Тасқа салынған сүреттер: жабайы бұқа, билеген адамдар, қос өркешті түйе, екі аяқты арба, әскерлер шайқасы.
Тасқа салынған сүреттер: жабайы бұқа, билеген адамдар, қос өркешті түйе, екі аяқты арба, әскерлер шайқасы.
Әшекейлер: сақина тәріздес дөңгелек сырға, алтын білезік т.б. Бұл әшекейлер Жетісудағы Мыңшұнқыр қабірінен, Орталық Қазақстандағы Айбас сағасынан табылған.
Қола дәуірінің соңғы кезінде отбасылық және қауымдық топтық еңбектің кезінде өндірістік жабдықтарға және өндірістің өніміне ортақ меншіктің пайда болуына байланысты қоғамда қауымдық құрылыс ыдырап отбасылық меншік пайда болды.
Қорытынды
Қорытынды
Қазақстан жерінде қола дәуірі осыдан 4 мың жыл бұрын, яғни б.з.б. мыңыншы жылдықта басталған. Қола дәуірінде ең алғаш мыс пен қалайының қосындысынан қоланы алды.Сол себепті де осы дәуір қола дәуірі деп аталды. Қола дәірінде ең ірі Андронов мәдениеті мен Беғазы - Дәндібай мәдениеті бар. Қола дәуірі адам зат тарихында түсті металдардың өндірістік жолмен игерілуімен (қола металлургиясы) ерекшелінеді;
ең алғашқы қоғамдық еңбек бөлінісінің жүзеге асуы, яғни мал шаруашылығының егіншіліктен бөлініп шығуы;
аталық отбасылық рулық қатынастың орнауы;
андроновтық тайпалар алғаш болып экономикалық өмірдің озық түрі – көшпелі мал шаруашылығына көшті;
рулық қатынастар ыдырап, қуатты тайпалық бірлестіктер құрыла бастады; қыш құмыралар жасалынуымен ерекшеленеді
Темір дәуірі
Темір дәуірі – адамзат тарихында қола дәуірін алмастырған, аса маңызды әлеуметтік-экономикалық, саяси, демографиялық, технологиялық өзгерістерді дүниеге әкелген жаңа кезең. Бастаулары темір металын игерумен және оны кеңінен қолданумен сәйкес келетін бұл кезеңді ғылым тарихында «темір дәуірі» деген тұрақты атаумен белгілеуді алғаш рет 19 ғ-дың ортасында Кристиан Юргенсен Томсен (Дания) ұсынды. Біздің заманымыздан бұрын 1-мыңжылдықтың басынан осы заманға дейінгі кезең арасында темір адамзаттың заттық мәдениетінің негізі болып келді. .
Ең алғашқы темір құралдары Батыс Азияда, Үндістанда және Еуропаның оңтүстігінде пайда болды, онда технология б.з. д. II және I мыңжылдықтардың басында белгілі болды. Темір өңдіру технологиясының таралу жылдамдығы көптеген факторларға, ең алдымен шикізат қорына, мәдени және сауда факторларының сипатына байланысты болды.
