Екінші кітап Есте қалғандар
с тайды» айтып апай қартайды»,— деп Ж амал О марованың У
жүктеу/скачать 7,92 Mb. Pdf көрінісі
|
Өзбекәлі Жәнібеков Тағдыр тағылымы
| с
тайды» айтып апай қартайды»,— деп Ж амал О марованың У шығармашылығын әзіл-оспаққа айналдырғандарды да көрген едік. Л Ау, сонда өзінің өткендегісін құрметтегісі келмейтін біздер * кімбіз? Шынтуайтына бүрсақ, Ш араның бишілігі де, Жамалдың N іМ ө н әншілігі де ескірмеитін, мәңгілік өнер емес деп жүртқа үғынды- ра алатындар табыла қояр ма екен?! Тіпті олардың деңгейінен ,, , асып түскен дарын иелері де әлі көріне қойған жоқ. Ал, мүндай үлудіс^шьщдьіқтан қайда қашып құтыларсың? « л Б і з д е түп-тамырымен қоса, қопарып алып тастауға түрарлық тағы бір індет бар. Ол ата, ана тілімізді қастерлей, құрметтей “ алмай келе жатқанымызбен байланысты. Біздің тіл диалектісіз, аса бай, оралымға көне беретін ел мүрасы. Мұхтар Әуезов өзінің «Абай жолы» роман-эпопея сына 16 мың сөз пайдаланған екен. Ал Шекспирдің, Толстойдың, Пушкиннің аса танымал шығармаларындағы сөздік 6,5—8,5 мыңнан артып түсе бермейді дегенді айтады білетіндер. Әрине алыптарды бір-біріне қарсы қою — ақымақкершілік. Десек те қазақ өзінің осынша байлы- ғын қалай пайдаланып келді дейтін болсақ, мүнда да орайы түссе «қырқысып» жататын қазекенде ауыз түщытып айта қо- ятын жауап жоқ. Кежігемізді кейін тарта беретіні ұлаңғайыр кеңістікте қоныс тепкен елдій көшпелі, жартылай отырықшы және отырықшы-топтарының іс-қаракетіне байланысты кейбір сөздердің барлық жерде бірдей кездесё бермейтіні. Бір аймақта кездеспейтіы сөз екінші бір атырабта ұшырасып жатса, онан артық байлық бола ма? Төркіні рушылдыққа, тайпаға, жүзге, жерлестікке, жікшіл- дікке бөлінуге апарып соғатынына қарамастан, сол бес-алты сөзден «диалект» жасап жүрген зерттеуиіілер де бар. Әрдайым бір бірімен молынан араласып, Алтайға ж ау тисе-ақ Атырауға, кәрі Касгіийге дейін үдере көшетін, от басын қүрайтын күн туса, экзогамиялық неке қатынасының талаптарына сай қалың- дығын генеалогиялық жағынан жеті атадан арғы жерде ажыра- сатындардан іздестіретін қазақта, керек десеңіз, бұрын жекеле- ген хандықтарда оқшаулана өмір сүріп көрмеген қазақта диа лект қайдан болсын? Солай бола түра, қүлазыған кең даланы төстеп, көшіп-қон- ған қыр қазағына Сыр бойында немесе Оңтүстікте, Талас-Шу атырабында қоныс теуіп, диқаншылықпен айналысқан отырық- шы елдің қайсыбір атаулары түсініксіз болса-ақ, өмірінде өзбек- ті көрмеген ж үрттын «Ей, мынауьщ өзбектікі ғой!» деп оқсырая жүктеу/скачать 7,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|