«Экономика басқару және құқық» факультеті
жүктеу/скачать 101,19 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоспары: 1.НЕГІЗГІ БӨЛІМ 2. ҚОРЫТЫНДЫ 3. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
- Ең бірінші Аристотель
- Марк Туллий Цицерон
|
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университеті «Экономика басқару және құқық» факультеті БӨЖ Тақырыбы: Саясаттану ғылымын зерттеген ерте ғасыр дәуірі ғалымдарының еңбектеріне шолу жасаңыз. Орындаған: Джанибек Б Қ Қабылдаған: Гулфариза С Тобы: ЗҚТ-011 Түркістан 2023ж Жоспары: 1.НЕГІЗГІ БӨЛІМ 2. ҚОРЫТЫНДЫ 3. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ Саясаттанудың ғылым ретінде қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдерін өткен заманда ғұлама ғалымдардың, данышпан дарындардың саралы саяси ой – пікірлерін оқып үйренудің манызы зор. Және біз бірқатар ойшылдар, ғалымдарды санап өтуімізге болады. Ең бірінші Аристотель, ол саясаттану ғылымының атасы, іргетасын қалаушысы деп атап өтуімізге болады. Ол «Саясат» атты еңбегін қалдырды. «Саясат» еңбегі – Аристотельдің әлеуметтік және саяси философияның қағидаларын қамтитын мемлекет туралы трактаты. Трактат Аристотель өмірінің соңғы жылдары Македонияның ықпалына түскен Афинада жазылған. Кітапта отбасының мемлекеттің ұяшығы ретіндегі мәселелері, құлдық, азаматтық, мемлекеттің анықтамасы, сонымен қатар оның басқару формалары мен мақсаттары қарастырылған. Олар Аристотельдің «Саясатта» алдына қойған түпкі міндеті идеалды саясатты теориялық тұрғыда құру екенін атап өтеді.Ол саясаттың негiзi адамның өзiмшiл, хайуандық табиғатында жатыр деп ұкты. Жеке адам көзсiз құмар-лыққа берiлгiш келеді. Сондықтан оның соқыр сезiмiн тежеп, жалпыға ортақ игілікке, әділеттілікке жетуді жеңілдету, адамның адамгершiлiк қасиетін арттыру ұшiн саясат жүргізу керек деп түсiндi. Сонымен қатар ол саясаттану мәселелерін этика, фалсафа (философия) мәселелерiмен бiрге қарады. Платон – антикалық заманның ғана емес, бүкіл философия, саяси ілімдер тарихындағы ұлы ойшылдардың бірі (б.з.д. 407-399). Платон идеалды мемлекет туралы еңбегінде әділдікті әркімнің өз ісімен айналысуынан және басқаның ісіне араласпауынан көреді. Адамдардың әлеуметтік топқа бөлінуімен олардың арасындағы мүлік теңсіздігін қалыпты жағдай ретінде қарастырады. Плотон еңбектеріне тоқталатын болсақ, оның шығармалары басылымға шығару барысында жүйелеп бөліп көрсеткен Византиялық Аристофан. Өйткені оның басылымында олар трилогияларға бөлінген. Сонымен, бір трилогияда «Мемлекет», «Тимей» және «Критиялар», екіншісінде - «Заңдар», «Мино» және «Заңнан кейін», үшіншісінде - «Критон», «Федон» және Көлемі, құрылымы, көркемдік деңгейі жағынан бір-бірінен өте алшақ жатқан шығармаларды топтастырудың тақырыптық принципін айғақтайтын «Әріптер». Тақырыптық аналогы жоқ шығармалар трилогияға енбей, кездейсоқ реттелген. «Трисилла» басылымы Бұл басылым тоғыз тетралогияға бөлінді: 34 диалог, Сократтың қорғаныс сөзі және 13 әріп. Дәл осы басылым философия тарихшылары үшін басты басылым болды және болып қала береді. Бұл басылымда диалогтар келесі ретпен берілген: 1.Евтифро, Сократтың кешірім сұрауы, Критон, Федон. 2. «Кратыл», «Театет», «Софис», «Саясаткер». 3. Парменид, Филебус, Мейрам, Федр. 4. «Алкибиад I», «Алькибиад II», «Гиппарх», «Бәсекелес». 5. «Тег», «Шармидтер», «Лашет», «Лизид». 6. Евтидем, Протагор, Горгия, Менон. 7. «Үлкен Гиппий», «Кіші Гиппий», «Ион», «Менексен». 8. «Клитофан», «Мемлекет», «Тимей», «Крития». 9. «Минолар», «Заңдар», «Ағайындар», «Хаттар». Саяси ойдың дамуына айтарлықтай із қалдырған Ежелгі Рим болды. Онда əсіресе атақты ойшыл, мемлекет қайраткері Марк Туллий Цицерон (б.з.б. 106-43 жж.) өмір сүрді. Оның «мемлекет туралы», «заңдар туралы», «міндеттер туралы» көпке əйгілі еңбектері орын тапты. Цицерон мемлекеттің пайда болуының негізгі себебі – адамның бірігіп өмір сүруі жəне жеке меншікті қорғау мақсатында туындайды деді. Қоғамға жəне жеке меншікке қол сұғуға болмайды. Цицерон мемлекеттің құрылым түрі оны басқарушының «мінезі мен еркіне» байланысты болады деп түсіндірді. Басқарушының санына қарай ол мемлекет басқаруды патшалық билік, аристократия (оптиматтардың билігі) жəне демократия (халық билігі) етіп үш түрге бөлді. Бұлардың əрқайсысының кемшілігі мен жақсы жақтары да бар. Цицерон мүліктік тендік идеясына қарсы болды, қоғамдық – саяси қатынастарда əлеуметтік жіктелу мен теңсіздікті əділеттілік деп санады жүктеу/скачать 101,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|