" ертегісінде баланы қасқырдан аман алып қалған адам:

(Жігіттің сырттаны)

"Ер Төстік" ертегісі

Ер Төстік - негізгі кейіпкер. Ерназар - Ер Төстіктің әкесі. Кенжекей - Ер

Төстіктің жары. Шалқұйрық - Ер Төстіктің тұлпары. Құба інген - түйесі.

•Жер астындағы өнерпаздар, Ер Төстіктің достары: Желаяқ, Таусогар,



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет