Бақылау сұрақтары:
Биосфера шекараларын атаңыз.
Тіршіліктің эволюциясын талдаңыз.
Биосферадағы химиялық және биологиялық эволюция,Опарин гипотезасын сипаттаңыз.
В.И.Вернадский тірі зат ұғымын талдаңыз.
Биосферадағы зат айналымының маңызына шолу жасаңыз.
Биосфера сақтауда атқырылатын іс-шаралар.
Әдебиет:
Г.С.Оспанова,Г.Т.Бозшатаева Экология. А., «Экономика» 2002.
С.Д.Фазылов, А.Нұхұлы,А.М.Ғазалиев. Экология. Павлодар, 2005.
Ұ.Б.Асқарова Экология және қоршаған ортаны қорғау. Алматы, 2005.
Ақбасова А.Ж., Саинова Г.Ә. Экология.А., 2003.
В.И.Коробкин, Л.В.Передельский Экология. Растовн/Д, 2001.
Молдахметов З.М. Экология негіздері . А., 2002
Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған орта. А., 2007
Асқарова Ұ.Б. Экология,қоршаған ортаны қорғау. А., 2005
Дәріс 5. Табиғи ресурстар және оларды қорғау, сақтау бағыттары
Дәріс 6. Ғаламдық экологиялық мәселелер.
Ғаламдық проблемалар-әлемді тұтас қамтитын табиғи, табиғи-антропогендік немесе таза антропогендік құбылыстар. Осы құбылыстардың даму процесі жаһандану деп аталады. Қазіргі танда Халықаралық деңгейде мынадай ғаламдық проблемалар бар:
Ресурстар проблемасы;
Азық-түлік немесе ашаршылық проблемасы;
Энергетикалық проблема;
Демографиялық проблема;
Климаттың өзгеруі;
Экологиялық проблемалар;
«Үшінші әлем» елдерінің артта қалуын жою;
Қауіпті ауруларды жою;
Әлемдік мұхит пен космосты игеру;
Ғаламдық проблемаларды ерекше білім саласы - глобалистика зерттейді. Аталған ғаламдық проблемалар өзара тығыз байланысты және барлығы іс жүзінде жердегі экологиялық дағдарыстың даму процесімен қамтылады. Әрбір ғаламдық проблеманы міндетті түрде шешу қажет, өйтпесе оның дамуы апатқа - өркениеттің жойылуына дейін апарып соғады. Ғаламдық проблемаларды шешу үшін ғаламдық, аймақтық, ұлттық бағдарламалар жасалады, бірақ оларға келісушілік және үйлестірушілік жетіспейді. Ғаламдық проблемаларды шешуге жұмсалатын шығындардың жартысына жуығын экологиялық проблемаларды шешу шығындары құрайды. Өйткені басқа проблемалардың ішінде ғаламдық экологиялық проблемаларды ең артықтау проблема деп санайды.
Ғаламдық экологиялық проблемалар - ғаламдық, аймақтық және ұлттық деңгейлерде айқындалған экологиялық проблемалар кешені. Зор геосаяси проблеманың экологиялық қауіптілігінің мынадай көріністері бар: табиғи экожүйенің бүлінуі, озон қабатының жұқаруы, атмосфераның, Әлемдік мұхиттың ластануы, биологиялық әралуандылықтың азаюы және т.б. Олар тек қана барлық елдердің қатысуымен, БҰҰ-ның басқаруымен шешілуі мүмкін. Экологиялық проблемалардың ғаламдығы оны шешу үшін барлық елдердің жігерін жұмылдыру қажеттігін тудырып отыр; қарудың барлық түрлерін азайтпай экологиялық дағдарыстан айырылу мүмкін еместігі; биосфераның жалпыға ортақ ластануына қарай ядролық соғыс ғана емес, тіпті жай соғысты жүргізудің мәнсіздігі; қазіргі өркениеттің технологиялық құрылымын қайта құру, өмір негізі болатын табиғатпен өзара іс-әрекеттің жаңа сапалы әдістері мен құралдарын жасау; қоршаған ортаны қорғау проблемасы бойынша БҰҰ органдары жұмысының тиімділігін арттыру және оларга төтенше өкілеттік беру.
Достарыңызбен бөлісу: |