«Экономикалық, әлеуметтік және саяси географияға кіріспе» пәні бойынша БӨЖ тақырыптары
жүктеу/скачать 483 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі.
- Лекция 4 Тақырыбы
| 3. Теңізбен шектесуі мемлекеттің геосаяси және стратегиялық орнын анықтайды. Сол себепті елдерді теңізге шығу мүмкіндігіне қарай да бағалайды. Бұл тұрғыдан алғанда дүние жүзі бойынша 43 ел теңізбен шектеспейді.
4. Әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі. Қазіргі кезде жекелеген елдер мен аймақтар әлемдік экономикада алатын орны жөнінен бір-бірінен үлкен айырмашылық жасайды. Сондықтан елдердің нақты әлеуметтік-экономикалық даму деңгейлерін салыстырып, сипаттауда сандық көрсеткіштер жүйесі кеңінен пайдаланылады. Жеке елдің дүние жүзілік шаруашылықтағы орнын және әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктерін сипаттауда: 1) ел экономикасының типі; 2) жерінің ауданы және оның игерілу деңгейі; 3) халқының саны мен еңбек ресурстарының құрылымы; 4) жалпы жиынтық өнімнің (ЖЖӨ) көлемі мен құрылымы; 5) халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасы; 6) елдің халықаралық еңбек бөлінісіндегі орны сияқты маңызды көрсеткіштердің жиынтығы пайдаланылады. Аталған көрсеткіштердің біріне қарап, елдің типін анықтау жаңсақтық болады, сондықтан ел аралық салыстырулар жүргізуде өте көп мөлшерде сандық деректер ескеріледі. Лекция 4 Тақырыбы: Дүниежүзі елдерінің мемлекеттік құрылысы (1 сағат) Мақсаты – Мемлекетті басқару формалары және мемлекеттік құрлысы жөнінде мағлұмат беру. Экономикалық географиядағы мемлекеттік басқару және мемлекет құрылысын оқытудағы маңызын түсіндіру Жоспары Дүние жүзінің басқару формалары. Мемлекеттік құрылысы елдердің негізі. Дүние жүзі елдерінің мемлекеттік құрылысыДүние жүзінде дербес тәуелсіз мемлекеттерді басқарудың төрт түрі белгілі: Оның ішіндегі ең басымы – республикалық форма. Қазір әлемде 150-ге жуық егеменді республика бар (дүние жүзі мемлекеттерінің жалпы санының ¾ бөлігі). Басқарудың жалпы бұл, республикалық формасында – прогрессивтік және демократиялық артықшылықтар көбірек деп саналады. Африканың қазіргі 50 егемен мемлекеті (барлығы 53) де өздерін республика деп жариялады. Мемлекетті басқарудың келесі формасы – монархиялар, олардың әлемдегі жалы саны – 31. Америка құрлығында бірде біреуі жоқ, Мұхиттық аралдарда – 2, Африкада – 3, Азияда – 14, Еуропада – 12. Осы жерде Андорра мемлекеті туралы талас тауып отыр: іс жүзінде ол – республика, сөз жүзінде – конституциялық монархия, яғни ХІІІ ғасырдан бері ресми түрде князьдық (1993 жылдан парламенттік князьдық) болып саналады. Қазірде осылардың ішінде жалғыз ғана империя бар, ол – жапон елі. Қалған монархиялардың көпшілігі – корольдықтар, бірнеше князьдықтар, сұлтандықтар (сұлтанаттар), әмірліктер (эмираттар) бар. Сонымен қатар Ұлы Герцогтық (Люксембург) та және папалық қала – мемлекет (Ватикан) те бар. жүктеу/скачать 483 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|